
ارثیه پدری: سکههای هخامنشی
توضیحات مدیرکل امور موزهها درباره آثار باستانی موجود در موزه جندیشاپور

محمد باریکانی- روزنامهنگار
چند روز پس از انتشار گزارش روزنامه همشهری درباره آثار هخامنشی و ساسانی موجود در برخی موزههای خصوصی کشور ازجمله موزه خصوصی جندیشاپور شیراز، لیلا خسروی، مدیرکل امور موزهها و اموال منقول فرهنگی وزارت میراث فرهنگی در جمع خبرنگاران اعلام کرد که وزارت میراث فرهنگی در تلاش برای یافتن راهکار درباره آثار باستانی موجود در موزههای خصوصی از جمله موزه خصوصی جندی شاپور شیراز است. موزههای در اختیار وزارت میراثفرهنگی محل نمایش آثار و اشیای تاریخی حاصل از کاوشهای علمی باستانشناسی و دارای شناسنامهاند. کارشناسان میراثفرهنگی با تأکید بر قوانین موزهداری میگویند، آثار چندینهزارساله یا از کاوشهای باستانشناختی قانونی بهدست میآیند که مالکیت آنها در اختیار دولت است یا حاصل حفاریهای غیرمجاز و خریدوفروش در بازار قاچاق و موزههای خصوصی هستند که باید منشأ آثارشان مشخص شود. دهها اثر باستانی شامل سکههای هخامنشی و ساسانی، خنجرها و شمشیرهای عصر مفرغ، دستبندهای نقره ساسانی و آثارپیشازمیلاد در موزه جندیشاپور نگهداری و به نمایش گذاشته شدهاست. حالا کارشناسان میراثفرهنگی از این موزه و موزههای خصوصی دیگر خواستهاند، منشأ آثار خود را مشخص کنند.
موزههای خصوصی منشأ آثار هزارانساله را بگویند
محمدرضا کارگر، مدیر سابق ادارهکل موزهها: آثار و اشیای هخامنشی، اشکانی و ساسانی متعلق به دولت است و افراد حقیقی نمیتوانند آنها را نگهداری کنند. دورهای در ایران حفاری تجاری وجود داشت و خریدوفروش آثار باستانی مشکلی نداشت؛ بنابراین افراد حقیقی یا موزههای خصوصی که اشیای باستانی در اختیار دارند، باید اعلام کنند این آثار براساس چه روندی به دستشان رسیده و اثبات شود آثار حاصل خریدوفروش در بازار زیرزمینی نبودهاند. آثار باستانی در اختیار موزههای خصوصی احتمالا از ۲مسیر به آنها رسیدهاست؛ یا از گذشتههای دور در اختیار بوده یا حاصل حفاریهای قاچاق هستند. به همین دلیل موزههای خصوصی ازجمله موزه جندیشاپور باید اثبات کنند آثار هزارانسالهشان حاصل قاچاق نیست.
برخی آثار موزههای خصوصی حاصل حفاری غیرمجاز نیست
علی دارابی، قائممقام وزیر میراث فرهنگی: برخی آثار در اختیار موزههای خصوصی از جمله موزه جندی شاپور از حفاری غیرمجاز بهدست نیامده و اشیایی هستند که از اجداد و نیاکان مالکان در این موزه خصوصی نگهداری میشوند. اصالتسنجی، نظارت و ثبت اشیای تاریخی موزه جندی شاپور در سامانه جام باید انجام و بر حفظ و اصالتسنجی این آثار نظارت شود. ۸۴۷موزه در کشور وجود دارد که بخش عمدهای از آنها در اختیار بخش خصوصی، بانکها، نیروهای مسلح و دستگاههای دیگر است.باید به این مجموعهها اعتماد و در عین حال اشیای در اختیار آنها را ثبت کنیم.
آثار باستانی موروثی است؟
لیلا خسروی، مدیرکل موزهها و اموال منقول فرهنگی: درباره موزه خصوصی جندیشاپور شیراز پیگیریهایی انجام شده است.موزه خصوصی جندی شاپور از سال۹۵ مجوز مجموعهداری گرفت و وکیل موزه جندی شاپور نیز اعلام کرد، تمام اشیا بهصورت موروثی به آنها رسیده است. تعهدنامه محضری از موزه گرفته شده تا اشیا حفظ، نگهداری، مرمت و در سامانه جام ثبت شوند. در حال حاضر 2357قلم از اشیای این موزه در سامانه جام ثبت شده است. البته براساس قوانین جمعآوری این آثار درست نیست و اکنون بهدنبال راهحل منطقی هستیم تا ببینیم با آثار این موزه باید چهکار کنیم؟