تمجید جهانگردان خارجی از دستباف‌های پایتخت
موضوع: قالی تهران
ویژگی: اختصاص بخشی از سفرنامه سیاحان مشهور به قالی تهران
فرش یا به‌عبارتی قالی تهران سابقه‌ای دیرینه دارد و سیاحان خارجی که از دوره صفوی پایشان به تهران باز شد از آن تمجید کرده‌اند. آنچه را در سفرنامه‌های خارجی آمده می‌توان سند قدمت و دیرینگی فرش پایتخت دانست. نخستین سندی که در سفرنامه‌ها درباره فرش تهران آمده به دوره صفوی و سلطنت شاه صفوی مربوط می‌شود. در آن دوره تاریخی، آدام اورلیوس، جهانگرد ایتالیایی به ایران سفر می‌کند. او هرگز به محدوده جغرافیایی تهران در آن سال‌ها نمی‌آید، اما در شهر شماخی که امروز در جمهوری آذربایجان واقع شده، تحت‌تأثیر شهرت و آوازه فرش تهران قرار می‌گیرد.
مهرشاد کاظمی، تهران‌پژوه با اشاره به بخشی از سفرنامه جهانگرد ایتالیایی می‌گوید: «اورلیوس در سفرنامه‌اش روایت کرده وقتی وارد یکی از کاروانسراهای شماخی شده با یهودیانی مواجه شده که فرش‌هایی از تهران آورده بودند و می‌فروختند. این نخستین سندی است که در سفرنامه‌های جهانگردان خارجی درباره فرش تهران یافت می‌شود.»
گیوم آنتوان اولیویه، دومین جهانگردی است که در دوره آغامحمدخان قاجار به ایران سفر کرده و به وضوح ماجرای قالی‌بافی در تهران قدیم را در سفرنامه‌اش تشریح کرده است. کاظمی می‌گوید: «اولیویه در جریان سفر نسبتا طولانی‌اش به ایران به تهران می‌آید و در سال ۱۷۹۷ میلادی حدود ۳ماه در منطقه شمیران زندگی می‌کند. او در توصیف فرش دستباف تهران گفته که این فرش‌ها از تنوع رنگ بالایی برخوردارند و کیفیت خوبی دارند.»
لویی دوبو، نویسنده و شرق‌شناس فرانسوی که کتاب تاریخ طبری را به زبان فرانسه ترجمه کرده، یکی دیگر از چهره‌های مشهور خارجی به شمار می‌رود که از فرش تهران تمجید کرده است. مهرشاد کاظمی درباره توصیف دوبو از فرش تهران می‌گوید: «لویی دوبو، کتاب دیگری به نام «تاریخ ایران» را تألیف کرده و در این کتاب، مشاهداتش درباره ماجرای قالی‌بافی در تهران را شرح داده است. او در این کتاب فرش تهران را معمولی توصیف کرده و نوشته که از این فرش‌ها برای تزئین خانه‌ها و تختخواب مسافران استفاده می‌شود.»
ساموئل بنجامین، نخستین سفیر آمریکا در ایران که در دوره ناصرالدین شاه عازم تهران شد هم در خاطراتش به فرش ابریشمی و نفیسی در تالار آینه و مقابل تخت طاووس در کاخ گلستان اشاره می‌کند. او ادعا می‌کند که در بافت این فرش، دانه‌های مروارید به‌کار رفته و باارزش‌ترین فرشی بوده که در تهران دیده است.
در همینه زمینه :
کوتاه‌تر از گزارش
گشتی در اقتصاد ایران
داده‌نما