بسته اروپا برای بازکردن گره ‌برجام

گرهی که رئیس‌جمهور آمریکا بر برجام انداخته است در روزهای آینده به‌دست اروپایی‌ها باید باز شود؛ نسخه باز شدن این گره کور، در بسته اقتصادی است که اتحادیه اروپا به ایران می‌دهد، وزیران خارجه سه کشور اروپایی برای تحویل این بسته راهی تهران می‌شوند و آنچنان که یک منبع آگاه به همشهری گفته است درصورتی که وزیران خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان شخصا برای ارائه بسته پیشنهادی به تهران بیایند نشانگر عزم و حسن نیت آنان برای ثمر‌بخش بودن این بسته است. سیدعباس عراقچی نیز گفته است این اراده را در روسیه، چین و اروپا می‌بیند که برجام را حفظ کنند. اروپایی‌ها در بسته جدید خود با معرفی 5000 شرکت کوچک و متوسط، ‌ارائه شیوه‌نامه‌ای برای تضمین خرید نفت ایران و همچنین شیوه‌نامه‌ای برای بازگشت پول حاصل از فروش نفت به ایران تلاش کرده‌اند حیات را به برجام برگردانند.

سید عباس عراقچی از ضرب الاجل ایران برای آماده شدن بسته اقتصادی اروپا تا پایان‌ماه جاری میلادی یعنی 5روز دیگر خبر داده بود و دیروز سخنگوی وزارت امور خارجه تلویحا از آماده شدن بسته اقتصادی اروپا سخن گفت. او گفته است به این بسته بدبین نیست و امیدوار است اروپایی‌ها بتوانند با پیشنهاداتی که ارائه می‌دهند رضایت ایران را جلب کنند. بعد از خروج آمریکا از برجام ایران شرط کرده است درصورتی از توافق خارج نمی‌شود که منافع اقتصادی‌اش تضمین شود. اروپایی‌ها قرار است بسته‌ای اقتصادی برای تأمین منافع اقتصادی ایران به مقامات کشورمان تحویل دهند.

تضمین فروش نفت ایران و از سوی دیگر تضمین بازگشت پول حاصل از فروش آن اولویت‌های اقتصادی کشورمان در برجام است اما خواسته‌های اقتصادی ایران در برجام محدود به این دو موردی که گفته شد نیست. ایران حتی برای کیفیت تحویل بسته پیشنهادی هم شرط دارد؛ براساس اخباری که خبرنگار همشهری کسب کرده مطلوب ایران این است که بسته اقتصادی اروپا در تهران تحویل مقامات کشورمان شود و احتمالا در روزهای آینده و قبل از سفر حسن روحانی به 2کشور اروپایی سوئیس و اتریش وزیران خارجه کشورهای اروپایی برای مذاکره درباره این بسته اقتصادی و تحویل آن به مقامات کشورمان راهی تهران شوند. یک منبع آگاه به همشهری گفته است: درصورتی که وزیران خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان شخصا برای ارائه بسته پیشنهادی به تهران بیایند نشانگر عزم و حسن نیت آنان برای ثمر بخش بودن این بسته است. این بسته هنوز باز نشده اما در روزهای گذشته هم ظریف و هم عباس عراقچی بخش‌هایی از این بسته را برای بازرگانان و تجار باز کرده‌اند.

معرفی 5000 شرکت اروپایی به ایران

هسته اصلی این بسته اقتصادی آنچنان که از صحبت‌های اخیر وزیر خارجه کشورمان برمی‌آید همکاری ایران با شرکت‌های کوچک و متوسط اقتصادی است. اروپا در این بسته فهرستی از شرکت‌های کوچک و متوسط را به ایران معرفی کرده که می‌توانند جایگزین شرکت‌های بزرگ شوند. اروپا 5000 شرکت را برای ایران معرفی می‌کند. معمولا وقتی شرکت‌های بزرگ پروژه‌ای را می‌پذیرند همین شرکت‌های کوچک و متوسط هستند که مدیریت، سرمایه و بقیه کارها را انجام می‌دهند. ظریف گفته است در وزارت خارجه اقداماتی برای شناسایی این شرکت‌ها انجام شده اما او از اتاق بازرگانی ایران خواسته است در آستانه تحویل بسته اقتصادی اروپا کمیته‌ای تشکیل دهد و شرکت‌های کوچک و متوسط ایرانی را که می‌توانند با شرکت‌های اروپایی کار کنند شناسایی کند. او ضمنا به بازرگانان گفته است شرکت‌ها اروپایی را برای همکاری چنان انتخاب کنند که فردا دلواپسان نگویند که شرکت‌های ورشکسته اروپایی آمدند با ایران کار کنند. عراقچی در این‌باره گفته است: میزان کارآفرینی بنگاه‌های کوچک و متوسط با شرکت‌های بزرگ قابل مقایسه نیست به‌طوری که در اروپا 70درصد اشتغال‌زایی توسط شرکت‌های کوچک و متوسط صورت می‌گیرد ضمن اینکه این بنگاه‌ها هیچ ارتباط تجاری و کاری با آمریکا ندارند و می‌توانند نگران تحریم‌ها نباشند.

