نگاه
اگر پرونده، ولی دم نداشته باشد
در پرونده‌های قتل، این اولیای دم هستند که سرنوشت قاتلان را مشخص می‌کنند اما اگر پرونده‌ای ولی دم نداشت، چه اتفاقی می‌افتد؟
مجتبی حسین پور، وکیل دادگستری و بازپرس سابق دادسرای جنایی تهران در این‌باره به همشهری می‌گوید: در ماده 356 قانون مجازات اسلامی آمده است که اگر مقتول یا مجنی‌علیه یا ولی‌دمی که صغیر یا مجنون است، ولی نداشته باشد یا ولی او شناخته نشود یا به او دسترسی نباشد، ولی او، مقام رهبری است و رئیس قوه قضاییه با استیذان از مقام رهبری و درصورت موافقت ایشان، این اختیار را به دادستان‌های مربوطه تفویض می‌کند.
حسین‌پور می‌گوید: بر اساس این ماده 5 فرضیه مطرح است تا سرنوشت پرونده‌ای که ولی دم ندارد را قوه قضاییه تعیین کند. اول این که مقتول، ولی‌دم نداشته باشد، دوم این که ولی دم او شناخته نشود؛ یعنی ممکن است مقتول، خویشاوند و اولیای دم داشته باشد، اما تحقیقات برای شناسایی آنها به بن‌بست قضایی بخورد و شخصی یافت نشود، سوم اینکه ولی‌دم مجنون باشد؛ یعنی به تشخیص دادگاه توانایی نظر دادن را نداشته باشد و چهارم، عدم‌دسترسی به ولی دم است؛ یعنی ولی دم وجود دارد و شناسایی شده اما قابل دسترسی نبوده و مجهول‌المکان است و پنجم اینکه ولی‌دم صغیر باشد و به سن قانونی نرسیده باشد. هرچند در بین مردم این مسئله شایع است که اگر ولی‌دم صغیر باشد، دادگاه تا زمان بلوغ و سن رشد او صبر می‌کند تا وی بتواند تصمیم بگیرد درصورتی که این موضوع یک تصور اشتباه و عامیانه بین مردم است و قانون چنین امری را نپذیرفته و در این شرایط قاضی‌القضات طبق قانون وارد عمل خواهد شد.
این وکیل دادگستری درباره اینکه ممکن است این پروسه چند سال طول بکشد، می‌گوید: نمی‌توان مجرم را بلاتکلیف گذاشت، اما گاهی در برخی پرونده‌ها ممکن است این پروسه 2یا نهایتا 3سال طول بکشد، البته در برخی موارد هم شاهد بودیم که حتی بیش از 20سال مجرم بلاتکلیف در زندان بوده است؛ هرچند مجازات جنبه عمومی جرم حداکثر 10سال است که معمولا محاکم قضایی، دادستان‌ها و واحد اجرای احکام تلاش می‌کنند تا کمتر از مدت 10سال پرونده را به نتیجه برسانند.
