ایجاد بازارچه و آموزش دستفروشان

شهر تهران همواره با چالش‌های گسترده‌ای روبه‌رو بوده است. یکی از این چالش‌ها، مدیریت دستفروشان در مناطق پرتردد شهری است. چهارراه ولیعصر(عج) یکی از مهم‌ترین نقاط تجاری و فرهنگی تهران، سال‌ها با معضل دستفروشی مواجه بوده است. اخیراً، شهرداری تهران با ایجاد بازارچه سرمد و تخصیص ۱۲۰ غرفه رایگان به دستفروشان این منطقه، تلاش کرده تا این چالش را مدیریت کند.

دستفروشی در تهران: ریشه‌ها و ضرورت ساماندهی
پدیده دستفروشی در تهران ریشه در تحولات اقتصادی و اجتماعی چند دهه اخیر دارد. با افزایش شهرنشینی و مهاجرت از روستا به شهر، گروهی از افرادی که نتوانستند در بازار کار رسمی جای بگیرند به دستفروشی روی آوردند. چهارراه ولیعصر(عج) به‌دلیل موقعیت استراتژیک و تردد بالای عابران، به مرکز تجمع دستفروشان تبدیل شد. این حضور نه‌تنها تردد عابران را مختل کرد، بلکه مشکلاتی همچون اشغال معابر، رقابت ناعادلانه با کسبه رسمی و مسائل بهداشتی را نیز به همراه داشت.از این‌رو اقدام شهرداری تهران برای ایجاد بازارچه سرمد و اختصاص غرفه‌های رایگان به دستفروشان رویکردی نوین در مواجهه با این معضل است که باید از منظرهای مختلف بررسی شود.

چالش‌ها و موانع پیش‌رو
با وجود مزایای متعدد چالش‌های مهمی نیز وجود دارد. ازجمله می‌توان به محدودیت ظرفیت بازارچه و عدم‌امکان پوشش همه دستفروشان اشاره کرد. همچنین مقاومت برخی از دستفروشان در برابر انتقال به بازارچه و نیاز به حمایت‌های مالی و آموزشی برای موفقیت آنان در کسب‌وکار جدید، از دیگر موانع است.نظارت مستمر بر فعالیت‌های بازارچه و جلوگیری از تخلفات احتمالی نیز چالشی است که نباید نادیده گرفته شود. تضمین شفافیت در تخصیص غرفه‌ها و مدیریت انتظارات جامعه نیز ازجمله مسائل حیاتی برای موفقیت این طرح است.

تأثیرات اجتماعی
از منظر اجتماعی، این طرح می‌تواند به کاهش تنش‌ها بین دستفروشان و مأموران شهرداری، ایجاد فرصت‌های شغلی قانونی و بهبود وضعیت معیشتی دستفروشان کمک کند. همچنین امنیت شغلی این افراد افزایش و به‌تبع آن آسیب‌های اجتماعی ناشی از بیکاری و فقر کاهش می‌یابد.این بازارچه‌ها می‌توانند به‌عنوان فضایی برای ارتقای تعاملات اجتماعی عمل کنند و بستری برای پیوند بیشتر شهروندان با جامعه باشند. همچنین با کاهش برخوردهای قهری، وجهه انسانی‌تری از مدیریت شهری به نمایش گذاشته خواهد شد.

تأثیرات فرهنگی و اقتصادی
در بعد فرهنگی، این طرح می‌تواند به ارتقای فرهنگ کسب‌وکار قانونی و بهبود فرهنگ شهروندی کمک کند. با فراهم‌سازی بستری مناسب برای دستفروشان، علاوه بر ترویج صنایع‌دستی و محصولات بومی، می‌توان فضایی برای تعامل فرهنگی میان اقشار مختلف جامعه ایجاد کرد .از لحاظ اقتصادی نیز رسمی‌سازی فعالیت‌های غیررسمی از طریق این بازارچه‌ها می‌تواند به افزایش درآمدهای شهرداری و کاهش هزینه‌های جمع‌آوری دستفروشان منجر شود. همچنین این بازارچه‌ها می‌توانند به رونق کسب‌وکارهای محلی کمک کنند و موجب بهبود وضعیت اقتصادی منطقه شوند.

پیشنهادهایی برای بهبود طرح برای موفقیت بیشتر طرح ساماندهی دستفروشان می‌توان پیشنهادهایی را ارائه داد:

گسترش طرح به سایر نقاط شهر: ایجاد بازارچه‌های مشابه در سایر مناطق پرتردد شهر با توجه به نیازها و ویژگی‌های هر منطقه می‌تواند به بهبود ساماندهی دستفروشان کمک کند.
آموزش دستفروشان: ارائه آموزش‌های لازم در زمینه مدیریت کسب‌وکار، بازاریابی و خدمات مشتری به دستفروشان برای موفقیت در محیط‌های جدید ضروری است.
سیستم نظارتی دقیق: ایجاد سیستم‌های نظارتی شفاف و دقیق برای اطمینان از رعایت قوانین و مقررات در بازارچه و جلوگیری از فساد و تخلفات.
جلب مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد و بخش خصوصی: همکاری با نهادهای مدنی و بخش خصوصی برای حمایت از دستفروشان و توسعه کسب‌وکارهای کوچک می‌تواند منجر به تقویت طرح شود.
پلتفرم‌های آنلاین: ایجاد پلتفرم‌های دیجیتال برای فروش محصولات دستفروشان راهی برای گسترش بازار و افزایش درآمد آنان است.
 رویدادهای فرهنگی و اجتماعی: برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهای فرهنگی در بازارچه‌ها می‌تواند به جذب مشتریان و ایجاد فضایی پویا کمک کند.


چشم‌انداز بلندمدت طـــرح

ساماندهی دستفروشان چهارراه ولیعصر(عج) گامی مهم در حل چالش‌های مدیریت شهری تهران است و می‌تواند الگویی برای سایر کلانشهرهای کشور باشد. این طرح با کاهش معضلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دستفروشی، به بهبود کیفیت زندگی شهروندان و افزایش نظم و زیبایی شهری کمک می‌کند. موفقیت نهایی این طرح نیازمند همکاری و مشارکت همه ذی‌نفعان ازجمله شهرداری، دستفروشان، کسبه محلی و شهروندان است.در نهایت، ارزیابی مستمر و بهبود این طرح براساس بازخوردهای دریافتی از ذی‌نفعان تضمین‌کننده موفقیت پایدار آن خواهد بود. شهرداری تهران باید با اتخاذ رویکردی مشارکتی و شفاف به سمت مدیریت شهری انسان‌محور حرکت کند که منافع تمامی اقشار جامعه را درنظر می‌گیرد.