متروی تهران 25‌ساله شد

مهدی اسماعیل‌پور-روزنامه‌نگار

 شانزدهم اسفند سال1377، یعنی 25سال پیش در چنین روزی بود که نخستین ناوگان حمل‌ونقل ریلی شهر تهران از ایستگاه صادقیه به سمت ایستگاه کرج به راه افتاد و متروی پایتخت رسما شروع به‌کار کرد. این مسیر با عنوان خط5 شامل ایستگاه‌های صادقیه، وردآورد و کرج با خط سبز بر صفحه سفید نقشه متروی تهران نقش بست.
یک‌سال بعد از آن، یعنی اسفند سال1378 بود که نخستین خط درون‌شهری متروی تهران و حومه از ایستگاه صادقیه تا ایستگاه امام‌خمینی(ره) با 7ایستگاه آغاز به‌کار کرد تا به این شکل یک خط آبی به‌عنوان نیمه غربی خط۲ روی نقشه متروی پایتخت پدیدار شود.
پس از آن، نیمه نخست سال1380 بود که بلندترین خط متروی درون‌شهری پایتخت با نام خط‌یک به بهره‌برداری رسید. این مسیر از ایستگاه علی‌آباد به ایستگاه شهیدحقانی آغاز به‌کار کرد تا این‌بار روی نقشه متروی تهران طرح و رنگی قرمز نقش ببندد. تا اوایل دهه80، متروی تهران و نقشه اولیه آن با این 3خط و 3رنگ سبز، آبی و قرمز طراحی و متولد شد، اما در ادامه کار این طرح و نقش به مرور گسترش یافت و به 7خط و رنگ مختلف رسید. امروز تابلوی نقشه متروی تهران تصویر پیچیده‌ای از رنگ و خط و نقطه است که 156ایستگاه مترو را به تصویر کشیده و در شهر زیرزمینی راهنمای مسافران است.

تاریخچه رنگی متروی تهران
همانطور که اشاره شد، داستان متروی تهران با حرکت قطار روی خط سبزرنگ (خط5) روی نقشه آغاز و در ادامه خطوط آبی (خط2) و قرمز (خط یک) هم به آن اضافه شدند. در ادامه سال۱۳۸۷ بود که بخش کوچکی از خط۴ از ایستگاه دروازه شمیران تا ایستگاه میدان فردوسی با 4 ایستگاه راه‌اندازی شد تا این‌بار طرحی جدید و زردرنگ به نقشه متروی تهران اضافه شود.
در پاییز سال1391 بود که خط۳ مترو با رنگ فیروزه‌ای به این تابلوی رنگارنگ اضافه شد. سال1396 نوبت خط۷ بود تا این‌بار رنگ بنفش بر تابلوی ملون متروی تهران ظاهر شود. سال۹۸ بود که با افتتاح یک خط جدید آخرین رنگ هم به تابلوی متروی تهران پاشیده شد تا این تابلو شبیه به یک رنگین‌کمان هفت‌رنگ شود. در این سال خط۶ مترو که با رنگ صورتی روی نقشه متمایز و مشخص شده است، کار خود را آغاز کرد. با تکمیل و گسترش خطوط و ایستگاه‌ها، اکنون با رنگین‌کمان هفت‌رنگ مترو سفر در دنیای شگفت‌انگیز شهر زیرزمینی راحت‌تر شده و نقشه چشم‌نواز متروی تهران راهنمای میلیون‌ها مسافر است که در جست‌وجو و تکاپوی یافتن و رسیدن به مقصد خودشان هستند.

4خط و رنگ جدید در راه مترو
نقاشی تابلوی رنگارنگ متروی پایتخت هنوز تمام نشده است. شهرداری تهران در این دوره با ساخت 4خط جدید درحال تکمیل این اثر فاخر و زیبای پایتخت است تا دنیای شگفت‌انگیز شهر زیرزمینی با نقشه مترو جلوه بیشتری به‌خود بگیرد. به این ترتیب ساخت خط8 به رنگ قرمز تیره، خط9 به رنگ نارنجی، خط10 به رنگ سرمه‌ای و خط11 به رنگ سبز چمنی در ششمین دوره از مدیریت شهری آغاز شده یا به‌زودی کلنگ‌زنی خواهد شد تا داستان جذاب مترو و رنگ‌هایش همچنان ادامه داشته باشد.

