کاشمر، رکورددار بیشترین فرونشست زمین در کشور

جواد افتخاری| خبرنگار - خراسان‌رضوی:

17 سال از آغاز خشکسالی‌ها در کاشمر می‌گذرد، خشکسالی‌هایی که هر سال خود را جدی‌تر از سال قبل نشان داده است و اکنون بسیاری از روستاهای منطقه اسیر خشکسالی‌های پی در پی، بحران بی‌آبی و کم‌آبی شده‌اند.  میزان کم‌آبی در برخی از روستاهای منطقه نیز به قدری فراگیر است که آب‌رسانی به این روستاها با تانکر سیار انجام می‌شود و حتی حفر چاه نیز به علت کاهش آب‌های زیرزمینی به کم‌آبی کمکی نکرده است از سویی شاهد فرونشست‌هایی در دشت کاشمر هستیم. 


کسری مخزن 5/35 میلیون مترمکعبی

در همین خصوص رئیس منابع آب منطقه‌ای کاشمر با بیان این‌که چاه‌های شهرستان از 4 حوزه آبریز کاشمر، ریوش، سنگرد و ازغند تغذیه می‌شوند، می‌گوید: بیشترین منابع آبی در دشت کاشمر قرار دارد.  «حسین باباغیبی» تعداد کل چاه‌های مجاز شهرستان کاشمر را 371 حلقه اعلام می‌کند و می‌افزاید: از 371 حلقه چاه 265 حلقه در بخش کشاورزی با حجم مجاز 92/65 میلیون مترمکعب، 64 حلقه چاه برای آب شرب با حجم مجاز 14/23 میلیون مترمکعب، 21 حلقه چاه در بخش صنعت با حجم مجاز 6/0 میلیون مترمکعب و در بخش خدمات 21 حلقه چاه با حجم مجاز 78/1 میلیون مترمکعب فعالند.  وی با اعلام این‌که در مجموع از 371 حلقه چاه 44/91 میلیون مترمکعب برداشت مجاز انجام می‌شود، عنوان می‌کند: طی سال‌های 95 و 96 در محدوده مطالعاتی دشت کاشمر افت سطح آب 101 سانتیمتر 
بوده است.  رئیس منابع آب منطقه‌ای کاشمر از کسری مخزن منابع آبی به میزان 5/35 میلیون مترمکعب خبر می‌دهد و می‌افزاید: از سال 92 تا 95 بالغ بر 120 حلقه چاه غیرمجاز با حجم 97/3 هزار میلیون مترمکعب در شهرستان کاشمر مسدود شده‌اند. 

وی با بیان این‌که با اعلام بالا بودن سنگ کف در منطقه ریوش موجب شده به دلیل نبود بارندگی قنات‌ها و چشمه‌ها سریع خشک شوند، اظهار می‌کند: خشکسالی موجب خشک شدن چشمه‌ها، قنات‌ها، کاهش آبدهی چاه‌ها، نشست زمین، افت کیفی سطح آب، حمله آب شور به سمت آب شیرین، تخریب ابنیه و تاسیسات و بسیاری مشکلات دیگر 
شده است. 

 رئیس منابع آب منطقه‌ای کاشمر همچنین از نشست زمین در دشت کاشمر خبر می‌دهد و می‌گوید: با هدف کنترل بیشتر همه چاه‌های کشاورزی فعال به کنتور هوشمند تجهیز شده‌اند. 


 بحران در 7 روستا

مدیر آبفار کاشمر با بیان این‌که به دلیل بالا بودن سطح آب و همچنین دستی بودن بیشتر چاه‌ها در روستاهای بخش کوهسرخ اکنون در برخی روستاها به بی‌آبی کامل رسیده‌ایم، بیان می‌کند: اکنون در روستای تجرود با 140 نفر جمعیت به بی‌آبی کامل رسیده‌ایم و با تانکر آب‌رسانی می‌شود، بندقرا با 300 نفر جمعیت روزی 3 ساعت و روستای خرو با 120 نفر روزانه 20 دقیقه بیشتر آب ندارند و چاه روستای کریز بی‌آب شده است. 
«محمد کاظمی» همچنین از کمبود آب شدید در چاه روستای قراچه با 500 نفر جمعیت خبر می‌دهد و می‌افزاید: چاه روستای چلپو با 500 نفر جمعیت نیز همین 
وضعیت را دارد. 

