انقلاب
آیت‌الله جوادی‌آملی در پیامی به همایش ابعاد اخلاقی شخصیت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در قم مطرح کرد:
هاشمی کوهی بود که نگذاشت جامعه بلغزد
آیت‌الله جوادی‌آملی، در پیامی به همایش «بررسی شخصیت و اندیشه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی» گفته است: «ایشان چون کوهی بود که نلغزید و نگذاشت جامعه بلغزد و نمونه آن در پیشگاه شماست. او می‌گوید: «مرحوم آیت‌الله هاشمی از تخت به تخته کشانده شد و هیچ تکان نخورد. معلوم می‌شود در هردو صورت آیت‌الله هاشمی بود، این معنای اخلاق است.» این همایش روز پنجشنبه در سالن همایش‌های غدیر قم برگزار شده بود. مراسم آثار تربیتی و رفتاری آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی صبح روز 16دی‌ماه در دانشگاه فرهنگیان و همچنین آیین نخستین سالگرد آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در عصر همان روز با حضور مقامات کشوری در حسینیه ثارالله شهر کرمان برگزار می‌شود. حجت‌الاسلام علی‌اکبر ناطق نوری، سخنران نخستین این مراسم خواهدبود.
حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین احمد احمدی، عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی هم در همایش بررسی شخصیت و اندیشه اخلاق آیت‌الله هاشمی رفسنجانی گفت: «این اواخر هم که فشارها بر ایشان زیاد بود ماهی یک‌بار به عیادتش می‌رفتم. گاهی به او می‌گفتم در برابر اینها جوابی بده. می‌گفت مخالفان از تقابل ما سوء‌استفاده می‌کنند و هر وقت بحث به رهبری می‌رسید، می‌گفت: مواظب باشیم که ایشان ستون نظام است. نباید آسیب ببینند.»
وی با اشاره به تدوین تفسیر قرآن توسط آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در زندان گفت: «ما هنگام آسایش هم به زحمت چیزی می‌نویسیم اما هاشمی زیر شکنجه‌ها تفسیر راهنما را نوشته است.» حجت‌الاسلام مرتضی جوادی‌آملی یکی دیگر از سخنرانان همایش ابعاد اخلاقی شخصیت مرحوم هاشمی بود.
او به برهه‌های مختلف زندگی آیت‌الله هاشمی اشاره کرد و گفت:« هاشمی از سربازی به فرماندهی و از فرماندهی به سرداری رسید و سردار سازندگی شد.او در مرحله آخر به برادری برای رهبری تبدیل شد.» او گفته است: «مرحوم هاشمی در این مرحله کاری کرد کارستان. این مرحله مرحله شرح صدر است.
اما در عین حالی‌که در کنار رهبری برادرانه ایستاد، ناصحانه و مشفقانه هم سخن گفت و این تبعیت عملی و ناصحانه سخن گفتن اوج وجود اوست.» وی در ادامه به بیان خاطره‌ای از آیت‌الله هاشمی در اواخر عمر پرداخت و گفت: «در اواخر عمر ایشان را زیارت کردم. گفتم سخت می‌گذرد؟ گفت نه، نگرانی من برای انقلاب است.»
هاشمی، مرد بحران‌ها بود
فرزند شهید بهشتی در ادامه این همایش با اشاره به برخوردهایی که در اواخر عمر با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی شد، آنها را «ناجوانمردانه» خواند و گفت: «اگر ایمان قوی و تعهدات عاشقانه ایشان به آرمان‌های انقلاب نبود شاید تحمل این وضعیت در سال‌های پایانی عمر ایشان بسیار ناممکن می‌شد.» محمدرضا حسینی بهشتی، مرحوم هاشمی را یکی از 2 قهرمان مبارزه قبل از انقلاب نامید و گفت: «در میان نیروهای مبارز قبل از انقلاب چند نفر قهرمان مبارزه محسوب می‌شدند؛ یکی شهید رجایی و دیگری مرحوم هاشمی‌رفسنجانی بود که با آن مرتبه‌ای که داشت تلاش کردند شخصیتش را درهم شکنند تا مانع مسیرش شوند.» وی «سعه صدر» را یکی از ویژگی‌های آیت‌الله هاشمی دانست و گفت: «سعه صدر اگر به وادی اجتماعی وارد شود علاوه بر خود فرد برای اجتماع هم ایجاد خیرات می‌کند.» بهشتی، هاشمی را «مرد بحران‌ها» نامید و گفت: «در شرایط دشوار به‌خاطر امیدواری که در درون داشت و گشودگی که در سینه او بود، توانسته بود بحران‌ها را مدیریت کند و این خصیصه در این سال‌ها در کمتر کسی بود.»
محسن هاشمی، فرزند آیت‌الله هاشمی و رئیس شورای شهر تهران هم با اشاره به سال‌های جنگ گفت: «در اوج فرماندهی جنگ، ایشان به آینده می‌اندیشند و موضوع تأسیس دانشگاه آزاد را در سال61 در نمازجمعه مطرح می‌کنند. مسئله دانشگاه آزاد را هم مانند بنیاد فرهنگی رفاه تا اواخر عمر دنبال کردند و تا آخر عمر نسبت به آن حساس بودند. در خطبه نمازجمعه در اوج جنگ درباره مترو صحبت می‌کنند که الان اگر مترو نبود آیا می‌شد در تهران زندگی کرد؟» آیت‌الله ابراهیم امینی، عضو مجلس خبرگان رهبری، برخی از علما و خانواده مرحوم هاشمی نیز در این مراسم حضور داشتند.
