اسارت آب

رضا عمویی-روزنامه‌نگار

در منطقه خشک و به‌شدت پربحران غرب آسیا، آب نه فقط یک آشامیدنی ساده بلکه یک کیمیاست. اگرچه نام خاورمیانه به نفت گره خورده، اما با کاهش منابع آبی در منطقه طي این سال‌ها آنچه وزن و قدرت واحدهای سیاسی در منطقه را دگرگون کرده، آب است. در این میان رژیم صهیونیستی چه با زور و چه با تکنولوژی در تقلاست تا بتواند از کارت آب به‌عنوان یک سلاح در سیاست‌های داخلی و منطقه‌ای خود بهره گیرد.

بخش نخست
ایدئولوژی آبی اسرائیل
دسترسی به آب یک هدف استراتژیک برای اسرائیل است و مسئله آب برای این رژیم فراتر از دغدغه‌های توسعه‌ای صرف است. این موضوعی است که با موجودیت اسرائیل گره خورده و یکی از ارکان اساسی ادامه طرح‌ها و سیاست‌های رژیم صهیونیستی در منطقه است.
  دیوید بن گوریون، اولین نخست‌وزیر اسرائیل: «جنگ با اعراب جنگ بر سر منابع آب است و نتیجه این جنگ مستقیم به سرنوشت اسرائیل گره خورده است. اگر در این نبرد شکست بخوریم، جایی در سرزمین فلسطین نخواهیم داشت.»
  آرتور روپین، نظریه‌پرداز برجسته اسرائیل و از بنیانگذاران شهر تل‌آویو: «صلح از دیدگاه اسرائیل در منطقه تنها زمانی محقق خواهد شد که منابع آبی اعراب را تصرف و کنترل کند.»

بخش دوم
تنش‌‌سازی‌‌ها بر سر منابع آبی منطقه
بررسی گزارش‌ها نشان می‌دهد که رژیم صهیونیستی تا‌کنون درگیری‌های متعددی بر سر منابع آب در منطقه داشته و در مواردی تلاش کرده است تا از راه‌های دیگری کنترل منابع آبی را به‌دست گیرد:

تنش‌ها بر سر رودخانه اردن
رژیم صهیونیستی با اردن، سوریه و فلسطینی‌ها بر سر استفاده از آب رودخانه اردن همواره تنش داشته است:
  تنش با سوریه: شکل‌گیری 2تنش نظامی با سوریه بر سر رودخانه اردن در دهه1950(مداخله نظامی سوریه علیه پروژه اسرائیل برای انتقال آب از رود اردن) و دهه1960(بمباران کانال‌های آب سوریه برای هدایت بخشی از آب رودخانه اردن توسط رژیم صهیونیستی)
  اختلاف با اردن: کاهش سهم اردن به نصف توسط رژیم صهیونیستی در چند سال گذشته و نقض توافقنامه1994 تقسیم آب رودخانه اردن 

اشغال منابع آبی جولان
یکی از بزرگ‌ترین اهداف رژیم صهیونیستی از اشغال جولان در دهه1960 و سپس بخش‌های باقی‌مانده آن در سال گذشته پس از سقوط دولت بشار اسد، اشغال منابع آبی مهم این منطقه بوده است:
  اشغال یک دریاچه آب شیرین: محروم شدن سوریه از آب شیرین دریاچه تیبریوس به‌دلیل اشغال ارتفاعات جولان توسط اسرائیل در سال1967
  اشغال کامل بزرگ‌ترین سدهای جولان: اشغال و کنترل سد الوحده به‌عنوان تامین‌کننده 30درصد آب شیرین سوریه و 40درصد آب اردن و همچنین اشغال سد المنطار در حومه قنیطره(منبع اصلی تامین آب قنیطره و مناطق اطراف، یکی از بزرگ‌ترین سدهای آبی جنوب سوریه) با پیشروی در خاک سوریه پس از دوران اسد در اواخر سال2023



