کوتاهی دستگاه ها در مقابله با آلودگی هوا

 نیلوفر ذوالفقاری | روزنامه‌نگار

آلودگی هوای تهران این روزها به اصلی‌ترین خبر رسانه‌ها تبدیل شده است و جزئیات مربوط به آن با حساسیت زیاد توسط شهروندان دنبال می‌شود. سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی در برنامه پارک‌وی تلویزیون همشهری، از کوتاهی دستگاه‌های مختلف برای حل مشکل آلودگی هوا خبر می‌دهد و برقی‌سازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی را اقدام مثبتی در مسیر حل این معضل می‌داند. بخش‌هایی از صحبت‌های این نماینده مجلس را در این گزارش می‌خوانید.

لزوم به‌روزرسانی سیاهه انتشار آلودگی
آلودگی هوای تهران، مربوط به امسال و سال گذشته نیست. سیر تاریخی آلودگی هوا به دهه ۷۰ می‌رسد و حل این معضل نیازمند عزم و مجموعه‌ای از اقدامات است. اگر این مجموعه اقدامات با هم پیش بروند، می‌توانیم امیدوار باشیم که آلودگی هوا کمتر شود. با تکیه بر توانایی و ظرفیت‌های داخلی می‌توانیم به این موضوع رسیدگی کنیم. در جلسه شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، موضوع سیاهه انتشار مطرح شد. آخرین مطالعات مربوط به سیاهه انتشار، به سال ۱۳۹۶ بازمی‌گردد که در آن مبنای مطالعاتی و مبنای منشأ آلودگی هوا برای آخرین بار اعلام شده است. به‌روز شدن این مطالعات اهمیت زیادی داشت تا بررسی‌ها، قانونگذاری و اختصاص بودجه دوباره انجام شود. اقدامات مدیریتی کشور در این زمینه باید بر مبنای تعیین و بررسی منشأ آلودگی هوا باشد. آلودگی هوا، موضوعی پویاست که به اقدامات ادامه‌دار نیاز دارد و این پرونده بسته نخواهد شد.

قصور دستگاه‌ها در موضوع آلودگی هوا
۲۳ دستگاه به طور مستقیم وظایفی درباره موضوع آلودگی هوا برعهده دارند و بررسی‌ها نشان می‌دهد که دستگاه‌ها براساس تعداد تکالیف و وظایف قانونی که برعهده آنهاست، مرتکب قصور و کوتاهی شده‌اند. یکی از مهم‌ترین بهانه‌های دستگاه‌ها، کمبود یا نبود بودجه است در صورتی که بسیاری از این دستگاه‌ها اصلا درخواست بودجه برای انجام تکلیفشان نداشته‌ و در این زمینه کوتاهی کرده‌اند. از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور گرفته تا سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارتخانه‌های مختلفی مانند صمت، نیرو، نفت و... همه نهادهای متکلف درباره آلودگی هوا هستند که تا به حال در حل این معضل کوتاهی کرده‌اند.
اعمال قانون برای مقصران آلودگی هوا
قوه‌قضاییه در دوره قبلی مجلس شورای اسلامی، کمک‌هایی برای رسیدگی به قصور دستگاه‌ها در موضوع آلودگی هوا انجام داد. در آن زمان مجلس شورای اسلامی با اعمال ماده ۲۳۴، بررسی ترک‌فعل‌ها در اعمال قانون هوای پاک را انجام داد. بررسی کاملا مفصلی با جزئیات صورت گرفت و قوه‌قضاییه برای مدیرانی که ترک‌فعل داشتند، احکامی صادر کرد. حتی برای ۵ مدیر هم حکم قطعی صادر شد. نکته مهم این است که همراهی قوه‌قضاییه در این زمینه، به جای اقدامات پسینی، باید بر اقدامات پیشینی معطوف باشد. مواجهه با موضوع آلودگی هوا و ترک‌فعل‌‌کنندگان در مقابل آن، نباید صرفا به زمان بروز مشکل محدود شود. نمی‌توان وظایف را تنها در روزهای آلوده انجام داد بلکه اقدامات لازم در این زمینه باید به‌صورت مستمر انجام شود. تنها در این صورت می‌توان برای حل معضل آلودگی هوا نتیجه قطعی گرفت.

ضرورت نظارت و حمایت قوه قضاییه
ممکن است بسیاری از شهروندان تصور کنند در طول تابستان آلودگی هوا نداریم درحالی‌که در این فصل هم آلودگی وجود دارد، فقط به چشم نمی‌آید. قوه قضاییه می‌تواند نقش کلیدی در انجام اقدامات پیشینی داشته باشد تا دستگاه‌ها بدانند اگر تکالیفشان را انجام ندهند، ناظر متخصصی برای رصد اقداماتشان وجود دارد. قوه‌قضاییه می‌تواند نقش همراهی و حمایت هم برای دستگاه‌ها داشته باشد. مجلس شورای اسلامی هم این نقش را با ایجاد ردیف مستقل بودجه برای قانون رسیدگی به آلودگی هوا در دوره یازدهم ایفا کرده است. وظیفه مجلس شورای اسلامی هم قانونگذاری است و هم نظارت، اما در نهایت همه این اقدامات به قوه‌قضاییه متصل می‌شود.

نقش مثبت برقی‌سازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی
ورود اتوبوس‌های برقی در این دوره از مدیریت شهری، اقدام مثبتی برای کاهش آلودگی هوا محسوب می‌شود. با این اقدام، چهره ناوگان حمل‌ونقل عمومی در تهران به نسبت سایر نقاط کشور، نو و متحول شده است. بقیه نقاط کشور در این حوزه وضعیت قابل‌قبولی ندارند. هرچند نیاز تهران به ناوگان برقی حمل‌ونقل بیشتر از اینهاست به هرحال ورود اتوبوس‌های برقی می‌تواند به کاهش آلودگی هوای پایتخت کمک کند.