بزرگ‌ترین کتابخانه روستایی کشور اینجاست

محمود مولایی- روزنامه‌نگار

امروز 24آبان، روز کتاب و کتابخوانی است و ما از میان کتابخانه‌های روستایی که با هدف توسعه فرهنگ کتابخوانی بنا شده‌اند، سراغ بزرگ‌ترین آنها رفته‌ایم؛ کتابخانه غلامحسین آسکتی در روستای خوانشرف استان خراسان جنوبی که سال‌هاست به‌عنوان بزرگ‌ترین کتابخانه روستایی کشور فعالیت می‌کند؛کتابخانه‌ای با قدمتی بیش از 30سال که به‌دلیل منابع غنی‌اش شهرت بسیاری در کشور دارد و مراجعان آن علاوه بر خود روستا، از روستاها و شهرهای اطراف هم هستند.


زیربنای 250مترمربع
کتابخانه خوانشرف در 5کیلومتری شهر نهبندان قرار گرفته و بزرگ‌ترین کتابخانه روستایی کشور شناخته می‌شود. مدیر کتابخانه‌های عمومی نهبندان در این باره به همشهری می‌گوید:‌ «بزرگ‌ترین کتابخانه روستایی کشور نه به لحاظ فضا، زیربنا و مساحت، بلکه به لحاظ منابع غنی‌اش در این روستا قرار گرفته است.»  مهدی راستگو توضیح می‌دهد: «زیربنای کتابخانه 250مترمربع است و با توجه به منابع زیادی که در این کتابخانه وجود دارد، فضای مطالعه کتاب هم تبدیل به مخزن نگهداری از کتاب شده است، یعنی در حال حاضر از کل فضای کتابخانه به‌صورت مخزن کتاب استفاده می‌کنیم و فضای مطالعاتی و سالن مطالعه نداریم.» او عنوان می‌کند: «مشکل بزرگ‌ترین کتابخانه روستایی کشور نداشتن سالن مطالعه است. اهالی روستا و شهر نهبندان متقاضی گسترش زیربنای کتابخانه‌اند تا بتوانیم 2سالن بزرگ مطالعه در روستای خوانشرف بنا کنیم.»


مرحوم محتشم
به‌ گفته راستگو، علت شهرت کتابخانه وجود نیکوکاری به نام مرحوم محتشم است که از اهالی این روستا بوده. مدیر کتابخانه‌های عمومی شهرستان نهبندان در این باره می‌گوید: «ایشان بازنشسته ارتش ‌ و با درجه نظامی سپهبد در تهران مشغول خدمت بود. وی بعد از اینکه بازنشسته شد به‌دلیل تعلق خاطر به روستای خوانشرف علاقه‌مند شد که در محیط این روستا کتابخانه‌ای تأسیس کند.»  او ادامه می‌دهد: « تأسیس کتابخانه خوانشرف سال1370 انجام شد و به‌دلیل ارتباط خوب با خیرین تهران، انتشارات تهران و انتشاراتی‌های معتبر دیگر، بزرگ‌ترین کتابخانه روستایی کشور شد.»
راستگو اضافه می‌کند: «بیشتر منابع این کتابخانه را مرحوم محتشم از انتشارات اسلامیه به‌عنوان بزرگ‌ترین انتشاراتی ایران تأمین کرد.»‌

کوچک‌ترین عضو کتابخانه
به‌ گفته مدیر کتابخانه‌های عمومی شهرستان نهبندان، خیلی از افراد اعم از دانش‌آموز، دانشجو، محقق و به‌طور کلی افرادی که به‌دنبال نگارش مقاله‌اند به کتابخانه مراجعه می‌کنند و درخواست تأسیس سالن مطالعه دارند. راستگو می‌گوید: «کوچک‌ترین عضو کتابخانه 3سال دارد و بزرگ‌ترین عضو کتابخانه 95ساله است که از منابع غنی کتابخانه استفاده می‌کنند.»‌  او یادآور می‌شود: «به‌دلیل غنی بودن کتابخانه، شاید خیلی از عناوین کتاب‌هایی که در اختیار داریم تنها در یکی دو کتابخانه کشور مانند کتابخانه ملی و کتابخانه آستان قدس موجود باشد. این کتابخانه جزو معدود کتابخانه‌هایی است که بسیاری از کتاب‌های کشور را دارد. از خیلی از استان‌های دیگر مانند آذربایجان غربی، خوزستان، فارس، اصفهان، یزد و مازندران افرادی تماس تلفنی برقرار می‌کنند و به‌دنبال کتاب‌های مدنظر خود هستند، زیرا تمامی عناوین کتاب‌های این کتابخانه در سامانه سامان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ثبت شده و این سامانه از هر نقطه‌ای از کشور قابل دسترسی است. خیلی از افراد با ما تماس تلفنی می‌گیرند و می‌گویند کتابی را در سامانه سامان جست‌و‌جو کرده و فقط کتابخانه غلامحسین آسکتی خوانشرف آن را دارد. این موضوع جای بسی افتخار برای شهرستان نهبندان و روستای خوانشرف است.»  او عنوان می‌کند: «بسیاری محققان از استان‌های دیگر به این کتابخانه مراجعه و از کتابخانه غلامحسین آسکتی استفاده می‌کنند.»‌


