این محله ...
پاتوق خلوت کتابخوان‌های تهران
سیدسروش طباطبایی‌پور
در دهه‌های اخیر، پاتوق کتابخوان‌های پایتخت، میدان انقلاب تهران بود و کتاب‌فروشی‌های اطرافش؛ اما شلوغی و ترافیک مرکز شهر، کتاب‌بازهای پایتخت را کلافه کرد تا اینکه برخی ناشران تصمیم گرفتند برای آنکه مشتریان باوفایشان را از دست ندهند، شعبه‌ها‌‌یی جدید در خیابان‌های جدید دست و پا کنند. خلاصه اینکه گشتند و گشتند تا خیابان کریمخان زند را پیدا کردند؛ خیابانی خوشنام، نزدیک به مرکز شهر و البته کم ترددتر نسبت به انقلاب. و اینگونه شد که خیابان قدیمی کریمخان زند، پر شد از کتاب‌فروشی و کافه و کافه‌کتاب! مکان‌هایی که در آنها هم غذای روح پیدا می‌شود و هم غذای جسم!
تاریخش
پهلوی پدر و پسر، چون هر دو از سلاطین قجری متنفر بودند، پادشاهان زندیه را که با شاهان قاجار دشمنی می‌کردند بسیار گرامی می‌داشتند؛ آن‌قدر که نام یکی از خیابان‌های مهم شهر را به نام سرسلسله زندیه گذاشتند؛ خیابان کریمخان زند؛ خیابانی که میدان ولیعهد قدیم یا ولیعصر کنونی را به میدان 25شهریور قدیم یا 7تیر جدید وصل می‌کرد. البته هسته اولیه این خیابان فرهنگی، در دوره پهلوی اول گذاشته شد و اگر حتی این روزها هم در کوچه‌پس‌کوچه‌های این محله قدم بزنید، هنوز هم به خانه‌هایی با آجرهایی قدیمی و بالکن‌های نیم‌دایره برخورد خواهید کرد.
نامش
کریمخان زند، دودمان زندیه را تآسیس کرد و ایرانیان او را به مردمداری و رعایت عدالت و اخلاق می‌شناختند؛ او هم که خود را وکیل‌الرعایای مردم می‌دانست، آن‌قدر محبوب بود که نامش را بر این خیابان قدیمی گذاشتند و این نام، از معدود نام‌های معابر تهران است که در گذر زمان تغییر نکرده است.
پل کریمخان
یکی از سازه‌های این خیابان قدیمی، پل کریمخان زند است که هنوز پابرجاست؛ پلی فلزی که روزگاری به بهانه سهولت تردد ورزشکاران شرکت‌کننده در مسابقات آسیایی تهران، شرکتی بلژیکی آن را ساخت و در سال1352 نصب شد.
بورس‌هایش
طلافروشان پایتخت، از قدیم در خیابان کریمخان جا خوش کرده بودند و عاشقان ساعت، طلا و جواهر را به‌سوی خود می‌کشاندند. اما از وقتی که پاساژ الماس کریمخان، یکی از بزرگ‌ترین مراکز خرید و فروش طلا و جواهر در ایران، در تقاطع این خیابان با خیابان حافظ افتتاح شد، کریمخان را به بورس جواهر پایتخت تبدیل کرد. البته از مانتوفروشی‌های رنگارنگ نزدیک به میدان هفتم تیر هم نباید چشم پوشید.
موشک‌هایش
صدام در روزهای دفاع‌مقدس، چون توان مقابله با رزمندگان را نداشت، به خیال خام خود تصمیم گرفت داغ جنگ را با بمب‌ها و موشک‌هایش بر پیکر شهرهایی مثل تهران بگذارد؛ اما زهی خیال باطل! یکی از نخستین خیابان‌هایی که در روزهای موشک‌باران، مورد هدف قرار گرفت، خیابان کریمخان زند بود؛ فروشگاهی در تقاطع این خیابان با خیابان حافظ، صبح زود پس از اصابت موشک، فروریخت و نام خیابان کریمخان زند را به تاریخ مقاومت این سرزمین اضافه کرد.
اکنونش
در سال‌های اخیر، خیابان کریمخان‌زند علاوه بر بچه‌محل‌های با صفایش، 7مهمان ادیب هم پیدا کرده که البته خیال رفتن هم ندارند؛ 7تندیس از 7شاعر باشکوه که به ابتکار سازمان زیباسازی شهر تهران، روی نیمکت‌های پیاده‌روی این خیابان فرهنگی نشسته‌اند و عابران را به‌سوی خود می‌خوانند. تندیس فردوسی، خیام، سنایی، نظامی، سعدی، مولوی و حافظ همراه با بارکدهایشان، دسترسی آسان و گذرا به حرف حساب این شاعران شیرین‌سخن را هم فراهم کرده است.
در همینه زمینه :
