متهم بو؛ روغن یا روی؟

بوی همیشگی دوباره در شهر پیچیده است، بویی که دیگر مردم زنجان با آن اخت گرفته‌اند و سال‌هاست که یک رویه ثابت برای مردم تکرار می‌شود، بوی نامطبوعی که هیچ‌‌کس تاکنون منشا آن را پیدا نکرده است، به نظر می‌رسد تاثیر خود را در سلامتی اهالی گذاشته و برخی از آن‌ها مدعی هستند که شب‌ها این بو باعث سرفه آن‌ها و البته خارش بینی و چشمانشان می‌شود.
به گزارش فارس و به گفته مردم، هر شب از حدود ساعت یک به بعد آن‌هم فقط در برخی از نقاط شهر زنجان این بو احساس می‌شود و بلافاصله با روشن شدن هوا شهر به حالت عادی باز می‌گردد و دیگر اثری از آن بو باقی نمی‌ماند.


منشأ بو 

پس از شکایات بسیار در مورد منشا این بو و در حالی که مردم بر این باور بودند که منشا آن شرکت‌های روی فعال در استان هستند، اما «جمشید انصاری» استاندار سابق زنجان در آذر سال 1393 در این باره، موضوع دیگری مطرح کرده و گفته بود: کارخانه‌ای در شرق زنجان به عنوان منبع این بو در برخی از ساعات فعالیت‌اش شناسایی شده است.
استاندار سابق زنجان روغن جهان و یکی از کارخانه‌های تولیدکننده روغن پایه را منشا بوی نامطبوع عنوان کرده و افزوده بود: وزش باد شرق به غرب در برخی ساعت باعث می‌شود بخشی از مردم شهر این بو را استشمام کنند.
انصاری دانشگاه زنجان را دیگر منبع بوی نامطبوع در شهر اعلام کرده و ادامه داده بود: فاضلاب انسانی این دانشگاه رها شده است.

وی تاکید کرده بود: وزش باد غربی به شرقی باعث استشمام این بو در بخشی از شهر زنجان با منبع دانشگاه زنجان می‌شود.
انصاری با اشاره به جمعیت 12 هزار نفری دانشگاه زنجان که 9 هزار نفر آن ساکن آن‌جا هستند، بیان کرده بود: رها‌سازی فاضلاب این تعداد انسان مشکلاتی را باعث شده است.
استاندار سابق زنجان از برنامه‌ریزی برای ساماندهی فاضلاب دانشگاه زنجان خبر داده و بیان کرده بود: بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده این فاضلاب به تصفیه‌خانه زنجان انتقال می‌یابد.


توسعه شهرک روی

موضوع رسیدگی به منشا آلودگی حداقل از نظر رسانه‌ای 3 سال مسکوت بود تا این‌که بار دیگر در آذر سال قبل، مدیرکل سابق محیط زیست استان که به دعوت شورای شهر در جلسه رسمی و علنی شورای شهر زنجان حضور داشت، برای پاسخ به سؤالات مردمی سخن از این بو به میان آورد و گفت: این اداره کل در حوزه جلوگیری از آلایندگی واحدهای سرب و روی فعالیت دارد، از همین رو به هیچ عنوان با توسعه شهرک موافق نیستیم؛ به همین دلیل از سال‌های گذشته مجوز ایجاد هیچ واحد جدیدی داده نشده تا هیچ توسعه‌ای اتفاق نیفتد و در صورت ضرورت نیز برخی از واحدها که آلایندگی بیشتر‌ی دارند، تعطیل می‌شوند.

«سید رضا موسوی مشکینی» گفت: 3 نکته مهم زیست محیطی در زمینه این شهرک وجود دارد که از جمله آن‌ها آلودگی هوا، پسماند و پساب است، در زمینه پساب باید بگویم به‌دلیل کمبود منابع آبی، انتقال آب به صورت تانکر انجام می‌شود و این واحدها هیچ‌گونه خروجی پسابی ندارند، در زمینه آلودگی هوا از سوی واحدهای سرب و روی فعال در استان لزوماتمامی واحدهایی که خط تولید آن‌ها خروجی هوا دارد ملزم به نصب سیستم کنترل آلودگی هوا شده‌اند.
وی گفت: البته در این حوزه پایش‌های مستمری از نظر فنی روی سیستم‌های کنترل آلودگی صورت می‌گیرد، بخشی از آلودگی و دود مشاهده شده در برخی اوقات شبانه‌روز در هوای شهر زنجان نیز به دلیل مشکلات فنی این واحدهاست، با این حال در مجموع نباید در گازهای خروجی کارخانه‌ها آلودگی هوایی وجود داشته باشد.
وی به پسماندهای عظیم تولید شده به وسیله واحدهای سرب‌ و‌ روی اشاره کرد و گفت: از آن‌جا که باد غالب به سمت شهر زنجان است با وجود ارتفاع بلند دپوی پسماند امکان لغزش وجود داشته و در فصول گرم سال با حرکت کامیون‌ها در این محوطه ریزگردهایی تولید شده و به سمت شهر هدایت می‌شوند.


