باتلاق فاضلاب در جوار برج‌های منطقه 22

گروه شهری

سال 1379نقطه شروع فعالیت منطقه 22تهران به‌عنوان یک منطقه مستقل بود. در آن زمان کمتر کسی فکر می‌کرد روزگاری این منطقه قرار است به محل تجمع برج‌های بلندقامت شهر تبدیل شود. این منطقه در گذر زمان، برج‌ها و مراکز خرید را در خود جای داد و چهره جدیدی برای شهر رقم زد؛ غافل از اینکه پشت این ظاهر توسعه‌یافته نخستین سرانه‌های لازم برای زندگی شهری از سوی سازمان‌های مربوط مورد غفلت قرار گرفته است. علاوه بر مسائلی همچون کمبود مدرسه، مراکز درمانی و دسترسی به حمل‌ونقل عمومی، این منطقه با چالشی جدی به نام «شبکه فاضلاب» روبه‌رو شده و زنگ خطر مدیریت فاضلاب‌های رهاشده در منطقه 22 به صدا درآمده است.
برخی از مدیران برج‌های سر به فلک کشیده برای رفع مشکلات فاضلاب دست به دامن شیوه‌های موقت و البته خطرناک شده‌اند، برخی چاه‌های جذبی غیرمجاز حفر  و برخی نیز فاضلاب‌ها را راهی زمین‌های بایر اطراف برج‌ها می‌کنند تا با شیوه‌های نادرست به گمان خود بر این مشکل مهم سرپوش بگذارند. استفاده از این راه‌حل‌های موقتی، تنها بحران را به تعویق می‌اندازد، اما جلوی آن را نخواهد گرفت؛ چراکه چاه‌های جذبی غیرقانونی و رهاسازی فاضلاب خود مشکلاتی همچون احتمال فرونشست برج‌ها، درگیری اهالی با مسائل بهداشتی و... را رقم می‌زند.
جعفر شربیانی، یکی از اعضای شورای‌شهر است که چند‌ماه پیش نسبت به وضعیت نابسامان فاضلاب این نقطه از شهر هشدار داده بود. به‌گفته او، فاضلاب در منطقه 22با عدم‌تکمیل انشعابات روبه‌روست. فاضلاب مجتمع‌های بلندمرتبه به‌دلیل عدم‌وجود زیرساخت حیاتی، به‌صورت غیرمجاز به جوی‌ها و کانال‌ها هدایت و مجتمع‌ها زمینه‌ساز پر شدن زودهنگام چاه‌های فاضلاب می‌شوند. هر چند برخی مسائل زمین‌شناسی و بافت سنگی منطقه را به‌عنوان دلیل اصلی تأخیر در ایجاد شبکه فاضلاب در منطقه‌22 معرفی می‌کنند، اما رفع این مشکل بارها از سوی مدیریت شهری به شرکت آب و فاضلاب تذکر داده شده است تا در راستای مدیریت بهینه فاضلاب مجتمع‌های مسکونی منطقه‌22، دست به اقدام فوری بزنند.

مکث
نفوذ فاضلاب به آب‌های روان و انهار
سوده نجفی، رئیس کمیته سلامت شورای شهر: در بازدید میدانی از منطقه22مشخص شد که فاضلاب یکی از این برج‌ها به زمین بایر اطراف برج ریخته می‌شد و متأسفانه این محدوده تبدیل به یک نیزار شده بود. این زمین عمق زیادی داشت که هیچ نکته ایمنی در رابطه با آن رعایت نشده بود. این نگرانی وجود دارد که مبادا فردی به این زمین مملو از فاضلاب بیفتد و غرق شود. ایمن‌سازی‌ این قبیل زمین‌های بایر که به محل تخلیه فاضلاب تبدیل شده‌اند، بر عهده مسئولان برج‌هاست و باید با همکاری شهرداری منطقه دست به این کار بزنند. ما به معاونت شهرسازی و معماری پیشنهاد داده‌ایم که این برج‌ها باید تصفیه‌خانه محلی برای فاضلاب داشته باشند؛ البته نباید فراموش کرد که زیرساخت‌ برج‌های منطقه22، چندان نمی‌تواند پاسخگوی این تصفیه‌خانه‌ها باشد؛ چراکه این اقدام به یک فضای گسترده‌ نیاز دارد. در اواخر دهه 70 این برآورد وجود نداشت که در این منطقه چنین ساخت‌و‌سازهای وسیعی انجام شود. مشکلات فاضلاب منطقه22یکی از معضلات اساسی است که اگر همین امروز راه‌حلی برای آن پیدا نشود در سال‌های آینده بدون شک با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهیم شد. متأسفانه چند دهه پیش که برای ساخت این برج‌ها تصمیم‌گیری شد، کسی به فکر سیستم فاضلاب نبود و گمان کردند که با چاه‌های جذبی و تصفیه خانه اندک، می‌توانند این موضوع را مدیریت کنند. معضل فاضلاب منطقه22 تنها محدود به منطقه نمانده و به مناطق اطراف نیز سرایت کرده است. مناطق  21 و 5 به‌دلیل همجواری با منطقه22با چالش‌های جدی روبه‌رو شده‌اند؛ چرا که فاضلاب منطقه22 به آب‌های روان منطقه22و 5 وارد می‌شود. این منطقه در کنار معضل شبکه فاضلاب با کمبود جدی در سرانه‌های آموزشی، درمانی و همچنین حمل‌ونقل روبه‌روست و باید این سرانه‌ها تکمیل شوند. برای رفع مشکل فاضلاب منطقه22در حال پیگیری هستیم که ساخت و سازهای جدید و دریافت پروانه در منطقه منوط به ایجاد شبکه فاضلاب شود.

