10گام تا هوای سالم شهر

حامد فوقانی/خبر‌نگار

کم‌کم هوا رو به سردی می‌رود و اینطور که محمد اصغری، کارشناس هواشناسی گفته، هوای شبه‌زمستانی در راه است. در این میان خیلی دور از ذهن نخواهد بود که سرمای پاییزی به رسم هرساله با خودش سوغاتی هم به همراه داشته باشد؛ وارونگی دما و بالطبع انباشت آلاینده‌های خودروهای دودزا. به همین‌خاطر مدیریت شهری تهران از سال گذشته برنامه‌ریزی کرده و برای رسیدن به آسمانی ‌آبی‌تر، 10گام برداشته است. بنابراین باید پاییز و زمستان امسال روزهایی با هوای سالم‌تر و کمتر آلوده‌ را نسبت به سال‌های گذشته شاهد بود. بر این اساس امسال نباید مانند سال 96، پایتخت ۲۲روز به‌دلیل شرایط اضطراری آلودگی هوا تعطیل شود. ناگفته نماند که شهرداری برای مهار آلودگی هوا، برنامه‌ای 4ساله را تدوین کرده که با گذشت یک‌ سال، 3سال دیگر را پیش‌رو دارد.

طرح ترافیک عادلانه و کنترل خودروهای دودزا
طرح ترافیک جدید: صحبت از تغییر نگاه به زیست شهر درست از یک‌ سال قبل شکل گرفت؛ آن هنگام که عدالت‌محوری به ادبیات حمل‌ونقل شهری تهران وارد شد. به همین‌خاطر کمیسیون عمران و حمل‌ونقل و معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران از یک‌سو توجه‌ها را به پیاده‌ها جلب کردند و از سوی دیگر خواستار تعریف طرح‌های جدید ترافیکی برای محدودیت تردد خودروهای دودزا و استفاده عادلانه شهروندان از محدوده طرح ترافیک پایتخت شدند. بر این اساس طرح ترافیکی جدید در دستور کار قرار گرفت. به همین‌خاطر از نیمه اردیبهشت 97با بررسی‌های بسیار، سرانجام طرحی جدید به سلطه 38ساله طرحی قدیمی پایان داد. در این بین معاینه فنی برتر هم اجرایی شد تا برای خودروهایی که از تست‌های دور بالای موتور سربلند بیرون آمدند، تخفیف ویژه تردد در محدوده طرح ترافیک لحاظ شود.
 اجرای طرح کاهش: گام دیگر شهرداری برای حرکت به سوی زمستانی سالم‌تر، جلوگیری از تردد خودروهای آلاینده بوده است؛ گامی که اصلی‌ترین بخش آن از ابتدای ‌ماه جاری برداشته شد و هدف آن بر پایه معاینه فنی و طرح کاهش (LEZ) استوار شده است. بر پایه چنین اقدامی، خودروهای فاقد معاینه فنی در تمامی معابر پایتخت توسط دوربین‌های مکانیزه شناسایی و متخلفان در صورت تردد 50 هزار تومان جریمه می‌شوند چراکه اخذ برگه معاینه فنی با رفع ایرادات خودرو و کاهش آلایندگی آن همراه است. برای این منظور پوشش دوربینی تهران تکمیل شد و تمام معابر ورودی و خروجی پایتخت هم به دوربین‌های جدید کنترل تجهیز شدند.
 حذف 380هزار خودروی کاربراتوری: یکی از برنامه‌های جدی شهرداری که طرح کاهش می‌تواند به آن کمک کند، حذف 380هزار دستگاه خودروی کاربراتوری است. اینگونه خودروها سهم بزرگی در آلودگی هوای شهر دارند.

از مترو چه خبر؟
 کاهش سرفاصله حرکت قطارهای مترو: کاهش سرفاصله قطارهای مترو به زیر 4دقیقه به‌ویژه در خطوط یک، 2و 4یکی از برنامه‌های تشویقی برای شهروندان به منظور استفاده بیشتر از حمل‌ونقل زیرزمینی است. این در حالی است که شرکت بهره‌برداری مترو برای مناسبت‌های خاص مثل شب‌های قدر، سالگرد ارتحال امام(ره)، نمایشگاه کتاب و... نیز سرفاصله‌های قطارها را کاهش داده است.
 خرید70واگن مترو و عقد قرارداد خرید 1200واگن مترو: خریداری 70واگن مترو که در گمرک بندرعباس بوده و طی ماه‌های آینده ترخیص خواهند شد، از دیگر گام‌های شاخص برای زمستان 97 است، همچنین عقد قراردادی با وزارت نفت برای تامین 1200واگن که روز گذشته به امضا رسید. در کنار آن قدم‌های بزرگی در افتتاح کامل خطوط ۶ و ۷ متروی تهران به طول ۵۴ کیلومتر برای سال آینده برداشته شده‌ است.