روی بی‌گناه

موسوی درباره گلایه مردم زنجان از بوی نامطبوع در شهر گفت: کارخانه‌ای که منشا این بو بوده تعطیل شده، ازاین رو مردم چند هفته است که این بو را حس نمی‌کنند.
با وجود این‌که مسئولان پیش از این بر آلاینده نبودن شرکت‌های روی از نظر تولید بوی نامطبوعی که در شهر می‌پیچد، تاکید داشتند اما عضو شورای شهر زنجان در دیدار با مدیرکل بازرسی استان بار دیگر پرونده بوی نامطبوع را به جریان انداخت و اظهار کرد: باید برای رفع آلایندگی شرکت‌های تولید روی که در ایام تعطیل و خارج ساعات کاری اقدام به باز کردن فیلترها و رهاسازی آلایندگی در هوا می‌کنند، تدبیری اندیشید.


ایجاد بو از واحدهای تصفیه روغن 

معاون پایش و نظارت محیط زیست استان زنجان اما در این باره اظهار نظر متفاوتی دارد و آلودگی در شهر زنجان را به 2 بخش تقسیم می‌کند.
به گفته «علی اسدی» پسماندهای روی آلاینده هستند اما بوی نامطبوع شهر ربطی به این بو ندارد.
وی گفت: پروسه تولید در این شرکت‌ها به این شکل است که کوره ندارند و به صورت آبی است. در کار آن‌ها شب و روز باهم فرقی ندارد، چرا که اگر حتی پروسه تولید را تعطیل کنند، نمی‌توانند قسمت الکترولیز را تعطیل کنند و اگر بخواهند آن را تعطیل کنند، خسارت بسیاری می‌بینند، از همین رو به صورت مداوم کار می‌کنند و شب و روز برایشان فرقی ندارد.

این مسئول تصریح کرد: البته محصولی که از محل این هیدرو متالورژی به دست می‌آید، ورق روی است و این ورق را در کوره‌هایی که درصد خلوص بالایی نیز دارد به شمش روی تبدیل می‌کنندکه در این مرحله واحدها سیستم تصفیه دارند.
اسدی با بیان این‌که بازدیدهای شبانه نیز از این واحدها انجام می‌شود و معمولا تخلفی در این زمینه نبوده است، گفت: این‌که فیلترها شب باز شوند، صحت ندارد.
معاون پایش و نظارت محیط زیست استان با بیان این‌که واحدهای تولید روی بوی خاصی ندارند که بتوانیم آن را از چند کیلومتری احساس کنیم، گفت: بویی که در شهر پیچیده است، چند منبع دارد که مربوط به واحدهای تصفیه روغن است و پیگیر این موضوع هستیم، در ضمن در حال حاضر مشکل مربوط به دانشگاه زنجان هم رفع شده و بویی که استشمام می‌شود ربطی به این دانشگاه ندارد.


روی و  بو  

با وجود اظهار نظرهای متفاوت درباره آلودگی پسماندهای روی و همچنین منشأ بویی که در بخشی از مناطق شهر زنجان احساس می‌شود، مسئولان استان از تعیین زمینی در منطقه مرصع خبر می‌دهند و به گفته «محمدرضا آبی‌پور» مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری محل دائمی دفع پسماندهای سرب و روی زنجان در منطقه مرصع این شهر به تصویب شورای عالی محیط زیست کشور رسیده است. با این حال هنوز انتقال پسماندها صورت نگرفته است و 5 میلیون تن پسماند سرب و روی در شهرک تخصصی روی زنجان روی هم انباشت شده که با هشدار مسئولان محیط زیستی در واقع مهم‌ترین خطر در این حوزه است.