زندگی
قیمت نوبرانه‌ها، نوبر است!
چند روایت میدانی از نورچشمی‌های میدان تره‌بار
سحر جعفریان‌عصر- روزنامه نگار
صحبت دل است و دلپسندهای طعم‌دار، نه حساب و کتاب عقل و دودوتای همیشه چهارتای آن که اگر اینطور بود، باید بیش از دلبری مزه ترش یا ملس گوجه‌سبزهای آبدار و چغالهبادامهای ترد، نقره‌داغ قیمت‌های نجومی نوبرانه‌های بهاری شد؛ نوبرانه‌هایی دلپسند که اغلب کمی پیش از شروع هر سال، بازار خودشان و حواشی‌شان با واردات غیررسمی یا قاچاق، پرزگیری و شست‌وشو، دست‌چینی و دست آخر هم با قیمت‌های نجومی داغ می‌شود. راهی میدان میوه و تره‌بار مرکزی پایتخت، جایی میان حجره‌های سالن12 حوالی ساختمان آجر قرمز3 و تعدادی هم در سالن18 لابه‌لای بارفروشان میوه‌های خارجی و استوایی میدان می‌شویم تا چند روایت متفاوت از نوبرانه‌های فصل اول سال را شاهد باشیم.
وقت دلبری ترش و ملس‌مزه‌ها
در وصف دلبری نوبرانه‌های بهاری همین بس که بسیاری پیش از مزه‌مزه‌کردن آنها، فقط با نگاه‌کردن به روی بیشتر، سبز و کمتر سرخ و ارغوانی‌شان چنان سر میل و اشتها می‌آیند که آب از چک و چانه‌‌شان روان می‌شود. دلبری گوجه‌سبزها و چغاله‌بادام‌ها با نمک‌پاشی وشاید زدن کمی درار، اوجی لذتبخش می‌گیرد. گوجه‌سبزها اغلب از نوکنده، شیراز، سرپل‌ذهاب، کاشان، برغان، ملایر، شهریار و حتی از ترکیه به ایران و میدان تره‌بار می‌آیند و چغالهبادامهای جهرم، ورامین و کاشان، عقب کامیون‌های بزرگ و کوچک چپانده می‌شوند تا برخی‌شان پیش از شروع بهار و برخی دیگرشان همزمان با آغاز نخستین فصل سال به میدان میوه و تره‌بار مرکزی تهران راه یابند.
قاچاق نوبرانه‌های میلیونی
نوبرانه‌های میلیونی بهاری پیش از جای‌گرفتن در قفسه و بساط میوه‌فروش‌های ثابت و چرخی، روی باسکول‌های سنگی و قپان حجره‌داران میدان، وزن‌گیری می‌شوند. نوسان عجیب و غریب قیمت‌شان نیز برای کیفیت و نام و نشان شهری که در آن کاشت و برداشت می‌شوند، است. این را یکی از کارگران تروفرز میدان می‌گوید: «گوجه‌سبز و چغالهبادامهای میلیون تومانی که در بازارهای شب عید تجریش و حوالی آن می‌بینید بیشتر وارداتی‌اند از ترکیه و معمولا از راه قاچاق... باقی نوبرانه‌ها هم کشت داخلند از دست‌چین‌شده‌های درجه یک تا درهم‌های درجه3 قیمت‌هایی کمتر دارند... اندازه این نوبرها اول کوچک و قیمت‌شان کلان است بعد به مرور تا پایان اردیبهشت، درشت و ارزان می‌شوند.»
ریزه‌های اعلا و درشت‌های مجلسی
تا شوفران، چای رفع خستگی را سر بکشند، کارگران حجره آستین بالا می‌زنند و کیسه‌های نایلونی و پلاستیکی 10 تا 30کیلویی نوبرانه‌ها را از کامیون‌ها پایین می‌آورند و حاشیه سکوی بارگیری هر حجره جا می‌دهند. هنوز به آخرین کیسه نرسیده‌اند که سر‌و‌کله مشتری‌ها از میوه‌فروشان محلی، هایپرهای بزرگ میوه، فروشگاه‌های سبز تا مشتریان خرد خانگی پیدا می‌شود: «حاجی، امروز گوجه‌سبز چنده؟»، «آقا، چغاله‌بادام شسته‌شده کیلویی چند؟»، «عمو، فرق نوبرانه‌های ریز و درشت چیه؟ چرا ریزه‌میزه‌ها گرون‌تره؟» و «گوجه‌سبز مجلسی یا وارداتی هم دارید؟». در این وقت است که بارفروشان و حجره‌داران، قلم وکاغذ به‌دست یا چشم دوخته به صفحه گوشی تلفن همراه خود پاسخ می‌دهند: «گوجه‌سبز عالی و اعلا داریم کیلویی 400 تا 900هزار تومان»، «چغاله‌بادام شسته‌شده کیلویی 400به بالا»، «چغاله‌بادام درشت، سفته و معمولا تلخ یا بی‌مزه؛ برای همین ارزونه» و «گوجه‌سبز ترکیه‌ای داریم هر کیلو یک میلیون تومان». قیمت نوبرانه‌ها روزانه و در ساعت‌های ظهرگاهی اعلام می‌شود.
مشقت‌های گران پرزگیری از چغاله‌بادام
گوشه‌و‌کنار برخی حجره‌ها، کارگرانی پیش از دادوستد نوبرانه‌های گران، سرگرم شست‌و‌شوی (پرزگیری) چغالهبادامهای شیراز و دیگر شهرهای ایران هستند تا بدین‌ترتیب بر نجومی‌بودن قیمت آنها بیفزایند. تعدادی از کارگران، کیسه چغاله‌بادام‌ها را به نوبت داخل لگنی بزرگ و پر آب سرریز کرده و با مشت‌مال کردن‌های نفسگیر، پرز نوبرانه‌ها را می‌گیرند؛ کاری سخت که با توجه به میزان سفارش‌ها به‌ویژه در روزهای نخست شروع سال، گاهی کارگران ناچارند شب‌کاری کنند تا پرز چغالهبادامهای بیشتری در صافی بماند. این شرایط اما برای برخی دیگر از کارگران، نفسگیر و سخت نیست؛ چرا‌که آنها فرآیند پرزگیری را با کمک دستگاهی برقی حسابی سرعت می‌بخشند. سر گردان دستگاه پرزگیری به دیگی بزرگ، خم است که هر یک ساعت، پرز بیش از 50کیلوگرم از چغالهبادامهای ترد کاشان را خیلی تر و تمیز می‌گیرند.
در همینه زمینه :
