خطر حذف ایران از مسیر ایرلاین‌های خارجی

رضا اباذری|  عضو دفاتر خدمات مسافرتی تهران:

وقتی نرخ پروازهای خارجی صددرصد گران می‌شود، تقاضا کاهش می‌یابد و پروازها کم یا کنسل می‌شوند، در نهایت به مرحله‌ای می‌رسیم که ایرلاین‌های خارجی مسیر هوایی ایران را حذف خواهند کرد؛ یک خودتحریمی که نه‌تنها سفر ایرانی‌ها را به خارج از کشور بلکه سفر گردشگران خارجی را به ایران و مشاغل وابسته به صنعت هوانوردی در معرض تهدید قرار داده است.


با افزایش صددرصدی نرخ بلیت هواپیماها 2 اتفاق می‌افتد: نخست آنکه ایرلاین‌ها نمی‌توانند به تعهدات پیشین خود عمل کنند، چراکه قیمت بلیت‌های خود را با ارز 4400 تومان محاسبه کرده‌اند و حالا که باید به مشتری جواب بدهند مبنای محاسبه ۸۸۰۰ تومان شده است. این اختلاف هزینه را چه کسی پرداخت می‌کند؟ ایرلاین که دیگر نمی‌تواند ارز ۴۴۰۰ تومانی را تامین کند، از مسافر هم نمی‌خواهد بگیرد و باید هزینه فایده را هم محاسبه کند که رقم قابل‌توجهی می‌شود؛ درحالی‌که محل جبران آن مشخص نیست.

پیامد دیگر این تصمیم ارزی ایجاد موج سینوسی منفی در سفرهای هوایی خارجی و حتی داخلی است. وقتی نرخ بالا می‌رود، تقاضا کاهش می‌یابد و تعداد پروازها کم یا در برخی مسیرها کاملا لغو می‌شود و به نقطه‌ای می‌رسیم که در برخی مسیرهای هوایی، حتی یک پرواز هم نخواهیم داشت.
این موج منفی تمام مسیرهای هوایی را که ایرلاین‌های خارجی در آن برنامه پروازی دارند، تهدید می‌کند. انتظار می‌رود کاهش تقاضا، این شرکت‌های هواپیمایی را که در روز چند پرواز دارند به سمتی هدایت کند که در مرحله نخست تعداد پروازهای خود را کاهش دهند و به مرور و در صورت ادامه روند کاهشی درخواست‌ها، مسیر ایران را حذف کنند. این اتفاقی است که قبلا در مسیر هوایی اربیل عراق تجربه شده است.

اگر فکری به حال صنعت هوانوردی و مسافری کشور نکنیم، به‌زودی موج سینوسی منفی در میزان مشارکت ایرلاین‌های خارجی و حتی داخلی ایجاد می‌شود.
این «خودتحریمی» یقینا آثار مخربی در گردشگری ورودی خواهد داشت و به‌شدت حجم سفر گردشگران خارجی را کم خواهد کرد، چراکه زمینه و تنوع حمل‌و‌نقل هوایی از بین می‌رود و وقتی سفر هوایی گران شود، دیگر برای مسافر خارجی به‌صرفه نیست که به ایران بیاید. 

کاهش مسافر توجیه برقراری خط هوایی با ایران را نیز برای ایرلاین‌های خارجی از بین می‌برد، چراکه با یکی دو پرواز در هفته نمی‌توانند هزینه‌های خود را تامین کنند.
چنین اتفاقی سفرهای خارجی ایرانی‌ها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. ما باید برای خانوار ایرانی شرایط سفر را فراهم کنیم، اما با این تصمیم بخش زیادی از مسافران مقاصد خارجی خود را از دست می‌دهند. باید از حالا جلو این خودتحریمی را بگیریم، جریانی که مشاغل وابسته به صنعت هوانوردی از جمله خدمات فنی و مهندسی، کترینگ، هتل و تجهیزات وابسته به آن را نیز در معرض خطر قرار داده است.

ما فکر می‌کنیم گرانی دلار درآمد صنعت گردشگری را دو برابر می‌کند که شاید این اتفاق در کوتاه‌مدت رخ دهد، اما در میان‌مدت اگر برای این خودتحریمی فکری نکنیم، اوضاع بدتر می‌شود.
اولین انتظار از دستگاه‌های دولتی تهیه و اجرای بسته حمایتی سفر است تا کسب و کار گردشگری رونق یابد، این‌طور نباشد که با ارزان شدن صد تومانی دلار بگویند اوضاع رو به‌ بهبودی رفته است؛ تعریف بسته حمایتی کاملا مشخص است.

با توجه به اظهارنظرهایی که درباره ارزانی سفرهای خارجی با آزادسازی صرافی‌ها و معامله دلار به نرخ ۸۸۰۰ تومان صورت گرفته باید گفت این موضوع زمانی صحت داشت که بعضی شهروندان ارز ۵۰۰ یورویی می‌گرفتند و با مابه‌التفاوت آن هزینه سفر خود را تامین می‌کردند و سود ناچیزی هم به‌دست می‌آوردند، اما سفر خارجی که فقط ترکیه، دوبی و گرجستان نیست، سفر خارجی همه دنیا را در بر می‌گیرد و ارز دولتی تعیین‌شده برای سفرهای جدی‌تری که به نقاط دورتری انجام می‌شد، اصلا کافی نبود؛ ضمن اینکه هیچ ارزانی‌ای دلیل بر وفور نیست، بلکه نشانه‌ای از رکود است، برای همین اکنون شاهد کاهش کیفیت، تقاضا و درآمدِ بخش‌های وابسته به سفر هستیم.