جلوگیری از جولان خودروهای سنگین در شهر
 محدودیت کامیون‌های دودزا: کامیون‌های دودزا یکی از منابع آلاینده تهرانند. به همین منظور علاوه بر اعمال قانون برای کامیون‌های دودزا از اول آبان، اخذ باربرگ برای تردد وسایل نقلیه سنگین اجباری و ترددشان به گرفتن معاینه فنی معتبر مشروط شده است. از طرف دیگر، عبور کامیون‌هایی که مبدأ و مقصد آنها در تهران نیست، از سطح شهر ممنوع است. فراموش نشود که طبق برنامه 30دستگاه کامیون باری تا پایان سال چهارم نوسازی می‌شود.
 نصب 150 فیلتر جذب دوده روی اتوبوس‌ها: 30درصد از کل ذرات معلق موجود در هوای شهر تهران، متعلق به اتوبوس‌های حامل مسافر است. به همین‌خاطر از ابتدای مهر 97، ممنوعیت مطلق تردد اتوبوس‌های بدون معاینه فنی به‌اجرا درآمده؛ درحالی‌که نصب 150فیلتر جذب‌کننده دوده روی اتوبوس‌های شرکت واحد و بخش خصوصی اجرایی شده است، همچنین نوسازی و بهسازی 2هزار دستگاه اتوبوس در دست اجراست. در بخش تاکسیرانی نیز تعویض رایگان کاتالیست 2هزار دستگاه تاکسی در برنامه شهرداری گنجانده شده و همچنین ورود تدریجی ناوگان تاکسیرانی به سمت خودروهای هیبریدی و یورو 5 به بالا صورت می‌پذیرد.

موتورسیکلت‌ها را چه کنیم؟
طرح آزمایشی تبـــــدیـــل  موتـورسیکلـت‌هـای کاربراتوری به برقی:  حدود 10درصد از کل ذرات معلق موجود در هوای شهر تهران به موتورسیکلت‌ها اختصاص دارد، درصورتی که کنترل موتورسیکلت‌های دودزا و ساماندهی آنها کاری بس دشوار است. در عین حال، طرح تبدیل موتورسیکلت‌های کاربراتوری به انژکتوری در مرحله آزمایشی و تمهید اجرای پروژه در سطح انبوه به‌صورت موفق برگزار شده است. البته که باید زمینه‌سازی برای حضور تاکسی‌موتورهای برقی در محدوده بازار نیز صورت بگیرد ولی در مجموع طبق نیازسنجی‌ها، در برنامه 4ساله شهرداری، 800 هزار دستگاه موتورسیکلت کاربراتوری از 3میلیون موتورسیکلت موجود در پایتخت باید جای‌شان را به موتورهای برقی بدهند.

پیش به سوی دوچرخه‌سواری
 دوچرخه اشتراکی: یکی از گام‌هایی که باید در تهران همانند شهرهای پاک دنیا صورت بگیرد، توسعه پیاده‌محوری و دوچرخه‌سواری است. چندی پیش پروژه نسل چهارم دوچرخه اشتراکی با حضور بخش خصوصی کلید خورد و اگرچه هنوز به موفقیت مورد نظر نرسیده اما باید زیرساخت‌‌ها و زمینه‌های آن به مرور فراهم شود. در این بین، صدور مجوز ورود آزاد دوچرخه به مترو در روزهای تعطیل انگیزه‌ای برای دوچرخه‌سواران به‌وجود آورده است. احیای خانه‌های دوچرخه که از سال 95 تعطیل شده بودند، یکی دیگر از برنامه‌های شهرداری است.

با درختان، اکسیژن به‌جای کربن دریافت کنیم
 جنگل‌کاری: بی‌شک درختان و فضای سبزی که با اقلیم تهران مطابقت دارد و جنگل‌کاری در حریم شهر می‌تواند تأثیر بسزایی در پاکیزگی هوا داشته باشد. تاکنون و از زمان مدیریت شهری دوره گذشته اقدامات مناسبی در این زمینه صورت پذیرفته است. براساس طرح جنگل‌کاری حریم شهر تا پایان سال‌جاری 1200هکتار از اراضی شمال تهران جنگل‌کاری خواهد شد. در کنار آن مدیریت شهری تهران مصوبه برج باغات را لغو و مصوبه‌ای دیگر به‌منظور حفظ باغات پایتخت در دست تصویب دارد. همکاری مدیریت شهری با نهادهای نظامی به‌منظور حفظ فضای سبز و توسعه آن در پادگان‌های شهر از دیگر اقدامات شهرداری است. بهره‌گیری از گونه‌های گیاهی متناسب با اقلیم تهران و افزایش آنها باتوجه به شیوه آبیاری قطره‌ای گام دیگری است که می‌تواند پالایش اکولوژیکی پایتخت را افزایش دهد.