یادش به‌خیر، سیب خوش‌طعم شمال پایتخت
نام: درخت سیب شمیران
محدوده فراوانی: روستاهای شمیران
ویژگی گونه: مثمر، میوه‌معطر و شیرین
چند دهه پیش که در محله‌های شمال تهران از برج، آپارتمان و بزرگراه خبری نبود، این محله‌ها آبادی‌هایی بودند با انبوهی از زمین‌های زراعی و باغ‌های میوه. در میان انواع درختان میوه روستاهای شمیران، درخت سیب شمیرانی، یکی از متفاوت‌ترین درختان بود. سیب شمیرانی یا به قول اهالی قدیمی این گستره «سیب شمرونی» یکی از مرغوب‌ترین سیب‌های بازار تهران قدیم بود. این سیب با زمینه زرد غالب و لکه قرمز یا حنایی، ظاهری وسوسه‌برانگیز، طعمی بسیار شیرین و بویی مطبوع داشت. باغداران شمیران این محصول را در میانه مهرماه برداشت و روانه بازار می‌کردند. فراوانی سیب شمیرانی در این گستره آنقدر زیاد بود که می‌توان گفت روزگاری شمیران پر بود از باغ سیب شمرونی؛ از روستای کهن حصاربوعلی که باغ‌های وسیع داشت تا روستاهای آن‌سوی ارتفاعات البرز از آبادی آهار تا ایگل و کند علیا هرجا که باغی بود درخت سیب شمیرانی هم پیدا می‌شد. اکنون دیگر در محله‌های شمال شهر نشانی از نهال سیب شمیرانی و باغ سیب نیست، اما در آبادی‌های لواسان مانند افجه و ایگل هنوز ردپای این سیب خاص دیده می‌شود. محصول این درخت آنقدر محبوب بود که شمیرانی‌ها حتی تا شب یلدا هم این سیب را نگه می‌داشتند تا در بلندترین شب سال روی سفره یلدا، سیب شمرونی داشته باشند.
سیدمهدی اعرابی، شمیران‌پژوه، در این‌باره می‌گوید: «سیب شمیران بیشتر در شرق این گستره وسیع یافت می‌شد. در آبادی‌های شرقی شمیران تا روستاهای لواسان و افجه باغداران، درخت سیب شمیرانی کاشته بودند و محصول آن را عرضه می‌کردند. این سیب آنقدر محبوب بود که شمیرانی‌ها برای استفاده از آن در تمام ایام زمستان و نیز در شب یلدا، آن را در انبار خانه‌های قدیمی که خنک‌تر بود نگهداری می‌کردند.»
محصول درخت سیب شمیران علاوه بر اینکه روزگاری تامین‌کننده معیشت باغداران این گستره بود، با فرهنگ و آداب رسوم برخی از آبادی‌های آن نیز پیوند داشت. در محله حصاربوعلی تا چند دهه پیش که سیب شمیرانی فراوانی بیشتری داشت از این محصول در برگزاری مراسم نخل‌گردانی استفاده می‌شد. اهالی حصاربوعلی از 8دهه پیش تا‌کنون در بخشی از مراسم نخل‌گردانی، سیب‌های نذری اهالی را روی نخل قرار می‌دهند و پس از پایان مراسم سیب‌ها میان جمعیت عزاداران توزیع می‌شود. اگرچه اکنون به‌دلیل از میان رفتن باغ‌های سیب شمیرانی، از سیب‌های رایج در بازار در این مراسم استفاده می‌شود، اما چند دهه پیش که حصاربوعلی باغ‌های سیب بسیاری داشت، این محصول در برگزاری مراسم نخل‌گردانی به‌کار می‌رفت.