16 ایستگاهی که در دوره ششم مدیریت شهری به مدار اضافه شد
در نیمه دوم سال1400 ایستگاه‌های شهید رضایی در خط6، بوستان گفتگو و ایستگاه تقاطعی توحید در خط7 به بهره‌برداری رسیدند و مسافرگیری را آغاز کردند.
در سال1401 ایستگاه‌های تقاطعی شهدای هفده‌شهریور و دادمان در خط7 و ایستگاه‌های تقاطعی میدان شهدای هفتم تیر، میدان حضرت ولی‌عصر(عج) و ایستگاه‌های بوستان لاله و کارگر در خط6 افتتاح شدند.
در سال1402 نیز ایستگاه علامه جعفری در خط4 و ایستگاه شهید فخری‌زاده در خط5 و ایستگاه‌های شهرزیبا، شهران، آرمان علی‌وردی(کوهسار) در خط6 و ایستگاه میدان کتاب در خط7 و ایستگاه شهر پرند در خط یک به بهره‌برداری رسیدند. همچنین تا پایان سال 3 ایستگاه جدید در خط6 به شبکه متروی تهران افزوده خواهد شد.

مکث
دستاورد‌های بزرگ شرکت بهره‌برداری مترو

مسعود درستی، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه درخصوص مهم‌ترین دستاوردهای این شرکت در این دوره از مدیریت شهری با اشاره به تولید قطار‌های دی‌پلاس، گفت: «توجه نکردن به بحث تأمین ناوگان متناسب با گسترش خطوط یکی از چالش‌های متروی تهران بود، اما امسال با توجه به تلاش مضاعف متخصصان داخلی برای برون‌رفت از فرسودگی ناوگان با ارتقای قطارهای نسل اول تولد دیگری برای قطارهای دی‌سی با نام «دی‌سی‌پلاس» رقم خورد. بعد از ربع قرن بهره‌برداری از مترو در ایران بهسازی و ارتقای قطارهای نسل اول با نام «دی‌سی‌پلاس» دستاورد بزرگی بود که به همت و تلاش متخصصان ایرانی در حوزه حمل‌ونقل به ثمر نشست. تولد دی‌سی‌پلاس میلیون‌ها دلار صرفه‌جویی ارزی به ارمغان آورد. با پروژه دی‌سی‌پلاس در کنار بهسازی و ارتقای کیفیت، اشتغال و گردش مالی در صنعت حمل‌ونقل ریلی درون‌شهری نیز ایجاد شد.»
درستی در ادامه با اشاره به تولید بخش قابل‌توجهی از قطعات مورد نیاز ناوگان مترو با تکیه بر توان داخلی، افزود: «شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه نسبت به شناسایی قطعات و تجهیزاتی که از خارج از کشور تامین می‌شده و امکان ساخت آنها در داخل وجود داشته، اقدام کرده است. در شرکت بهره‌برداری مترو با استفاده از توان داخلی در یک‌سال گذشته موفق به داخلی‌سازی‌ ۱۴۶قطعه در بخش‌های مختلف حوزه مهندسی شده‌ایم. در حوزه مهندسی خط و ابنیه ۵ قطعه، بخش تاسیسات ۷قطعه، مهندسی مخابرات ۱۰قطعه، مهندسی ناوگان ۳۵قطعه، مهندسی کنترل و علائم ۶۷ قطعه و مهندسی برق ۲۲ قطعه توسط متخصصان داخلی بومی‌سازی‌ و تولید شده است. همچنین طبق بررسی‌های انجام‌شده امکان ساخت بیش از 203قطعه شامل 7قطعه در حوزه مهندسی خط و ابنیه، 10قطعه در حوزه مهندسی تاسیسات، 10قطعه در حوزه مهندسی مخابرات، 125قطعه در حوزه مهندسی ناوگان، 36قطعه در حوزه مهندسی کنترل و علائم و 15قطعه در حوزه مهندسی برق وجود دارد.»
مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه در پایان یادآور شد: «علاوه بر این اورهال قطار‌های مترو در این دوره سرعت بیشتری به‌خود گرفته است. همچنین توجه به افراد کم‌توان جسمی در دستور کار قرار گرفته است و امسال مسیر ویژه نابینایان در ایستگاه‌های مترو نسبت به سال قبل رشد 17درصدی دارد.»
وی افزود: «همچنین برای نخستین‌بار در ایران دستگاه سامانه هوشمند توقف اضطراری برای بالا بردن ایمنی پله‌های برقی در 25پله برقی متروی تهران نصب شد.»




داده‌نما