مشکل بانکی چگونه حل می‌شود؟

بخشی از مشکلات بانکی و ارزی ایران مربوط به مباحث پولشویی است که ایران قوانینی را باید در این زمینه تصویب کند. مسئله FATF و پیوستن ایران به این سازمان، بخشی از مسائل بانکی را می‌تواند حل کند. وزیر خارجه کشورمان گفته که در چارچوب فرمایشات رهبری می‌توانیم مشکل شفافیت و مبارزه با تروریسم و پولشویی را حل کنیم و انشاءالله طرح‌هایی داریم، در حال گفت‌وگو هستیم و همکاران من در این زمینه کار می‌کنند. ایران بعد از امضای برجام و براساس توافقی که صورت گرفت برای 2سال از فهرست سیاه FATF خارج شد اما با تأخیر مجلس در تصویب قوانین مرتبط، احتمال بازگشت ایران به فهرست سیاه این سازمان در نشست آینده پاریس وجود دارد. با تمام این احوال یک منبع در این‌باره به همشهری گفته است: ازجمله ایده‌های احتمالی اروپا در بسته پیشنهادی به ایران معرفی یک بانک عامل یا تشکیل بانک مشترک برای پشتیبانی تجارت با ایران است. درباره این موضوع اروپایی‌ها به راهکارهایی رسیده‌اند. ظریف هم گفته که موضوع بانکی از طریق بانک‌های یورویی قابل حل و مسئله فروش نفت ایران هم یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های اروپا و ایران در چارچوب برجام است.



 در روزهایی که ایران تحریم شده بود فروش نفت ایران به روزانه 600هزار بشکه رسید اما هم‌اکنون ایران روی فروش 2میلیون و 600هزار بشکه نفت متمرکز شده است. از این مقدار 27درصد یعنی چیزی معادل 700هزار بشکه در روز سهم اروپا است و بقیه آن به مقصد 4کشور آسیایی چین، هند، ‌کره‌جنوبی و ژاپن صادر می‌شود. این مقدار باید از سوی اروپا تضمین شود. در بسته‌ای که قرار است در روزهای آینده به ایران تحویل داده شود محمد جواد ظریف گفته است  اروپایی‌ها تضمین می‌کنند که ایران بتواند نفت خود را بفروشد هرچند که آمریکایی‌ها اقدامات خاص خود را در این زمینه درنظر دارند. درباره جزئیات این ضمانت اروپایی چیزی هنوز منتشر نشده و باید در روزهای آینده منتشر باز شدن بسته اقتصادی اروپایی‌ها باشیم. در کنار کشورهای اروپایی، کره‌جنوبی و ژاپن هم تلاش‌هایی برای مستثنی شدن از تحریم‌های ضدایرانی و خرید نفت ایران شروع کرده‌اند. این کشورها در دوران قبل از برجام هم از تحریم‌های نفتی مستثنی بودند و می‌توانستند نفت ایران را بخرند. اواخر اردیبهشت‌ماه امسال وزارت بازرگانی، صنعت و انرژی کره‌جنوبی در بیانیه‌ای اعلام کردند: ما بدنبال مذاکره با مقامات آمریکایی برای گرفتن معافیت از تحریم‌ها برای واردات نفت ایران هستیم. کره‌جنوبی یکی از بزرگ‌ترین مشتریان نفتی ایران است و عمدتا نفت فوق سبک معروف به میعانات را خریداری می‌کند.


تماس‌ها ادامه می‌یابد

سخنان اخیر عراقچی و قاسمی درباره این بسته اقتصادی امیدوار‌کننده است. معاون وزیر خارجه کشورمان گفته است: سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا قول داده‌اند بسته‌ای از راه‌حل‌های عملی برای تأمین خواسته‌های ایران ارائه دهند. عراقچی فروش نفت، بازگشت پول نفت، تبادلات بانکی، حمل‌ونقل، کشتی‌ها، نفتکش‌ها و هواپیماها را مسائلی دانست که اروپا باید آنها را تأمین کند. وی اظهار داشت: ما به صراحت اعلام کرده‌ایم که ایران هنوز تصمیم نگرفته که در برجام خواهد ماند یا نه و تصمیم ما منوط به اراده و توانایی طرف‌های مقابل برای تأمین خواسته‌های ما است. وی افزود: باید اذعان کنیم که این اراده را در اروپا، چین و روسیه در بالاترین سطوح مشاهده کردیم. بهرام قاسمی نیز گفته که می‌توانم تأکید کنم که ما روزانه و به‌طور مرتب با مجموعه کشورها و اتحادیه اروپا در تماس هستیم. کارشناسان ما تماس دارند. دو نشست علنی داشتیم که آخری در تهران بود. به‌عنوان دیپلمات امیدوار و خوش‌بین هستیم و امیدواریم که اتحادیه اروپا بتواند خواسته‌های ایران را درخصوص تأمین منافع خود از برجام به‌دست بیاورد و امیدوارم با وجود کندی که وجود دارد اتحادیه اروپا بتواند با سرعت بیشتری و در زمان کمتری این بسته پیشنهادات را ارائه دهد.

پیش از این اروپا قوانین مسدودساز مرتبط با تحریم‌های آمریکا را به روز رسانی کرده بود به‌گونه‌ای که شرکت‌های طرف تجارت ایران برای جلوگیری از هدف تحریم واقع شدن مورد حفاظت قرار می‌گیرند.