
اولین بستنیفروش تهران چهکسی بود؟

زهرا بلندی؛ روزنامهنگار
تابستان تهران، پیش از آمدن یخچال و فریزر، طعم دیگری داشت؛ طعم فریادهایی که در کوچهها میپیچید: «بستنی!آی بستنی! نوبر بهاره بستنی!» بستنی در ایران قدمتی هزارانساله دارد و ردش را میتوان در ایران باستان، چین و حتی روم پیدا کرد و برخلاف گفتههای نادرستی که گاهی در محافل غیررسمی و فضای مجازی مطرح میشود، نام آن هیچ ربطی به فردی به اسم کریم ندارد.اما تهران قدیم، قصهای شنیدنی از نخستین بستنیفروشها دارد؛ قصهای که از دکان ساده «ممدریش» آغاز میشود. علیرضا زمانی، تهرانپژوه، در اینباره میگوید: «او نخستین کسی بود که در پایتخت بستنی درست کرد و فروخت. او به بستنی خامه اضافه کرد بهگونهای که خامه را دور قالب میمالید تا با گرداندن قالب، خامه سفت شود. همزمان با او، بستنیفروشهای دورهگرد هم وارد صحنه شدند؛ بعضی با چرخدستی، بعضی با قالبهای بشکهای، بستنیهایی ساده و باکیفیت پایینتر درست میکردند و قیمت بستنی تولیدی آنها هم برای مشتری کمتر از بستنی دکانها تمام میشد.» زمانی در ادامه از صدای آلاسکافروشها که تا سالها نشانهای از شروع تابستان بود، یاد میکند: «تهرانیها به فروشندگان دورهگردی که بستنی یخی میفروختند آلاسکافروش میگفتند. در دهههای 30و 40با رونق گرفتن کارخانههای یخسازی صنعتی، کار و بار آلاسکافروشها هم رونق گرفت. کارگاههای کوچکی در تهران ازجمله کارگاهی در خیابان کارون حوالی محله هفتچنار در منطقه 10وجود داشت که آلاسکا تولید میکردند. آلاسکافروشهای دورهگرد صبحها آلاسکاهای تولید کارگاهها را در ظرفهای عایق میریختند و در کوچههای شهر دوره میافتادند تا مشتری پیدا کنند.»