گشت و‌گذار در بزرگ‌ترین موزه جنگ جهان اسلام که مدرن‌ترین موزه غرب آسیاست
همقدم با رزمندگان در باغ‌موزه دفاع مقدس
نیلوفر ذوالفقاری
بخش‌های مهمی از آنچه می‌خواهیم از 8سال دفاع مقدس مردم ایران بدانیم، در باغ‌موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس جمع‌آوری شده و در معرض تماشای گردشگران قرار گرفته است. این باغ‌موزه با زیربنای205هزار مترمربع یکی از بزرگ‌ترین باغ‌موزه‌های کشور و شامل بخش‌های مختلفی مانند تالارهای هفت‌گانه، سراسرنما، مسجد، باغ‌راه، دریاچه مصنوعی، آب‌نمایش، سالن‌های آمفی‌تئاتر، امکانات تفریحی و ... است. همچنین با استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا حماسه ملت ایران را در دوران انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به نمایش گذاشته‌اند.گشت و‌گذار در این باغ‌موزه می‌تواند یک تجربه ماندگار باشد.
باغ‌راه تماشایی
205هزارمترمربع، مساحت بزرگ‌ترین باغ‌موزه کشور یعنی موزه انقلاب اسلامی و دفاع‌مقدس است. بخش‌های زیادی از دیدنی‌های موزه در فضای باز محوطه آن قرار گرفته‌اند؛ ماشین‌ها، ابزارآلات، ادوات و هواپیماهای جنگی، تندیس‌ها و سردیس‌ها و یادمان‌های شهدا، دیدنی‌هایی هستند که در مسیر رسیدن به ساختمان موزه تماشا خواهید کرد.
یادمان شهدا
در بخش ورودی موزه می‌توانید در مقابل میدان سلام، یادمانی از مزار 9شهید دوران دفاع مقدس را زیارت کنید که 6تن از آنها شهید گمنام هستند. طرح نمادین این یادمان، برگرفته از مفهوم عرفانی- قرآنی قوس نزول و قوس صعود است. ارتفاع این قوس 22متر و رنگ سفید آن، نشان‌دهنده خلوص شهداست.
تالار آستانه
اولین تالاری که در ساختمان اصلی موزه به آن وارد می‌شوید، تالار آستانه نام دارد. در این تالار با روایتی از رویدادهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی آشنا می‌شوید؛ مجموعه وقایعی که در فاصله سال 1357 تا آغاز جنگ تحمیلی و اتفاقات روزهای آغازین دفاع مقدس در این تالار به تصویر کشیده شده است.
بازار خرمشهر
در تالار حیرت و حقانیت، با بخش‌های شبیه‌سازی شده از ویرانی‌های روزهای اول جنگ روبه‌رو می‌شوید که مردم مناطق جنگ‌زده کشورمان را در حیرت از دست دادن خانه‌هایشان فرو برد. بازار قدیمی و محله‌های خرمشهر و پالایشگاه آبادان در این بخش دیده می‌شوند.
تالار پروانه‌ها
تالار پروانه‌ها یکی از جذاب‌ترین تالارهای موزه دفاع مقدس است که با قدم‌زدن در آن، از کنار تندیس فرماندهان شهید دوران جنگ تحمیلی می‌گذرید و یادگاری‌های این شهدا را تماشا می‌کنید. تندیس وداع مادر با رزمنده هم از پراحساس‌ترین المان‌های این بخش است. در این تالار می‌توانید هدایای مردمی را ببینید که به جبهه‌ها ارسال می‌شد یا در اختیار مساجد قرار می‌گرفت.
اقوام متحد
طاق نورانی با چراغ‌های آبی‌رنگ، بخشی از تالار آرامش است که به نمایش نمادین رشادت‌ها و فداکاری‌های رزمندگان در دوران دفاع‌مقدس می‌پردازد. در بخشی از این تالار هم، المان‌هایی از مردم اقوام مختلف کشور که در سال‌های جنگ تحمیلی با اتحاد و همدلی در مقابل دشمن ایستادند، به نمایش گذاشته شده است.