وی با اعلام این‌که روستاهای توندر، اوندر و خضربیگ در بخش کوهسرخ با کمبود آب شدید مواجهند، عنوان می‌کند: در مجموع 7 روستای بخش کوهسرخ با کمبود و تنش آبی شدید مواجهند. 
این مقام مسئول همچنین به وضعیت بخش مرکزی اشاره می‌کند و می‌گوید: به‌رغم این‌که برای آب شرب روستای قوچ‌پلنگ چاهی با عمق 220 متر حفر شده اما همچنان این روستا با کمبود آب مواجه است. 

وی با اشاره به این‌که به دلیل کمبود بیش از حد آب تاکنون چاه روستای محمدیه 2 بار ریزش کرده است، عنوان می‌کند: چاه روستای عشرت‌آباد به دلیل بی‌آبی از رده خارج شده است. 
کاظمی با بیان این‌که در 15 سال قبل برای روستای بهاریه چاهی با عمق 220 متر حفر شد اما در 2 ماه قبل در همین روستا برای رسیدن به آب 300 متر حفاری انجام شد، بیان می‌کند: در مجموع 7 روستای شهرستان با تنش آبی شدید مواجهند که اگر مجتمع آب‌رسانی شامکان سبزوار نبود 6 روستای دیگر به آمار اضافه می‌شدند. 

مدیر آبفار کاشمر می‌افزاید: علاوه بر کمبود آب، در برخی مواقع کیفیت آب زیر سوال می‌رود و این به دلیل خشکسالی است. وی با اظهار تاسف از این‌که در بخش کوهسرخ به دلیل بالا بودن سنگ بستر کاری نمی‌توانیم بکنیم، می‌گوید: متاسفانه در روستاهای بخش کوهسرخ منبع آبی نیست که چاه حفر کنیم. 


کاشمر؛ بحرانی‌ترین شهر کشور

عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی آب مرکز آموزش عالی کاشمر با اظهار تاسف از این‌که طی 12 سال گذشته در حوزه مسائل آبی شهرستان اقدامی اساسی صورت نگرفته است، بیان می‌کند: همه دشت‌های کشور ممنوعه و یا ممنوعه بحرانی‌اند. «میثم مجیدی» با بیان این‌که اکنون حتی نمی‌دانیم عمر منابع آبی دشت‌ها چه میزان است، می‌افزاید: سالیانه 5/1 متر سفره‌های آبی زیرزمینی دشت کاشمر خالی می‌شوند. وی با اشاره به این‌که سالیانه 50 میلیون مترمکعب در کاشمر کسری مخزن داریم، عنوان می‌کند: سالیانه 215 میلیون مترمکعب از آب‌های زیرزمینی برداشت می‌شود.

این استاد دانشگاه با اعلام این‌که هرچند اولین ممنوعیت بهره‌برداری از دشت کاشمر در سال 61 صادر شده ولی در این سال‌ها تعداد چاه‌های بهره‌وری افزایش یافته است، می‌افزاید: کاشمر رکورددار بهره‌کشی بیش از حد منابع آب است. مجیدی با بیان این‌که از کاشمر به عنوان تنها شهر در استان می‌توان نام برد که نسبت برداشت به آب تجدیدپذیرش بیش از اندازه است، می‌گوید: اکنون این میزان در کاشمر 77/2 متر و در مشهد که مدام در خصوص آن بحث می‌شود 15/1 متر است. وی همچنین از کاشمر به عنوان بحرانی‌ترین شهر کشور نام می‌برد و می‌افزاید: این شهر رکورددار بیشترین نشست زمین در کشور است. عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی آب مرکز آموزش عالی کاشمر با اعلام این‌که سالیانه در کاشمر حدود 30 سانتیمتر نشست زمین داریم، اظهار می‌کند: طی سال‌های اخیر ترک‌های زمین در اطراف بافت شهری خود را نشان داده است. وی با بیان این‌که دشت رفسنجان 30 سانتیمتر، دشت مشهد 25 سانتیمتر و دشت قزوین 24 سانتیمتر نشست زمین دارند، عنوان می‌کند: هیچ طرحی در کاشمر نداریم که در حوزه توسعه کار شده باشد.