تنها موزه زنده جهان اینجاست

راحله عبدالحسینی-روزنامه‌نگار

اکوموزه روستایی گیلان به‌عنوان یک تجربه موفق در مواجهه با تغییرات اقلیمی و پیوند میراث ملموس و ناملموس در جهان شناخته می‌شود؛ اتفاقی که بعد از زلزله ویرانگر رودبار و منجیل در سال 1369رقم خورد و حالا به یک تجربه جهانی بدل شده است. اکوموزه یا موزه زنده روستایی گیلان کاملا بر محور سبک زندگی و معیشت مردم گیلان بنا شده و می‌تواند به‌عنوان تجربه‌ای ارزشمند در دیگر نقاط کشور برای حفظ میراث ملموس و ناملموس با دیدگاه توسعه پایدار مورد استفاده قرار بگیرد. مقاله‌ای درباره تجربه منحصر به فرد این اکوموزه در کنار 11مقاله دیگر که درباره تجربه اثرگذار بحران‌های اقلیمی از آسیای مرکزی به یونسکو ارسال شده به‌زودی منتشر خواهد شد. به همین بهانه از تنها موزه زنده روستایی جهان سراغی می‌گیریم.

زندگی در موزه
زلزله مرگبار رودبار و منجیل 700روستای گیلان را تخریب کرد و نه فقط خانه‌ها که تمام خاطرات و میراث ملموس و ناملموس را با خود برد. ایده اولیه راه‌اندازی موزه زنده میراث روستایی گیلان هم چندی بعد به ذهن محمود طالقانی، بنیانگذار و سرپرست موزه میراث روستایی گیلان رسید. آنچه امروز در اکوموزه روستایی گیلان می‌بینید، با هر آنچه درباره موزه دیده و شنیده‌اید، متفاوت است. این اکوموزه که در فضای 263هکتاری دایر شده، جریان زندگی روستایی با تمام جزئیات را
در خود دارد.
 بازدیدکنندگان غیربومی ‌ از معماری خانه‌ها تا لباس‌ها و غذاهای محلی روستاییان را در یک روز معمولی تماشا می‌کنند، موسیقی محلی می‌شنوند، زیر و بم تهیه صنایع‌دستی را می‌بینند و با راه و رسم زندگی روستایی در گیلان آشنا می‌شوند.

خانه‌ها و خاطرات
آتوسا مومنی،رئیس مرکز مطالعات منطقه ای پاسداری از میراث ناملموس در آسیای مرکزی و غربی یونسکو و نویسنده مقاله «بررسی و تحلیل مطالعات پاسداری از میراث ناملموس در ایران با نگاهی به اکوموزه زنده میراث روستایی گیلان» به همشهری می‌گوید: «‌در این موزه گیلان به 9منطقه جغرافیایی تقسیم و بعد براساس آن خانه‌ها و زیست روستایی جانمایی شده است. مطالعه‌های مردم‌شناسی، میراث نوع معیشت و اقتصاد جامعه محلی، ظرفیت‌های حاصلخیزی و نیاز جامعه برای برداشت محصول، نوع محصول کشت شده و همه این موارد نیز بررسی شد.»  معماری خانه‌های روستایی مناطق مختلف گیلان دقیقا همانطور که قبل از زلزله بوده در این موزه به نمایش گذاشته شده است. جزئیات معماری و زیست روستاییان در جلگه غربی، جلگه شرقی، مناطق کوهستانی، مناطق کوهپایه‌ای و مناطق ساحلی گیلان در این موزه واچینی شده‌است.