اولویت‌های گسترش حمل‌ونقل ریلی

صادق طریق‌ازلی-استاد دانشگاه و متخصص صنعت مترو

2موضوع در حمل‌ونقل ریلی کشور باید مورد توجه قرار گیرد؛ نخستین موضوع، بالا بردن بهره‌وری و بهینه‌سازی‌ خطوط فعلی یعنی خط‌های یک تا 7 متروی تهران است. البته خط5 متروی ما خط تهران- کرج است اما در 6خط دیگر، اولویت ما باید این باشد که بتوانیم عملکرد این خطوط را بهبود دهیم. نخستین کاری که باید در این زمینه انجام دهیم این است که امکان افزایش ناوگان ریلی را فراهم کنیم. الان نیاز خیلی شدیدی داریم که ناوگان ما افزایش پیدا کند به این دلیل که از سال94 تا امروز قطار جدیدی به ناوگان متروی تهران اضافه نشده و این نیاز به‌شدت احساس می‌شود که با خطوط جدیدی که از سال94 به این ‌سو افتتاح شده مثل خط پرند، خط6، خط7 و ایستگاه‌های جدیدی که اخیرا به بهره‌برداری رسیدند، مشکل کمبود ناوگان را خیلی فوری چاره کنیم تا بتوانیم سرفاصله زمانی قطارها را کاهش دهیم گرچه قراردادهایی در این رابطه منعقد شده و اقداماتی در همین رابطه در حال انجام است. در کنار افزایش تعداد قطارها، باید تجهیزات بعضی از خطوط را نیز تکمیل کنیم تا آمادگی لازم برای کاهش سرفاصله زمانی در این ایستگاه‌ها ایجاد شود. موضوع بسیار مهم در این مسیر، تکمیل دپو پارکینگ‌ها و تعمیرگاه‌های قطارهاست. پارکینگ‌هایی ساخته شده و در حال ساخت است اما اگر قطار هم بخریم و بخواهیم سرفاصله‌ها را کاهش دهیم باید ابتدا این تعمیرگاه‌ها و پارکینگ‌ها ساخته شوند و همینطور امکان شانتینگ دو سر خطوط فراهم شود تا قطارها بتوانند به سرعت شانت کنند و به خط برگردند. به‌طور خلاصه اولویت‌ نخست ما در زمینه حمل‌ونقل ریلی باید این باشد که عملکرد و پرفورمنس خطوط موجود را با کاهش سرفاصله کاهش دهیم که این کاهش نیز تابعی از افزایش ناوگان، رفع نقایص تجهیزاتی و ساخت دپوپارکینگ‌هاست. درصورت تحقق این امر، به‌نظر می‌رسد بتوانیم ظرفیت 2.5میلیون نفری کنونی متروی تهران را دست‌کم یک تا 1.5میلیون نفر افزایش دهیم و به رقم 4میلیون سفر در روز دست پیدا کنیم.
اولویت دوم ما تکمیل شبکه حمل‌ونقل ریلی است. الان دو خط حومه‌ای پرند و کرج و 6خط داخل شهری داریم که طبق برنامه جامع حمل‌ونقل ریلی شهر تهران ما باید به 11خط برسیم، یعنی 10خط داخل شهر داشته باشیم که خطوط 8، 9، 10 و 11 آینده ما هستند. راه‌اندازی این خطوط به سرمایه‌گذاری بزرگی با کمک دولت نیاز دارد، چون قطعا شهرداری به تنهایی از عهده این کار برنمی‌آید و این تکلیفی است که بر عهده دولت است. کار احداث این 4خط ما باید هرچه زودتر شروع شود و حداقل بتوانیم فاز یک هرکدام از این خطوط یعنی حداقل 10کیلومتر از هر خط را که از لحاظ ترافیکی در اولویت قرار دارد و می‌تواند شبکه ما را کامل‌تر کند طی 3 یا 4 سال آینده به بهره‌برداری برسانیم و کل این 4خط را نیز بتوانیم ظرف 7 تا 8 سال آینده وارد مدار کنیم. البته برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده که تا سال 1420 این اتفاق بیفتد. شهرداری الان قدم‌های خیلی خوبی برداشته که بتواند این خطوط را شروع کند اما مهم‌تر از همه تامین مالی خطوط جدید است. امیدواریم شهرداری همین روند رو به رشد و حمایتی را در زمینه مترو ادامه دهد گرچه شهرداری به تنهایی از عهده این کار برنمی‌آید و دولت باید حتما به کمک شهرداری بیاید، الان دولت تمام بار گسترش حمل‌ونقل مترویی را بر دوش شهرداری گذاشته و برای 4خط جدیدی که حدود 160 تا 170 کیلومتر است حتما نیاز است که دولت کمک کند.