مایه حیات در گاری و تانکر

  شغل: آب‌فروشی
  ویژگی: آب‌فروش‌ها با گاری‌های آب‌شاهی در کوچه‌های تهران آب‌شرب می‌فروختند

در روزگاری که هنوز در تهران خبری از لوله‌کشی آب نبود، تامین آب شرب مورد نیاز برای تهرانی‌ها یک چالش به شمار می‌رفت. اگرچه تهرانی‌ها آن روزها آب‌شرب مورد نیاز اهل خانه را از طریق چشمه‌ها و قنات‌ها تامین می‌کردند اما همان ایام شغلی به نام آب‌‌فروشی وجود داشت که کار تهرانی‌ها را برای دسترسی به آب شرب آسان‌تر می‌کرد. آب‌فروش‌ها یک تانکر پشت گاری تعبیه کرده بودند و با اسب یا الاغ تانکر‌های پر از آب را در محله‌های تهران قدیم می‌گرداندند و به تهرانی‌ها آب شرب می‌فروختند. علیرضا زمانی، تهران‌پژوه، در این‌باره می‌گوید: «تهرانی‌ها به گاری‌هایی که تانکر پر از آب را در محله‌ها می‌گرداندند و آب می‌فروختند گاری آب‌شاهی می‌گفتند، چون آب‌فروش‌ها تانکرهای آب را در قنات‌ آب‌شاهی پر می‌کردند. قنات آب‌شاهی همان قنات ناصری است که مظهرهای متعدد داشت. یک مظهر آن قنات در کاخ گلستان بود و مظهر دیگر آن نیز در حوالی میدان مشق یا همان محلی که آب‌فروش‌ها برای پرکردن تانکرها آنجا جمع می‌شدند.»
شغل آب‌فروشی اما با تکمیل پروژه لوله‌کشی آب تهران کم‌رنگ و به‌تدریج به خاطره‌ها سپرده شد. آب‌فروش‌ها البته تا تکمیل این پروژه که چند سالی طول کشید، فعال بودند و تانکرهای پر از آب را به محله‌هایی که هنوز مسیر لوله‌ها به آنجا نرسیده بود می‌بردند. زمانی ادامه می‌دهد: «تکمیل پروژه لوله‌کشی آب حدود 5سال طول کشید. در این سال‌ها نیز آب‌فروش‌ها به فعالیت خود ادامه می‌دادند چون هنوز بسیاری از تهرانی‌ها از لوله‌کشی آب بی‌بهره بودند. سال 1325بود که دولت وقت، مناقصه‌ای برای انجام این پروژه برگزار کرد. قرعه به نام شرکت «سر الکساندر کیپ» انگلیسی افتاد. یک سال بعد پروژه لوله‌کشی آب شرب در تهران آغاز شد و پس از 3سال حدود 900مشترک تهرانی از آب‌ شرب لوله‌کشی بهره‌مند شدند. تکمیل این پروژه اما بیش از 5سال طول کشید تا آب از نخستین تصفیه‌خانه تهران (جلالیه) به خانه تهرانی‌ها راه باز کند.»