شاخصه‌های سبک زندگی غربی

داوود پارسا ؛ پژوهشگر حوزه خانواده

در نگاه غرب، انسان موجودی است که در پی اصالت سود و اصالت لذت است. در جامعه غربی، انسان آفریده شده تا منحصرا به دنبال کسب سود و لذت بیشتر باشد. این نگاه بر ابعاد مختلف جامعه و به‌ویژه نهاد خانواده تأثیرات سوئی داشته و بنیان این نهاد را سست کرده است. سبک زندگی مدرن، به‌ویژه به‌گونه‌ای که از نیمه قرن بیستم و به‌خصوص از دهه ۸۰ بر زندگی خانواده‌های غربی حاکم شده چند مؤلفه اساسی دارد که در نوشتار زیر به آنها اشاره می‌کنیم:
در جوامع غربی، دنیای مدرن اساسا فردانگارانه است. عالم فردانگار عالمی است که تعلقات اجتماعی و خانوادگی را نمی‌تواند بپذیرد؛ پس سبک زندگی مدرن، سبکی است که اقتصاد و پول، مسئله اصلی زندگی انسان می‌شود. به این معنا که سبک زندگی مدرن پول‌محور است؛ به‌طوری که می‌توان گفت در عالم مدرن، انسان ذیل پول و مادیات تعریف می‌شود.
 فردانگاری موجب می‌شود که انسان تدریجا یا خانواده‌گریز و یا خانواده‌ستیز ‌شود؛ لذا در ابتدای امر، فرد از خانواده گسترده و فامیلی دور شده و به ‌سوی خانواده هسته‌ای گرایش پیدا می‌کند. سپس از خانواده هسته‌ای نیز تدریجاً دور شده و به سمت تجرّد تمام عیار سیر می‌کند و این چیزی است که مطابق با آمار در عالم غرب مدرن مشاهده شده است.
سومین ویژگی‌ انسان مدرن و این سبک زندگی، مصرف‌گرایی شدید است که اساساً این خصیصه مربوط به نیمه دوم قرن بیستم است و چون سرمایه‌داری وارد فاز تولید انبوه شده از اوایل قرن بیستم به بعد فرهنگ مصرف، جانشین فرهنگ امساک شده و این به جزئی از لایف‌استایل در زندگی مدرن تبدیل شده است.
چهارمین ویژگی دنیای مدرن، سرعت و شتاب‌زدگی در امور مختلف زندگی است. این شتاب‌زدگی نوعی اضطراب زمان ایجاد می‌کند. اضطراب زمان به ایجاد حالت مکانیکی در روابط انسان‌ها می‌انجامد و روابط عاطفی اعضای خانواده را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. تغییر الگوی تغذیه خانواده‌ها نیز تحت‌تأثیر این شتاب‌زدگی اتفاق افتاده و عناصری مانند مادی‌گرایی، اضطراب زمان و خانواده‌گریزی، مدل غذایی انسان را نیز تغییر داده و به‌ سوی مدل‌های فست‌فودی سوق داده است. در دنیای مدرن کمپانی‌های مؤثر در صنعت تغذیه، در تغییر ذائقه و الگوی غذایی اعضای خانواده نیز دخالت کرده و الگوهای غذایی متناسب با منافع مادی خود را ارائه می‌دهند.
 ویژگی بعدی سبک زندگی مدرن، ایجاد گرایش به ‌تنوع‌طلبی شدید است. این مدل زندگی براساس اصالت فرد تعریف می‌شود و نه بر اساس خانواده و اجتماع به ‌صورت پیوسته، در این نگرش انسان فقط به‌صورت اتمی است که بر اساس نیازهای خود، به سمت یک اتم و یا انسان دیگر می‌رود و سپس به‌‌ همان غار تنهایی خویش بازمی‌گردد که این موضوع به تعطیلی روابط می‌انجامد.