اباذر کریمی؛ عضو شورای راهبری کمیسیون هوش مصنوعی نصر
جهان امروز در میانه یک جهش فناورانه بی‌سابقه قرار دارد. هوش مصنوعی نه‌تنها در حال تغییر زیرساخت‌های اقتصادی و صنعتی است بلکه معادلات اجتماعی، امنیتی و حتی هویتی ملت‌ها را بازتعریف می‌کند. در چنین بزنگاهی، آنچه بیش از هر چیز برای کشورهایی چون ایران اهمیت دارد، تصمیم‌سازی صحیح، هوشمندانه و هماهنگ در سطح ملی است. اخیرا با مصوبه‌ای جدید، ستاد توسعه فناوری و کاربردی‌سازی هوش مصنوعی در دولت شکل گرفته است. در نگاه اول، این اتفاق ممکن است نشانه‌ای از عزم حاکمیت برای پیگیری اصولی‌تر این حوزه تلقی شود، اما اگر دقیق‌تر نگاه کنیم، چالش‌هایی مهم دیده و زنگ هشدارهایی جدی شنیده می‌شود.
چالش نخست: تداخل با سند ملی هوش مصنوعی
سند ملی هوش مصنوعی نه صرفا یک متن رسمی، بلکه نقشه راهی برای حکمرانی فناورانه در دهه آینده محسوب می‌شود. تشکیل یک ستاد جدید بدون هماهنگی با ساختار سند ملی، در واقع نوعی موازی‌کاری و تقلیل موضوعی است که اساسا باید در سطح کل حاکمیت و نه صرفا قوه مجریه مدیریت شود.
چالش دوم: محدودسازی یک حوزه فراگیر
هوش مصنوعی برخلاف بسیاری از فناوری‌ها، در مرزهای وزارتخانه‌ای و دولتی نمی‌گنجد. این حوزه، اقتصاد، فرهنگ، امنیت، آموزش، سلامت و بسیاری از شئون دیگر را دربر می‌گیرد. در چنین شرایطی، سپردن سیاستگذاری آن به یک ستاد دولتی، تصمیمی است که با وسعت اثرگذاری هوش مصنوعی همخوانی ندارد.
چالش سوم: الگوبرداری ناقص
مقایسه ستاد هوش مصنوعی با ستاد نانو، در سطحی‌ترین حالت ممکن انجام شده است. نانو در حوزه‌ای محدود و عمدتا صنعتی کاربرد دارد، درحالی‌که هوش مصنوعی درحال بازتعریف رابطه انسان و فناوری است. این دو، نیازمند ساختارهای حکمرانی کاملا متفاوت هستند.
راه برون‌رفت
بازنگری فوری در سازوکار ستاد جدید و تطبیق آن با اسناد بالادستی کشور
تشکیل نهاد سیاستگذار فرابخشی با حضور نمایندگان قوای سه‌گانه، دانشگاه‌ها، نخبگان و بخش خصوصی
توجه جدی به سند ملی هوش مصنوعی به‌عنوان تنها مرجع مورد اجماع ملی
فرصت بزرگ، تصمیم‌گیری کوچک
در همینه زمینه :
یادداشت
تماشای گزارش