وقتی آتش چپق به جان باروت‌کوبی افتاد
موضوع: باروت‌کوبی‌های پرمخاطره تهران قدیم
موقعیت: بازار
***
باروت‌کوبی در زمان مظفرالدین‌شاه باعث شد تا بخش وسیعی از بازار در آتش بسوزد و خسارت‌های زیادی به بازاریان وارد شود؛ ماجرایی که از آتش چپق یک رهگذر شروع شد و به جان و مال بازاریان افتاد.
اگرچه به مدد نقاشی زیبا و دیدنی اوژن فلاندن، نقاش و سیاح فرانسوی که از باروت‌خانه تهران قدیم در زمان سلطنت محمدشاه ترسیم کرده است می‌توان مهم‌ترین باروت‌خانه تهران قدیم را تصور کرد، ولی تهران طی سالیان متمادی باروت‌خانه‌های زیادی داشته که به‌دلیل قابل اشتعال بودن موادی که در آنجا نگهداری می‌شد، سعی بر این بود که در خارج از شهر ساخته شوند. از آنجا که باروت نیاز اولیه در قورخانه و ماده اولیه و اصلی قشون مملکت محسوب می‌شد درنتیجه از اهمیت زیادی برخوردار بود. چندین باروت‌خانه در تهران طی سال‌های مختلف وجود داشت و بارها باروت‌خانه‌های تهران در محله‌های مختلف جابه‌جا شدند. بااین‌حال نام چند باروت‌خانه در تاریخ تهران به یادگار مانده است؛ باروت‌کوبی بازار تهران، باروت‌کوبی سنگلج، باروت‌خانه تپه‌های یوسف‌آباد و باروت‌خانه مهران در خیابان علاء‌الدوله.
نصرالله حدادی، تهران‌پژوه ماجرایی را درباره باروت‌کوبی بازار تهران نقل می‌کند که خسارات زیادی به بار آورد. او می‌گوید: «در زمان مظفرالدین‌شاه در بازار تهران باروت‌کوبی‌ای وجود داشت که باروت را مخلوط می‌کرد. چنین شغلی در وسط بازار بسیار عجیب و خطرناک بود. روزی مردی سوار بر چهارپایی از بازار رد می‌شد و چپقی در دست داشت. آتش‌سوزی با یک اتفاق خیلی ساده روی می‌دهد؛ رهگذری زیر چپق مرد می‌زند؛ حال به‌عمد یا غیر عمد مشخص نیست، ولی چون مرد چپق به‌دست در نزدیکی باروت‌کوبی توقف کرده بود، آتش چپق به باروت‌کوبی می‌افتد و بخشی از بازار در آتش می‌سوزد.»
