گاری‌خانه مرکز حمل‌ونقل شد
موضوع: تولد گاراژهای مسافربری در پایتخت
ویژگی: تحول در حمل و نقل پایتخت
تا قبل از ورود نخستین اتومبیل‌ها به تهران، پایتخت‌نشین‌ها مسیرهای کوتاه را با وسایلی مثل گاری، پالکی و تخت‌روان می‌پیمودند و مسیرهای نسبتا طولانی را با اسب و درشکه تردد می‌کردند، اما پدیده‌ای به نام اتومبیل، معادلات را به کلی تغییر داد و با همه مخاطراتی که داشت عبور و مرور اهالی تهران به نقاط دور و نزدیک را سهل و آسان کرد.
گاراژها درست در چنین دوره‌ای و برای استقرار اتوبوس‌های بین‌شهری در گوشه و کنار تهران متولد شدند و مردم برای سفر به شهرهای دور و نزدیک کافی بود خودشان را به نزدیک‌ترین گاراژ مسافربری برسانند. داریوش شهبازی، تهران‌پژوه، معتقد است گاراژها از اواخر دوره قاجار پدیدار شدند و تغییراتی بنیادی در سبک زندگی اهالی تهران به‌وجود آوردند؛ «تهران حدود سال1300 و همسو با سیر تحولات انقلاب صنعتی در کلانشهرهای دنیا پیشرفت می‌کرد و یکی از نشانه‌های پیشرفت ورود اتومبیل به خیابان‌ها بود. بعد از این اتفاق مهم بود که کاروانسراها به گاری‌خانه و در گام‌های بعدی به گاراژ تبدیل شدند. این روند در دوره حکومت احمدشاه قاجار طی شد و با آزمون و خطاهای بسیاری همراه بود.» وقتی عبور و مرور با اتومبیل در خیابان‌های تهران با اقبال عجیب مردم همراه شد، بسیاری از رجال بانفوذ و متمول دوره قاجار مثل وثوق‌الدوله و امین‌الضرب از اروپایی‌ها اتومبیل خریدند و به‌عنوان وسیله نقلیه شخصی به تهران آوردند. بعد هم با واردات اتوبوس‌هایی که مخصوص حمل بار و مسافر به تهران بود ، گاراژهایی که محل تجمع درشکه و گاری بود به توقفگاه اتوبوس‌ها تبدیل شدند. شهبازی درباره تولد نخستین گاراژ در پایتخت می‌گوید: «گاری‌خانه سیداسدالله در خیابان چراغ‌برق قدیم (امیرکبیر فعلی) نخستین جایی بود که پس از قانون سجل احوال و سجل گرفتن به گاراژ تبدیل شد و از «گاری‌خانه سیداسدالله» به «گاراژ حسینی» تغییر نام داد. مدتی بعد «گاراژ فولادی» در محدوده شمالی گود عرب‌ها و «گاراژ فردشیشه» در سه‌راه امین‌حضور برای توقف اتوبوس‌ها درنظر گرفته شد. آن‌موقع مسافرها به گاراژ حسینی می‌رفتند و گاراژ فولادی به اتوبوس‌هایی اختصاص داشت که کارشان حمل بسته‌های پستی از شهرهای مختلف و رساندنشان به‌دست مردم تهران بود و گاراژ فردشیشه مختص حمل و جابه‌جایی بار بود.»
در دوره پهلوی تعداد گاراژهای تهران به سرعت زیاد شد و گاراژهای بی‌ام تی، عدل، اتوفردوسی، میهن‌نورد و... در محدوده میدان توپخانه قدیم تا خیابان‌های ناصرخسرو، باب‌همایون و فردوسی کنونی ایجاد شدند اما سال1359 و با اجرای طرح ساماندهی اتوبوس‌های بین‌شهری، به ترمینال جنوب که نیمه‌ساخته بود نقل مکان کردند و به خاطره‌ای در ذهن تهران‌نشین‌ها تبدیل شدند.
