آواز و بازی؛ از مدرسه تا زمین زراعی
نام: نخ، سوزن، قیچی و بازی اعداد
موقعیت: پونک
***
محله پونک در گذشته‌های نه‌چندان دور، روستایی در حوالی تهران با زمین‌های بایر کشاورزی بود. کشاورزی پیشه بیشتر پونکی‌ها بود و اغلب همه اعضای خانواده از کوچک و بزرگ همگی از تقسیم کار روی زمین سهمی داشتند. «افتخار فدایی»، دختر آخرین کدخدای پونک در این‌باره تعریف می‌کند: «اغلب از مدرسه که تعطیل می‌شدیم، فرقی نداشت دختر یا پسر، همگی برای کمک راهی زمین‌های کشاورزی خودمان یا فامیل و همسایه‌ها می‌شدیم. همه کودکی و بازی‌های کودکانه ما در همین مسیر مدرسه تا زمین‌های کشاورزی و در راه بازگشت به خانه به صورت جمعی انجام می‌شد. خیلی از بازی‌ها مثل هفت‌سنگ، نخ سوزن قیچی، یه‌قل دوقل، تیله‌بازی و ... را در همین مسیر بازی می‌کردیم.» فدایی خاطرات دوران کودکی و بازی‌هایشان را یکی‌یکی برایمان تعریف می‌کند: «یکی از بازی‌های جالبی که باعث بالا رفتن تمرکز و دقت می‌شد، همین بازی «نخ، سوزن، قیچی» بود. در این بازی چشم یکی از بچه را می‌بستند، بعد همه اعضای گروه دورش جمع می‌شدند و با حرکت دست شکل اشیا را در می‌آوردند؛ برای مثال علامت قیچی دو انگشت باز بود. فردی که چشمانش بسته بود باید حدس می‌زد که هر دستی چه وسیله‌ای را نمایش می‌دهد یا توضیح می‌داد؛ مثلا قیچی با دو انگشت و سوزن با یک انگشت. اگر درست تشخیص می‌داد برنده بازی می‌شد، اما اگر اشتباه بود یک کتک نمادین از دوستانش نوش‌جان می‌کرد.» دخترآخرین کدخدای پونک از روزهایی می‌گوید که مجبور بودند از مدرسه برای کار کردن به سر زمین‌های کشاورزی بروند، اما از بازی‌های کودکانه هم غافل نبودند: «یکی از بازی‌های معروف بچه‌های ده پونک حد فاصل مدرسه تا زمین‌های کشاورزی، خواندن آهنگین اعداد بود که هم شاد و سرخوش می‌شدیم و هم به نوعی تمرین درس ریاضی مدرسه را می‌کردیم. در این بازی یکی از بچه‌ها شروع به خط‌کشی مسیر حرکت می‌کرد و به صورت آهنگین شعر 10، 20، 3 پونزده هر کی میگه 15نیست را می‌خواند و بقیه بچه‌ها شروع به شمردن خط‌های کشیده شده تا مقصد می‌کردند. »
