تاریخ به روایت یک میدان
عکس‌های کمتردیده شده از رویدادهای تاریخی درمیدان انقلاب‌که در بطن تاریخ معاصر کشور بوده است
سیدسروش طباطبایی‌پور
وقتی حرف از میدان انقلاب به میان می‌آید، بوی شور و هیجان و تغییر به مشام می‌رسد؛ بوی کتاب و آگاهی و البته دانشگاه. در واقع ویترین باشکوه این خیابان همان سردر دانشگاه تهران است و البته قاب‌های شیشه‌ای فروشگاه‌های کتاب که هوش از سر عاشقان دانش و آگاهی می‌برد. حتی اگر گذرت به کوچه پس‌کوچه‌های این خیابان پرقصه تهران بیفتد، هر دری که به روی تو باز شود، احتمالا سر و سری با کتاب دارد؛ از دفاتر نشر و پخش کتاب گرفته تا مؤسسات فرهنگی ریز و درشت. در اینجا قرار است کمی از حال و هوای تاریخ این میدان و خیابان آگاه شویم و عکس‌های کمتر دیده‌شده این خیابان تاریخی پایتخت را از نظر بگذرانیم.
مکث
اولین روزهای خیابان انقلاب
در عهد قاجار، خیابان انقلاب امروزی جاده‌ای خاکی بود که مرز شمالی پایتخت را مشخص می‌کرد. در سال 1310شمسی و در عهد پهلوی اول، پستی و بلندی‌های این خیابان را گرفتند و آن را تبدیل به خیابانی به نام «شاهرضا» کردند، آن هم درست چند سال پس از تأسیس دانشگاه تهران. دولت پهلوی برای اینکه هرچه زودتر این خیابان رونق بگیرد قانونی تصویب کرد که براساس آن از ساختمان‌های نوساز این خیابان مالیات نمی‌گرفت و این‌گونه شد که این خیابان به‌سرعت به سمت شرق گسترش یافت.
مکث
رونق میدان
در جریان جنگ جهانی دوم در سال1320، ایران به اشغال نیروهای متفقین درآمد و آمریکایی‌ها در اردوگاهی در محله امیرآباد تهران مستقر شدند. بیشتر نیروهای آمریکایی از طریق فرودگاه مهرآباد به تهران می‌آمدند و برای تردد خود خیابان آیزنهاور یا همان خیابان آزادی را ساختند تا راحت‌تر به امیرآباد برسند. در همان سال‌ها میدانی هم در ابتدای خیابان شاهرضا سر برآورد که آن را 24اسفند نامیدند که زادروز رضاشاه پهلوی بود.
