گزارش
سرما و بی‌آبی درکار ِگرانی میوه
با کاهش تولید محصولات کشاورزی، اصفهان به واردات میوه، صیفی و سبزی از استان‌های دیگر وابسته شده است
شیرین شفیعی| اصفهان- خبرنگار:
زمستان که تمام می‌شود، چند ماهی طول می‌کشد تا بازار میوه از خواب زمستانی بیدار شود، اما نوبرانه‌های بهاری آن‌قدر گران هستند که پای بیشتر مصرف‌کنندگان تا قبل از فصل تابستان به بازار میوه باز نمی‌شود. تابستان، جشنواره میوه‌های آبدار و آفتاب‌خورده است و فرصت غنیمتی است تا سینی‌های رنگارنگ میوه‌فروشان شهر پر و خالی از هلو، گیلاس، انگور، آلو، توت و گلابی شود و تل کوچکی از محصولات جالیزی مانند هندوانه، گرمک، طالبی و خربزه در کنار این مغازه‌ها خودنمایی کند.
امسال اما برخلاف پیش‌بینی‌های مسئولان و انتظارات مصرف‌کنندگان، بازار میوه هم از پس‌لرزه‌های خشکسالی و تغییرات اقلیمی در امان نمانده است. به همان نسبتی که باران‌های امیدوارکننده بهاری باعث از بین رفتن میوه‌های سردرختی شد، باغ‌های تولید میوه زیر تیغ تیز خشکسالی دوام نیاورده‌اند و دست‌اندرکاران بازار میوه از کاهش 50درصدی تولید میوه و سبزیجات در اصفهان خبر می‌دهند.
ردپای خشکسالی در بازار میوه و صیفی
«ناصر اطرج»، عضو کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی اصفهان، بی‌آبی و کم‌آبی در اصفهان را مهم‌ترین دلیل افت تولید می‌داند و به همشهری می‌گوید: با توجه به این که سال گذشته آبی برای کشاورزی تخصیص نیافت میزان تولیدات صیفی، سبزی و میوه در اصفهان به ۳۰ تا ۴۰درصد رسیده است و به همین میزان اصفهان به واردات میوه، صیفی و سبزی به استان‌های دیگر وابسته شده و این وابستگی باعث افزایش قیمت‌ها شده است. او با اشاره به تولیدات محدود برخی انواع میوه، صیفی و سبزی در اصفهان ادامه داد: این تولیدات به دست کشاورزانی بود که چاه‌های آبی در اختیار داشتند که اگر امسال نیز آبی تخصیص نیابد به‌طور قطع سال آینده کشاورزی سختی خواهیم داشت.
اطرج کاهش تولید سیب‌زمینی و پیاز را نیز پیامد خشکسالی اعلام می‌کند و ادامه می‌دهد: با وجود کاهش تولیدات، چون محصول استان‌های دیگر وارد بازار شد، شاهد افزایش قیمت نبودیم، اما قیمت صیفی مثل هندوانه، گرمک و طالبی نسبت به سال‌های قبل بسیار بالاتر است چون میزان تولیدات اصفهان به شدت کاهش یافته است.
گلایه‌های مصرف‌کنندگان از گرانی
در یکی از مغازه‌های میوه‌فروشی جنوب شهر، از خانم میانسالی که مشغول خرید است درباره قیمت‌ها می‌پرسم و او با انتقاد از فروش میوه‌های تابستانی به قیمت کیلویی 10 تا 15 هزار تومان می‌گوید: قیمت‌ها در این تب‌وتاب گرانی‌ها تعریفی ندارد. هر سال در این فصل قیمت‌ها به قدری پایین می‌آمد که می‌شد چند صندوق میوه برای خشک کردن، تهیه شربت و لواشک خرید، اما عجیب‌تر از گرانی این است که امسال میوه‌ها طعم و مزه‌ای هم ندارند یعنی یا خشک و پلاسیده هستند یا آبدار و بی‌مزه.
در یکی از میوه‌فروشی‌های شرق اصفهان نیز همین سؤال را از مرد میانسالی می‌پرسم که چند کیسه پلاستیکی میوه در دست گرفته و از مغازه بیرون می‌آید. او چند ثانیه فکر می‌کند و می‌گوید: همین چند قلم جنس را به قیمت 40 هزار تومان خریده‌ام، انتظار نداشتم قیمت گیلاس، هلو، گلابی، آلبالو، آلوزرد، آلوسیاه و... که سال‌های قبل روی هر کیلو سه چهار هزار تومان بود، امسال این‌قدر بالا رفته باشد؛ البته انتظار هم می‌رفت که کمبود آب و خشک شدن باغ‌های میوه باعث گرانی شود، اما نه این‌قدر زیاد. هیچ برنامه‌ای هم برای مقابله با این گرانی‌ها از سوی مسئولان ارائه نمی‌شود.
