سقوط قیمت برج‌های تل‌آویو

بهاره محبی | روزنامه‌نگار

بازار مسکن در شهرهای بزرگ در اراضی اشغالی با رکود عمیقی روبه‌رو شده است. این رکود با افت شدید معاملات، انباشت موجودی آپارتمان‌های جدید و کاهش تدریجی قیمت‌ها همراه بوده است.
تارنمای عبری‌زبان کالکالیست گزارش داده، در تل‌آویو آپارتمان‌های لوکسی که سال گذشته دست‌کم ۱۰۱میلیون شِکل خریدوفروش می‌شدند، حالا با قیمت شگفت‌انگیز ۴۳میلیون شِکل عرضه می‌شوند؛ یعنی کمتر از نصف ارزش قبلی! 
در این گزارش آمده که ۴۰واحد از ۲برج در خیابان‌های کاپلن و لئوناردو داوینچی به حراج گذاشته شده است. این برج‌ها در جنگ ۱۲روزه هدف موشک‌های ایرانی قرار گرفته‌اند.
کارشناسان اقتصادی می‌گویند ترکیب نرخ بهره بالا، تهدیدهای امنیتی و بی‌اعتمادی خریداران باعث شده صنعت مسکن در اراضی اشغالی به رکودی بی‌سابقه در 2دهه گذشته گرفتار شود.

بازار مسکن اسرائیل در یک نگاه 
بازار مسکن در اراضی اشغالی که پیش از حملات موشکی ایران نیز تحت فشار جنگ غزه و افزایش نرخ بهره قرار داشت، رکودی را تجربه می‌کند که در ۲۰سال گذشته بی‌سابقه بوده است. براساس گزارش وزارت دارایی اسرائیل: 
  فروش مسکن به‌دلیل جنگ و سخت‌ترشدن شرایط تامین مالی به‌شدت کاهش یافته است. به‌عنوان مثال، در ژوئن امسال درمجموع ۵۸۴۴واحد مسکونی فروخته شده که ۲۹درصد کمتر از ژوئن۲۰۲۴ بوده است.
  بخش ساختمان‌های نوساز بیشترین ضربه را خورده و با کاهش ۴۶درصدی تنها ۱۹۵۴واحد فروش رفته است.
  بازار مسکن چندسال‌ساخت نیز نزولی بوده و نسبت به سال قبل ۱۶درصد کاهش داشته است.

کمیاب‌شدن «اتاق امن»
  ۵۶درصد از ساختمان‌ها در اراضی اشغالی اتاق امن ندارند و پس از جنگ ۱۲روزه تقاضا برای ساختمان‌هایی با اتاق امن به‌شدت بالا رفته است.
  هزینه ساخت اتاق امن در یک‌آپارتمان حدود ۲۰۰هزار شِکل (۵۹هزار دلار) است.
  پس از جنگ ۱۲روزه، شرکت‌های بیمه نرخ بیمه‌نامه جنگ برای ساختمان‌ها را ۱۰۰درصد افزایش دادند.
  تقاضای عمومی برای بیمه‌های جامع (شامل حملات موشکی) به‌شدت افزایش یافته است.

جنگ، اقتصاد اسرائیل را کوچک کرده است
براساس برآورد اولیه اداره مرکزی آمار اراضی اشغالی، اقتصاد رژیم صهیونیستی از آوریل تا ژوئن سال۲۰۲۵ میلادی ۳.۵درصد کاهش یافته است؛ چراکه حملات ایران باعث تعطیلی بسیاری از کسب‌وکارها و کاهش مصرف خانوار، صادرات و سرمایه‌گذاری شده است. همچنین در طول جنگ ۱۲روزه: 
  تولید در بخش کسب‌وکارهای مختلف ۶.۲درصد افت کرده است.
  مصرف خانوار دست‌کم ۴.۱درصد کاهش یافته است.
  صادرات کالا و خدمات (جز استارت‌آپ‌ها) ۳.۵درصد کاهش یافته است.
  به‌گفته کارشناسان اقتصادی، بخش حساس به تنش‌های نظامی، یعنی سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت به‌ویژه املاک شدیدترین ضربه را دیده است.