تجربه 3 دختر در کوچک‌ترین کتابخانه ایران
سال1389 بود که کوچک‌ترین کتابخانه کشور به نام «فاطمه‌ها» شکل گرفت و کوچک‌ترین کتابخانه جهان هم لقب گرفت. ماجرا از این قرار بود که 3کودک برای کتابخوان‌کردن کودکان روستای «دهکهان» از توابع شهرستان رودبار در جنوب استان کرمان تلاش خود را آغاز کردند. این 3دختر بچه 10ساله که از قضا نام هر3 آنها فاطمه است، اول تیر1389 حدود 40عنوان کتابی را که جمع‌آوری کرده بودند در اتاقک کوچک خشتی که در روستا به آنها داده می‌شود، راه می‌اندازند. ساختمان کتابخانه که اتاقی گلی و سقفی چوبی در ابعاد 3 در 4 بیشتر نبود، از طرف یکی از اهالی روستا به نام فرزاد میرشکاری برای راه‌اندازی کتابخانه به فاطمه‌ها واگذار می‌شود. ساختمانی که قبل از این مغازه‌ای متروکه بود و حالا با چیدن 40جلد کتاب در قفسه‌ای زنگ‌زده در این اتاق، ‌کار خود را شروع کرد. فاطمه‌ها هر روز بعد از مدرسه به کتابخانه می‌رفتند و رفته‌رفته کودکان روستا را به کتابخانه دعوت می‌کردند.
فرزاد میرشکاری ، معلم زبان انگلیسی که در زمینه ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در روستاهای جنوب کرمان، به‌ویژه روستای دهکهان، فعالیت می‌کند، در گفت‌وگویی اعلام کرده بود که پس از حدود یک سال از تأسیس کتابخانه، نشریات و سایر رسانه‌ها از آن به‌عنوان کوچک‌ترین کتابخانه ایران یاد کردند و این کتابخانه حسابی در کشور معروف شد و نام آن در محافل فرهنگی سر زبان‌ها افتاد. پس از رسانه‌ای‌ شدن، کتابخانه به‌سرعت توسعه پیدا کرد و افراد زیادی از سراسر کشور برای این کتابخانه، کتاب و سایر تجهیزات مربوطه را ارسال می‌کردند. اعضای کتابخانه به بیش از ۵۰۰ نفر رسید و تعدادی از فرهنگیان و جوانان بومی نیز با الگوبرداری ‌ و دریافت کتاب از این کتابخانه اقدام به راه‌اندازی کتابخانه‌های خودجوش در روستاهای خود کردند.
بعدها مستندی از این کتابخانه ساخته شد و در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به نمایش درآمد.

مکث
بزرگ‌ترین کتابخانه روستایی نیازمند توسعه
بزرگ‌ترین کتابخانه روستایی کشور در روستای خوانشرف قرار دارد، درحالی‌که این کتابخانه همچنان نیازمند توسعه است. دهیار خوانشرف در این‌باره به همشهری می‌گوید: «بزرگ‌ترین مشکلی که این کتابخانه دارد، مساحت آن است. تمامی انبارهای کتابخانه پر شده و انبوه کتاب‌هایی را که وجود دارد می‌خواهیم به کتابخانه انتقال دهیم و نگران جا و مکان این منابع هستیم. امیدوارم تمهیداتی اندیشیده شود تا بتوانیم کتابخانه را توسعه دهیم.»
حسن جعفری همچنین عنوان می‌کند: «بسیاری از علاقه‌مندان به کتاب برای یافتن کتاب مورد نظر خود به روستای خوانشرف سفر می‌کنند. از شهرهای مختلفی مانند تبریز برای تهیه کتاب به خوانشرف آمدند و این باعث خوشحالی است. زیرا علاوه بر تعداد بالای کتاب موجود در این کتابخانه، منابع متنوعی را پیش روی علاقه‌مندان به کتاب می‌گذارد.» دهیار خوانشرف می‌گوید: «روستای خوانشرف تقریبا بیشتر از 2500نفر جمعیت دارد و از زمانی که کتابخانه آسکتی راه‌اندازی شده، اهالی روستا استقبال زیادی از این موضوع کرده‌اند.» ‌

حسن جعفری دهیار خوانشرف : بزرگ‌ترین مشکلی که این کتابخانه دارد، مساحت آن است. تمامی انبارهای کتابخانه پر شده و انبوه کتاب‌هایی را که وجود دارد  می‌خواهیم به کتابخانه انتقال دهیم و نگران جا و مکان این منابع هستیم

تأسیس کتابخانه خوانشرف سال1370 انجام شد و به‌دلیل ارتباط خوب با خیرین تهران، انتشارات تهران و انتشاراتی‌های معتبر دیگر بزرگ‌ترین کتابخانه
 روستایی کشور شد

مرحوم محتشم از اهالی روستا بازنشسته ارتش و با درجه نظامی سپهبد در تهران مشغول خدمت بود.
وی بعد از اینکه بازنشسته شد به‌دلیل تعلق خاطر به روستای خوانشرف علاقه‌مند شد در محیط این  روستا کتابخانه‌ای تأسیس کند

موجودی کتابخانه
52,000 نسخه کتاب

تعداد اعضای کتابخانه
700 عضو