مکث
هشداری برای برج‌های منطقه
مسعود نصرتی، شهردار منطقه22: برج‌هایی که در 20سال گذشته در منطقه22شکل گرفته، نیازمند این بود که شرکت آب و فاضلاب شهری به شکل موازی دست به ایجاد شبکه فاضلاب بزند و در ادامه شکل‌گیری شبکه فاضلاب شهری نیز تصفیه‌خانه‌هایی ایجاد می‌شد، اما اینگونه نشد و در حال حاضر متأسفانه این منطقه از شبکه فاضلاب شهری و همچنین تصفیه‌خانه محروم است. شهرداری چندین زمین دیگر برای ایجاد تصفیه خانه در اختیار شرکت آب و فاضلاب قرار داده است.  
ناگفته نماند که زمانی این تصفیه خانه‌ها اثر بخش خواهند بود که شبکه فاضلاب شکل گرفته باشد و این شبکه به تصفیه‌خانه‌ وصل شود، اما این اتفاق در منطقه22   نیفتاده است. سپتیک(نوعی مخزن است که درون زمین دفن شده و فاضلاب قبل از ورود به چاه جذبی یا شبکه فاضلاب شهری به آن وارد می‌شود.) که این برج‌ها و مجتمع‌های مسکونی برای فاضلاب ایجاد کرده بودند، پر و ناکارآمد شده است؛ به همین دلیل بسیاری از برج‌ها به چاه‌های جذبی روی آورده‌اند، اما این چاه‌ها نیز دیگر ظرفیت ندارند. آنقدر تعداد چاه‌های جذبی در این منطقه زیادشده است که باید بگویم خود برج‌ها به‌دلیل وجود حفره‌های متعدد در محیط اطرافشان دچار مشکل شده‌اند. افزایش چاه‌های جذبی تهدیدی برای فوندانسیون(شالوده)برج‌ها حساب می‌شود. متأسفانه بسیاری از برج‌ها به چاه‌های جذبی غیرقانونی و قاچاقی روی آورده‌اند. اگر قرار باشد که ایجاد چاه‌های جذبی ادامه پیدا کند، خطر ریزش برج‌ها شدت می‌گیرد و دچار فرونشست می‌شوند. مسئولان برج‌ها در خیابان‌های شهرداری، زمین‌های بایر اطراف برج‌ها و... فاضلاب را تخلیه می‌کنند و این شیوه به‌شدت برای شهر و برج‌ها خطرناک است. شهرداری با چنین اقدامات غیرقانونی برخورد می‌کند، اما متأسفانه نتیجه‌بخش نیست و باز هم شاهد ایجاد چاه‌های جذبی غیرقانونی هستیم. 20سال است که در این منطقه برای حل مشکل فاضلاب کار موقت انجام می‌دهند. ما چندین جلسه با شرکت آب و فاضلاب شهری گذاشته‌ایم و اکنون پای کار آمده‌اند، اما واقعیت این است که ما زمان را از دست داده‌ایم. این موضوع از چنان اهمیتی برخوردار است که جلسه مشترکی با حضور یکی از مسئولان دادستانی داشتیم و در آن جلسه گفتیم که متأسفانه فاضلاب منطقه22 در آب‌های سطحی و نهرهای منطقه نفوذ کرده است.
این نهرها نیز در همجواری دریاچه خلیج‌فارس و محل زندگی مردم قرار می‌گیرند و برای شهروندان مشکلات بهداشتی ایجاد خواهند کرد. هیچ شبکه فاضلابی در منطقه22 به تصفیه خانه وصل نشده است و براساس آمار موجود این منطقه حداقل 200کیلومتر شبکه فاضلاب نیاز دارد. نزدیک به 250هزار نفر در منطقه22ساکن هستند که بخش اعظم جمعیت نیز در برج‌ها حضور دارند. افق طرح منطقه22 نیز حضور 750هزار نفر است. این منطقه نیازمند حداقل 5تصفیه خانه است اما تا شبکه فاضلاب ایجاد نشود، این تصفیه خانه‌ها فایده ندارند.