زیارت بین‌الحرمین
در تالار شهادت باغ موزه دفاع مقدس، بخش ویژه‌ای وجود دارد که حسابی مورد استقبال بازدیدکنندگان قرار گرفته است. این بخش، شامل ماکت دقیقی از بازسازی فضای بین‌الحرمین کربلاست. ضریح حرم امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) در این بخش شبیه‌سازی شده و فضایی معنوی ایجاد کرده است.
خیابانی به نام ایران
چشمان بیشتر مردم به دیدن تابلوهای آبی‌رنگ خیابان‌ها و کوچه‌ها که نام شهیدان دفاع مقدس روی آنها نقش بسته عادت کرده است، اما تماشای تعداد زیادی از این تابلوها که روی دیوار بخشی از موزه رفته و نام خیابان ایران را گرفته، حال و هوای خاصی دارد. تابلوهای نام شهدای هر کدام از استان‌های کشورمان در این بخش کنار هم چیده شده‌اند.
ایران در سرخط خبرها
بعد از بازدید طولانی از بخش‌ها و تالارهای ابتدای مسیر، به تالاری می‌رسید که به روزهای اعلام آتش‌بس و پایان جنگ تحمیلی می‌پردازد. در این بخش می‌توانید واکنش شخصیت‌های بین‌المللی و رسانه‌های مختلف را، نسبت به مقاومت و دفاع مردم ایران در برابر تجاوز صدام به خاک ایران تماشا‌کنید.
نمایش اقتدار
درباره عملیات‌هایی که در 8سال دفاع مقدس انجام شد کنجکاوید؟ در بخش وسیعی از موزه می‌توانید روی مانیتورهای هوشمند، به اطلاعات جامعی از این عملیات‌ها دسترسی پیدا کنید. در این بخش همچنین انواع ادوات جنگی که به نیروهای دریایی، زمینی و ارتش جمهوری اسلامی تعلق داشته به نمایش گذاشته شده است.
مسجد جامع، نماد خرمشهر
وقتی بازدیدتان از تالارهای هشت‌گانه موزه تمام شد، در محوطه باز باغ‌موزه به یکی از مهم‌ترین و خاطره‌انگیزترین پایگاه‌های جنگ تحمیلی می‌رسید. مسجدجامع خرمشهر نماد کاملی از سال‌های ایثار و مقاومت است. پس از آزادی خرمشهر نیز مسجدجامع نقطه امید رزمندگان در تصرف و پاکسازی شهر بود و با عملیات بیت‌المقدس جاودانه شد.
شهرک سینمایی دفاع مقدس
بازديد از خط مقدم جبهه‌ها
فيلم‌های بسياری در شهرك سینمایی دفاع مقدس ساخته شده‌اند. نمونه‌اش «رد خون»، «تنگه ابوقریب»، «ماجرای نیمروز»، «اخراجی‌ها»، «معراجی‌ها»، «به وقت شام» و «مجنون» است. فيلم‌های مرتبط با زندگی فرماندهان شهيد از جمله شهيد شيرودی و شهيد‌كاظمی و هر فيلمی كه در آن صحنه‌ای مربوط به جنگ دارد هم در این محل فیلمبرداری شده‌اند. یکی از قدیمی‌ترین لوکیشن‌های اين شهرک که در بسياری از پروژه‌های دفاع مقدس استفاده شده، خط مقدم جبهه است كه شامل يك خاكريز دو جداره به طول تقريبی 700 متر می‌شود كه انواع سنگرها در آن تعبيه شده است.
بیمارستان صحرایی، لوكيشن ديگری است كه برخي مواقع تغيير كاربری می‌دهد و به قرارگاه فرماندهی تبديل می‌شود؛ قرارگاهی كه در زمينی 2 هزار متر مربعی ساخته شده و دور تا دور آن را خاكريزهای بلند پوشانده و از سمت شمال با تپه های مرتفع محدود شده. يك طرف اين قرار گاه ميدان صبحگاه است و سمت ديگر آن را چندين سنگر احاطه كرده‌اند.