دلایل رکود بازار مسکن 
تشدید تهدیدهای امنیتی: جنگ رژیم صیونیستی در چند جبهه و حملات نظامی به اراضی اشغالی ازجمله از سوی ایران و یمن، سرمایه‌گذاران را نسبت به خرید مسکن در اراضی اشغالی دلسرد کرده است.
محتاط‌شدن خریداران داخلی: بخش زیادی از خریداران داخلی به‌دلیل تبعات اقتصادی جنگ دوساله و افزایش سرسام‌آور هزینه‌های زندگی در خرید مسکن بیش‌ازپیش محتاط شده‌اند.
تمایل به مهاجرت: آمار نشان می‌دهد که جامعه اسرائیل وارد مرحله‌ بی‌سابقه‌ای از فرسایش شده است؛ به این معنی که مهاجرت یهودیان به اراضی اشغالی طی 2سال گذشته سقوط کرده و درمقابل روند مهاجرت معکوس و ترک اراضی اشغالی جهشی کم‌سابقه داشته است.
سخت‌ترشدن قوانین اعتباری: محدودشدن طرح تامین مالی موسوم به «۲۰–۸۰» نیز از عوامل اصلی سقوط بازار مسکن است؛ طرحی که به خریداران امکان می‌داد ۲۰درصد هنگام قرارداد و ۸۰درصد هنگام تحویل سند پرداخت کنند.

افزایش تمایل به خرید مسکن در خارج 
طبق داده‌های بانک اسرائیل، همزمان با تشدید مهاجرت معکوس از اراضی اشغالی حجم سرمایه‌گذاری اسرائیلی‌ها در املاک خارجی در سال۲۰۲۵ با افزایش ۲۵درصدی نسبت به سال۲۰۲۴ به حدود ۳میلیارد دلار رسیده است. گفته شده اسرائیلی‌ها بیشتر به‌دنبال خرید مسکن در اروپا (۷۰درصد) و آمریکا (۲۰درصد) هستند. محبوب‌ترین مقاصد خرید مسکن در خارج عبارتند از:

قبرس (لیماسول، پافوس): 
رشد تقاضای ۲۰۰درصدی 
یونان (آتن، لوت‌راکی): 
رشد تقاضای ۱۵۰درصدی (با وجود رشد ۱۰درصدی قیمت‌ مسکن در یونان، بیش از ۴۰درصد خریداران مسکن در ۲شهر بزرگ یونان اسرائیلی بوده‌اند.)
پرتغال (پورتو، لیسبون): 
رشد تقاضای ۱۲۰درصدی 
رومانی (بخارست): 
رشد تقاضای ۸۰درصدی 
آمریکا (دیترویت، فلوریدا): 
رشد تقاضای ۵۰درصدی
مجارستان (بوداپست): 
رشد تقاضای ۶۰درصدی 
گرجستان (باتومی و تفلیس): 
۱۱درصد خریداران مسکن اسرائیلی 
هستند.

  حدود ۴۰ درصد کل مهاجرت‌های سال۲۰۲۴ میلادی از ۵شهر مهم تل‌آویو، حیفا، نتانیا، قدس اشغالی و بات‌یام بوده است. بخش عمده این موجِ خروج را نخبگان و متخصصان حوزه‌های فناوری پیشرفته، پزشکی و مهندسی تشکیل می‌دهند.


دلیل کاهش قیمت
  لغو مناقصه قبلی به‌دلیل تقاضای پایین
  آسیب بخشی از برج‌ها 
در حملات موشکی ایران
ریسک برای خریدار: عدم‌قطعیت و نگرانی نسبت به تکرار حملات موشکی (ایران و یمن) 

جزئیات فروش زیرقیمت آپارتمان‌های جنگ‌زده 
قیمت قبلی هر آپارتمان: 
۱۰۱میلیون شِکل
قیمت جدید هر آپارتمان: 
۴۳میلیون شِکل (بدون مالیات) 
تعداد آپارتمان‌ها: 
۴۰واحد
متوسط مساحت هر واحد: 
۸۸مترمربع ‌
مکان: طبقات پایین 2برج در خیابان‌های کاپلن و لئوناردو داوینچی