کالایی اساسی که لوکس شد
در حالی که کمبود عرضه و ثابت ماندن متوسط قیمت انواع میوه روی ۷هزار تا 10هزار تومان، بازار میوه را در 2 فصل بهار و تابستان گرفتار یک شوک ماندگار کرده تقاضا برای خرید میوه آن‌قدر پایین است که باعث می‌شود کمبود عرضه چندان به چشم نیاید. «نوروزعلی اسماعیلی»، رئیس اتحادیه میوه و سبزی اصفهان، با تأکید بر انجام نظارت‌های لازم از سوی نهادهای مربوطه، بازار را در حالت بیماری توصیف می‌کند و می‌گوید: پیش‌بینی ما این بود که با فرارسیدن فصل تابستان، قیمت‌ها هم تعادل پیدا کند اما نرخ میوه همچنان بالاست، به‌طوری که مردم از عهده خرید آن برنمی‌آیند و استقبال کمی از این بازار دارند. او مهم‌ترین دلیل به وجود آمدن این مشکلات در بازار میوه را کم‌آبی دانست و افزود: کمبود آب مشکلی است که در همه جای کشور وجود دارد اما در برخی مناطق به‌ویژه اصفهان شدت آن بیشتر است.
برخی میوه‌فروشان در کسادی بازار و نابسامانی نرخ ارز، تصمیم به افزایش سود خرده‌فروشی گرفته‌اند و این موضوع هم بر آشفتگی بازار میوه و سبزیجات افزوده است. قیمت یک‌کیلو هلو در مغازه‌های مختلف شهر متفاوت است و وقتی دلیل این تفاوت قیمت را از رئیس اتحادیه میادین میوه و‌تره‌بار اصفهان می‌پرسم، توضیح می‌دهد: شاید نوع میوه مورد نظر یا کیفیت آن متفاوت بوده است اما در مجموع می‌توان از طریق نظارت در شهر با گران‌فروشی میوه برخورد کرد.
سردخانه‌ها و انبارهای خالی
اطرج مهم‌ترین دلیل گرانی میوه را سرمازدگی سردرختی‌های شهرهایی مانند شهریار، کرج، مشکین‌شهر و آذربایجان دانست که باید این روزها محصولاتشان را به بازار می‌فرستادند و گفت: بعضی میوه‌هایی که باید به وفور در بازار وجود داشته باشند، به دلیل سرمازدگی اصلاً عرضه نمی‌شوند. از سوی دیگر تولید محصولات جالیزی به‌خصوص گرمک و طالبی و هندوانه در استان اصفهان نیز به دلیل بحران آب متوقف شده است و این موضوع نیز بر افزایش قیمت‌ها بی‌تأثیر نبوده است. وی با اشاره به ثابت ماندن قیمت تعداد انگشت‌شماری از محصولات کشاورزی مانند سیب‌زمینی، پیاز و گوجه‌فرنگی ادامه می‌دهد: چون تولید این محصولات در برخی استان‌های کشور همچنان جریان دارد، هنوز از موج افزایش قیمت‌ها تأثیر نگرفته‌اند. رئیس اتحادیه میادین میوه و‌تره‌بار اصفهان پیش‌بینی می‌کند کاهش عرضه و در نتیجه گرانی میوه در بازار تا پایان فصل تابستان ادامه داشته باشد و می‌افزاید: سال گذشته سردخانه‌های کرج و شهریار پُر از بار انواع میوه‌های تابستانه بود، اما امسال به دلیل کاهش شدید بار، بسیاری از سردخانه‌ها خالی شده‌اند یا خاموش کرده‌اند و هرچه رو به جلو می‌رویم کمبود میوه‌های تابستانه بیشتر به چشم می‌خورد.
گران‌فروشی زیر سایه خشکسالی
رئیس اتحادیه میادین میوه و‌تره‌بار اصفهان درباره کیفیت پایین میوه‌های تابستانه نیز توضیح می‌دهد: متأسفانه بی‌آبی مهم‌ترین عامل کیفیت پایین میوه‌های تابستانه است؛ برای مثال به دلیل نبود آب در سمیرم، بسیاری از درختان سیب خشک و محصول آن بی‌کیفیت شد. اطرج با اشاره به ثابت ماندن قیمت میوه در میدان میوه و تره‌بار با وجود کاهش بار بیان می‌کند: گرانی میوه بیشتر مربوط به سطح خرده‌فروشی و مغازه‌های شهر است که چند برابر خرید از میدان، میوه را به مردم می‌فروشند.
به گفته این مقام صنفی، بسته به کیفیت، قیمت زردآلو در میدان میوه و تره‌بار به4500 تا 6500 تومان، شلیل به 4500 تا 7000 تومان، هلو به 2000 تا 7000 تومان و انگور عسکری به 3000 تا 6000 تومان می‌رسد؛ همچنین قیمت سیب‌زمینی 500 تومان، پیاز 700 تومان و گوجه 1200 تومان است در حالی‌که این محصولات در مغازه‌های شهر به 2 برابر قیمت و حتی بیشتر نیز عرضه می‌شوند.