قتل شاعر لبدوخته به دستور رضاشاه
موضوع: محمد فرخییزدی
ویژگی: نخستین روزنامهنگار تبعیدی پایتخت
***
محمد فرخییزدی یکی از نخستین روزنامهنگارهایی به شمار میرود که با انتشار چند روزنامه در پایتخت و نوشتن مقالات تند و تیز مورد پیگرد قرار گرفت و زندانی شد.
فرخی یزدی با قطعه شعری که در نوروز 1289بین مردم خواند به شهرت رسید. بعد از این ماجرا بود که حاکم وقت یزد که خودش را مخاطب شعر فرخی یزدی میدانست دستور داد دهان شاعر نوجوان را با نخ و سوزن بدوزند و زندانیاش کنند اما فرخییزدی 2ماه بعد و با فشار افکار عمومی آزاد شد و به تهران رفت.
فرخییزدی چند سال بعد و در سال 1300روزنامه «طوفان» را در تهران منتشر کرد. این روزنامه در یک بازه زمانی 2ساله بیش از 15بار توقیف و دوباره منتشر شد که دلیل آن دستگیری فرخی یزدی از طرف عوامل دربار احمدشاه بود. نصرالله حدادی، میگوید: «انتشار طوفان بهخاطر دستگیری مکرر فرخی دچار توقف میشد اما او مجوز و امتیاز روزنامههایی مثل «پیکار»، «طلیعه آینه افکار» و «ستاره شرق» را داشت و مقالات و اشعارش را منتشر میکرد. فرخی که بهعنوان روزنامهنگار منتقد، محبوبیتی بین مردم پیدا کرده بود در سال 1307به مجلس راه پیدا کرد و در مجلس هم در برابر عوامل دربار احمدشاه قرار گرفت. با روی کارآمدن رضاشاه، فشارها روی روزنامهنگارها و آزادیخواهان شدت گرفت و در همان سالها فرخی به گاراژ فولادی تهران تبعید شد.»
او در بهار سال ۱۳۱۲ و بعد از چندماه اقامت در گاراژ فولادی به عمارت کلاهفرنگی دربند شمیران منتقل شد و شعر معروف «دربند دربندیم ما» را در همین محل سرود. او بعد از مدتی به اتهام واهی بدهکاری به یک کاغذفروش راهی زندان قصر شد و در همان روزها پروندهای با اتهام «اسائه ادب به مقام سلطنت» برای او تشکیل دادند. فرخی ابتدا به 27ماه و بعد از اعتراض به 30ماه حبس محکوم شد. او در زندان مدام شکنجه میشد تا اینکه در 25مهر 1318و با دستور رضاشاه کشته شد.