بخش سوم
وابسته‌سازی‌ کشورهای عربی
بخش دیگری از سیاست‌های رژیم صهیونیستی در حوزه کنترل منابع آب، تلاش برای وابسته‌سازی‌ کشورهای منطقه در حوزه آب است. این وابسته‌سازی‌ از طریق به‌دست‌گیری انحصار فناوری نمک‌زدایی در مجتمع‌های آب‌شیرین‌کن کشورهای عربی به‌دست آمده است:
  انحصار فناوری نمک‌زدایی: عقد قراردادهای انحصاری شرکت‌های اسرائیلی با کشورهای خلیج‌فارس و سایر کشورهای عربی جهت انحصار داشتن فناوری نمک‌زدایی در منطقه
  کشورهای عربی میزبان فناوری انحصاری نمک‌زدایی اسرائیل: عمان، قطر، امارات، مراکش، اردن، بحرین و اتیوپی

بخش چهارم
جنایات جنگی با آب
رژیم صهیونیستی همچنین در تمام جنگ‌های گذشته و فعلي همواره از آب به‌عنوان یک سلاح برای فشار به طرف مقابل استفاده کرده است:

جنگ غزه
گزارش آکسفام نشان می‌دهد که چگونه اسرائیل به‌طور سیستماتیک از آب به‌عنوان یک سلاح علیه فلسطینیان در جنگ غزه استفاده می‌کند:
  از دست رفتن تقریبا تمام ظرفیت تولید آب غزه در‌ ماه اول جنگ در اکتبر2023
  نابودی 5تاسیسات اصلی تامین‌کننده آب غزه در 3روز اول جنگ 
  نابودی 80درصد از کل پمپ‌های فاضلاب 
  نابودی 100درصد تصفیه‌خانه‌های فاضلاب و آزمایشگاه‌های آزمایش کیفیت آب 
  بمباران و نابودی 88درصد از چاه‌های تامین آب غزه 
  نابودی 100درصد کارخانه‌های
 آب شیرین‌کن 
  نابودی خط برق نیروگاه نمک‌‌زدایی در منطقه دیرالبلح در مرکز نوار غزه

بمباران منابع آبی لبنان
رژیم صهیونیستی در جنگ اخیر علیه لبنان هم، منابع آبی این کشور را هدف قرار داد:
  حملات به ایستگاه پمپاژ چشمه وازانی(بزرگ‌ترین ایستگاه پمپاژ آب در جنوب لبنان) در پاییز۲۰۲۳
  مختل شدن انتقال ۱۲هزار مترمکعب آب روزانه و قطع دسترسی۷۰شهر و روستا در جنوب لبنان به آب در نتیجه بمباران ایستگاه پمپاژ چشمه وازانی
  قطع دسترسی ۱۳۳۶۰۰نفر در ۸۳شهر و روستای منطقه مرزی جنوب لبنان در نتیجه بمباران تاسیسات آب توسط ارتش اسرائیل براساس آمار وزارت کشور لبنان

آپارتاید آبی در کرانه‌باختری
تل‌آویو در جهت تسریع روند تخلیه کرانه‌باختری از جمعیت فلسطینی و گسترش شهرک‌سازی‌ در این منطقه، سیاست تبعیض‌آمیز دسترسی به منابع آب را علیه فلسطینیان و به سود شهرک‌نشینان صهیونیست به‌کار گرفته است:
  سرانه مصرف روزانه‌‌ آب برای ساکنان فلسطینی کرانه‌باختري 353لیتر/ برای شهرک‌نشینان اسرائیلی ساکن در کرانه‌‌باختری 900لیتر در روز 
  اشغال 85درصد از منابع آب زیرزمینی توسط ارتش اسرائیل معادل 500 الی 600ملیون مترمکعب آب
  احداث 70درصد از شهرک‌های صهیونیستی در مناطق آبخیز شرقی کرانه‌باختری
  کاهش 25درصدی فشار آب ورودی به 2استان‌ الخلیل و بیت‌اللحم توسط شرکت آب اسرائیل(مکوروت)
  کاهش سرانه حقآبه ساکنان شهر الخلیل از 40هزار لیوان آب در روز به 15هزار لیوان براساس گفته تیسیر ابوسنیته، شهردار الخلیل
  جلوگیری از حفر چاه توسط فلسطینی‌ها و صدور مجوز چاه برای شهرک‌نشینان