وضعیت سفید در بازار برنج

علی ابراهیمی/روزنامه‌نگار


بارندگی‌های اواخر مرداد و ابتدای شهریورماه امسال و خوابیدن خوشه‌های برنج موجب انتشار اخباری مبنی بر کمبود و افزایش قیمت این محصول در نیمه دوم امسال به‌دلیل کاهش میزان تولید شده است. با جمیل علیزاده شایق، دبیر انجمن برنج ایران گفت‌وگو کرده‌ایم.

میزان تولید امسال برنج نسبت به سال گذشته چگونه بوده است؟

واقعیت آن است که بر خلاف برخی دیگر از محصولات کشاورزی که امسال به‌دلیل شرایط جوی با کاهش تولید مواجه شده‌اند، میزان تولید برنج امسال در کشور به‌دلیل بارندگی‌های خوب بهار امسال، در وضعیت خوبی قرار دارد. این بارندگی‌ها موجب شده تا کشت برنج حتی در 14استانی که به‌دلیل کم‌آبی ممنوع شده بود، با کاهش چشمگیری مواجه نشود، زیرا کشاورزان مناطق مذکور با استفاده از رواناب‌های حاصل از این بارندگی‌ها نسبت به کشت برنج اقدام کردند. با این شرایط امسال نه‌تنها هیچ کمبودی برای تولید برنج نداریم، بلکه میزان تولید نسبت به سال گذشته 50هزار تن افزایش خواهد یافت، به‌نحوی که سال گذشته حدود یک میلیون و 200هزار تن برنج در کشور تولید شد که امسال این آمار به 2میلیون و 250هزارتن می‌رسد.

برخی خبرها از آسیب دیدن مزارع برنج به‌دلیل بارندگی‌های اخیر، کاهش میزان تولید و افزایش قیمت این محصول در نیمه دوم امسال حکایت دارد؛ نظر شما چیست؟

خیر، هیچ کاهشی در میزان تولید برنج به‌دلیل این بارندگی‌ها رخ نداده و هرسال در اواخر مرداد و شهریور شاهد اینگونه بارندگی‌ها در مراکز تولید برنج هستیم. اما این بارندگی‌ها موجب می‌شود تا ساقه‌های به‌بارنشسته برنج خم شده و در اصطلاح بخوابد که این کار تنها موجب سخت‌تر شدن دروی برنج و زحمت بیشتر شالیکاران می‌شود. امسال تولید برنج به‌هیچ‌وجه کمتر از سال گذشته نخواهد بود و در نامه‌ای به وزارت جهادکشاورزی اعلام کرده‌ایم با توجه به میزان تولید و واردات برنج در 5‌ماه نخست امسال، از این پس به واردات برنج هیچ نیازی نیست. چنین اخباری تنها برای زمینه‌چینی واردات بیشتر برنج ساخته و منتشر می‌شود.

میزان نیاز بازار و واردات امسال برنج چگونه است؟

نیاز بازار کشور به برنج حداکثر 3میلیون تن است که از این میزان در سال گذشته و امسال 2میلیون و 200هزارتن برنج در داخل تولید شده و تنها نیازمند واردات 800هزار تن برنج بوده‌ایم، اما تازه‌ترین آمارهای تجارت خارجی نشان می‌دهد در 5‌ماه نخست امسال (تا آخر مردادماه) 900هزارتن (یعنی به اندازه نیاز یکساله کشور به واردات این محصول) برنج وارد شده است. با این شرایط امیدواریم که دولت از این پس واردات برنج را برای حمایت از تولید داخل ممنوع کند؛ گرچه به‌دلیل منافع واردکنندگان چندان به انجام این کار خوش‌بین نیستیم.

با این روند نگرانی از افزایش قیمت برنج تا چه حد موجه است؟

واقعیت آن است که قیمت برنج تولید داخل نسبت به سال گذشته افزایش چندانی نداشته است. شرایط مساعد تولید برنج در سال‌جاری و باقی‌ماندن بخشی از برنج تولیدی سال گذشته در انبارهای کشاورزان و واردات مازاد بر نیاز بازار مصرف برنج موجب شده است تا قیمت برنج ایرانی تغییر مشهودی نداشته باشد. تازه‌ترین آمارهای بانک مرکزی گواه این مدعای ما در آرامش بازار برنج است. در شرایطی که قیمت اغلب محصولات کشاورزی از میوه و تره‌بار گرفته تا مواد پروتئینی در مرداد‌ماه امسال رشد چشمگیری داشته و در برخی اقلام به بیش از 100درصد نیز رسیده، قیمت برنج ایرانی کمترین تنش را در بازار مصرف داشته است. اکنون نیز حداکثر قیمت بهترین نوع برنج ایرانی با طعم و عطر مرغوب (طارم) در مازندران و گیلان بدون خرده‌برنج بین 10هزار و 500 تا 11هزار تومان است.

پس می‌توانیم ادعا کنیم هیچ مشکلی در بازار برنج وجود ندارد؟

تنها مشکلی که در بازار عرضه برنج وجود دارد و به آن توجه نمی‌شود عرضه بعضی برنج‌های ناخالص است. به‌عنوان مثال برنج طارم به هنگام عرضه در مراکز خرده‌فروشی مثلا شهرهای شیراز، اصفهان و تهران علاوه بر افزایش شدید قیمت با افزودن برخی ناخالصی‌ها و اختلاط با سایر انواع برنج در بازار به مصرف‌کنندگان عرضه می‌شود و متأسفانه دستگاه‌های متعدد نظارتی از سازمان حمایت گرفته تا تعزیرات، برخوردی با این تخلفات ندارند.