از دشت تانك تا ايستگاه صلواتی
دشت تانک از دیگر لوکیشن‌های شهرک است؛ دشتی كه برای اولين بار در فيلم «در چشم باد» استفاده شد و بعدها در فيلم‌های جنگی مربوط به دفاع مقدس نيز بارها و بارها مورد استفاده قرار گرفت. در اين دشت كه صحنه‌های درگيری تانك با نفرات در آن فيلمبرداری می‌شود، تعداد زيادی تانك، نفربر و ادوات جنگی منهدم‌شده قرار دارد. ايستگاه صلواتی هم كه در طول دفاع مقدس در تمامی جبهه‌ها داير بوده از لوكيشن‌های اصلی اين شهرك است كه با آهن، سيمان، گونی سنگری و سقف پليتی و شيروانی ساخته شده است و در تمام فيلم‌های مربوط به دفاع مقدس از آن استفاده می‌شود.
يك ميدان موانع 1500 متری هم در شهرك تعبيه شده كه هم فيلمسازان امكان استفاده از آن را دارند و هم برای اردوهای دانش‌آموزی كاربرد دارد. انبار بزرگ شهرك هم در دو طبقه ساخته شده كه مملو از ملزومات جنگی، بی‌سیم، پتو، پوتین و کلاهخود و لباس است. چرخ خياطی‌های صنعتی كنار انبار، مسئوليت بازسازی يا دوخت لباس‌های مورد نياز فيلم‌های جنگی را به عهده دارند. انواع لباس‌ها و پتوها در طرح‌های مختلف (ارتشی، سپاهی، بسيجی و ...)در قفسه‌هایی چيده شده‌اند.
مــوزه صــلــح
ترویج فرهنگ صلح در موزه صلح
موزه صلح حوالی سال ۱۳۸۴ کارش را آغاز کرد؛ اعضای فعال موزه به‌ویژه راهنمایان، از قربانیان جنگ و سلاح‌های شیمیایی هستند و به‌عنوان نمادهای زنده و پیام‌آوران صلح شناخته می‌شوند. این موزه که با سایر تشکل‌های مردمی و موزه‌های صلح در سراسر دنیا در ارتباط است، می‌کوشد تا فرهنگ «صلح» را نه در معنای سیاسی، بلکه در معنای اجتماعی و فرهنگی آن ترویج کند؛ موزه‌ای که با داشتن چند سالن و غرفه‌های نمایشگاهی متعدد حالا روایتگر بخشی از رشادت‌های مردان و زنان جان‌برکفی است که به نمادی از بوستان بزرگ شهر تبدیل شده است. بازدید از موزه صلح روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ تا ۱۲:۳۰ و ۱۴:۳۰ تا ۱۷به صورت رایگان امکانپذیر است.
یادگارهای جنگ در موزه صلح
موزه دارای یک سالن اصلی است که در آن نمادهایی برای نمایش پیامدهای جنگ در دنیا و عواقب کاربرد سلاح‌های شیمیایی و اتمی در معرض نمایش قرار داده شده‌اند. در این بخش اسناد و اشیای منحصربه‌فردی از حمله شیمیایی در جنگ تحمیلی که علیه مردم ایران بود به نمایش درآمده است.در جای دیگر موزه، «صلح» در فرهنگ ملی و دینی ایرانیان و راه‌های مشارکت هر فرد در جهت ترویج صلح و دوستی مورد تأکید قرار دارد. بخشی از موزه نیز به برنامه‌های آموزشی اختصاص دارد که به برگزاری کارگاه‌های آموزشی و کنفرانس‌هایی باموضوعاتی نظیر فرهنگ، صلح، آشتی و حقوق بشر دوستانه بین‌المللی، خلع سلاح و لزوم ریشه‌کن‌شدن سلاح‌های کشتار جمعی از جهان و پیامدهای جنگ می‌پردازد.علاوه بر این موزه صلح دارای استودیوی مستندی است که در آن می‌توان سرگذشت قربانیان جنگ را به‌عنوان اسناد تاریخی ثبت و ضبط کرد. کتابخانه صلح در موزه دارای منابع گوناگونی از آثار مرتبط است؛ از حقوق بین‌الملل گرفته تا برقراری صلح و تاریخ شفاهی قربانیان جنگ.
نمایشگاه‌های هنری دائمی و موقت با موضوع صلح در این موزه برپا می‌شود که آثار هنرمندان ایرانی و خارجی را به نمایش می‌گذارند. همچنین دبیرخانه شهرداران ایرانی عضو «سازمان بین‌المللی شهرداران صلح» در موزه صلح واقع شده است.
در همینه زمینه :
