از ملاقات با امینالضربها تا پرسه در دارالخلافه
داریوش شهبازی (1332تاکنون)
کار ویژه: تالیف کتاب تهراننامه
4دهه از عمر 71سالهاش را صرف تحقیق و پژوهش درباره تاریخ تهران کرده است. داریوش شهبازی فعالیت خود در حوزه تاریخ تهران را از سالهای نخست دهه60 آغاز کرد. او در دفتر مجله «آینده» که زیرنظر مرحوم ایرج افشار اداره میشد، گامهای ابتدایی تالیف نخستین کتابش را با عنوان «تاریخ سکه دوره قاجاریه» برداشت و پایش به بحث و گفتوگوی چهرههای برجستهای چون مرحوم یحیی ذکا، عبدالله عقیلی و... بیش از پیش به پژوهش و تالیف در حوزه تاریخ تهران باز شد. او درباره ماجرای ورود به عرصه تهرانپژوهی و تالیف کتاب تاریخ سکه قاجاریه که بهصورت ویژه به سکههای پادشاهان قاجاریه و اهمیت سکه در شناساندن اوضاع اقتصادی، اجتماعی، سیاسی آن دوران اشاره دارد، میگوید: «سالهای آغاز دهه60، من گامهای نخست را در حوزه تهرانپژوهی برداشتم. آن روزها مشغول تالیف کتاب تاریخ سکه دوره قاجاریه بودم و لازم بود با مجموعهدارهای پرسابقه و پرتجربهای چون عبدالله عقیلی، مرحوم یحیی ذکا و برادران مهدوی که از خاندان امینالضرب بودند، دیدار کنم. این ملاقاتها بالاخره در دفتر مرحوم ایرج افشار در مجله آینده میسر شد. ورود به جمع بزرگانی چون مرحوم ستوده که به دفتر مجله رفت وآمد داشتند، در کنار حضور در نشستهای موزه سکه و... نهتنها به نگارش کتاب تاریخ سکه دوره قاجاریه با نظارت مرحوم یحیی ذکا کمک کرد، بلکه انگیزه و علاقه بسیاری به من داد که هنوز در آغاز راه تهرانپژوهی بودم.»
شهبازی در 4دهه تحقیق و پژوهش درباره تاریخ معاصر تهران، کتابها و مقالات بسیاری به چاپ رسانده است؛ از کتاب 2جلدی روایاتی از تهران قدیم تا کتاب 4جلدی پرسه در دارالخلافه که مخاطب را با سرگذشت افراد، پیشینه محلهها، ضربالمثلهای تهرانی، بناها و اماکن شهر آشنا میکند و نیز کتاب
«از الهیه تا دروازه غار» که پژوهشی درباره اماکن، اشخاص و اتفاقات تهران معاصر با تکیه بر محله دروازهغار امروز است.
با وجود این، او مهمترین و ماندگارترین اثرش در حوزه تهرانپژوهی را کتاب تهراننامه معرفی میکند و میگوید: «تهراننامه مجموعهای است که همه جنبههای تاریخی، جغرافیایی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... این گستره را ثبت کرده است. جلد نخست تهراننامه که شباهت زیادی به یک دانشنامه درباره تاریخ تهران دارد، به چاپ رسیده و مجلدهای بعدی با تکمیل مدخلها در حال تدوین است. همچنین همزمان با تدوین این اثر، جلسات منظم تهرانشناسی و تهرانپژوهی با همین نام و با حضور علاقهمندان به این حوزه، کارشناسان و تهرانپژوهان برگزار میشود.»
شهبازی علاوه بر استفاده از منابع تاریخی برای تدوین آثار خود از شیوه پژوهش میدانی نیز بهره برده است.