تلسکوپی برای شکار ارواح
دانشمندان چینی در حال ساخت بزرگترین آشکارساز ذرات شبحمانند در عمق ۳۵۰۰متری اقیانوس هستند. تلسکوپ نوترینویی در اعماق دریای گرمسیری (TRIDENT) - که در زبان چینی Hai ling نامیده میشود - در بستر اقیانوس آرام غربی قرار میگیرد. این تلسکوپ در سال۲۰۳۰ تکمیل میشود. نوترینو یک ذره بنیادی است که از نظر الکتریکی خنثی بوده و به ندرت وارد برهمکنش میشود. در هر ثانیه حدود ۱۰۰میلیارد ذره ارواح یا ذره شبحمانند بهنام نوترینو از هر سانتیمترمربع بدن شما عبور میکند. با این حال، بار الکتریکی صفر و جرم تقریبا صفر نوترینوها به این معنی است که آنها به سختی با سایر انواع ماده تعامل دارند. با کاهش سرعت نوترینوها، فیزیکدانان میتوانند منشا برخی از ذرات را در فاصله میلیاردها سال نوری تا انفجارهای ستارهای باستانی و فاجعهبار و برخوردهای کهکشانی ردیابی کنند. اینجاست که تلسکوپ اعماق اقیانوس بهکار میآید. زو دونگلیان، دانشمند ارشد این پروژه، در یک کنفرانس خبری در ۱۰ اکتبر به خبرنگاران گفت: «تریدنت با استفاده از زمین بهعنوان سپر، نوترینوهایی را که از طرف مقابل سیاره نفوذ میکنند، تشخیص میدهد؛ نوترینوهایی که با چرخش زمین از همه جهات میآیند و رصد تمام آسمان را بدون هیچ نقطه کوری امکانپذیر میکنند.»
نوترینوها همهجا هستند. آنها پس از فوتونها بهعنوان فراوانترین ذرات زیراتمی جهان رتبه دوم را دارند و در هسته ستارهها، انفجارهای عظیم ابرنواخترها، پرتوهای کیهانی و واپاشی رادیواکتیو و در شتابدهندههای ذرات و رآکتورهای هستهای روی زمین تولید میشوند. آنها برای نخستین بار در سال۱۹۵۶ هنگام خروج از رآکتور هستهای کشف شدند. نوترینوها کاملا بدون مانع از بیشتر مواد ازجمله کل سیاره ما عبور میکنند، اما گاهی اوقات با مولکولهای آب برهمکنش دارند. هنگامی که نوترینوها از میان آب یا یخ عبور میکنند، گاهی اوقات ذرات فرعی به نام میون ایجاد میکنند که موجب انتشار جرقههای کوچک نور میشوند. با مطالعه الگوهایی که این جرقهها ایجاد میکنند، دانشمندان میتوانند انرژی و گاهی اوقات منبع نوترینوها را بازسازی کنند. برای افزایش احتمال فعل و انفعالات ذرات شبحمانند، آشکارسازها باید زیر مقدار زیادی آب یا یخ مستقر شوند.
آشکارساز غولپیکر جدید چین متشکل از بیش از 24هزار حسگر نوری است که روی ۱۲۱۱رشته با طول ۷۰۰متر قرار دارند. این آشکارساز در الگوی کاشیکاری پنروز چیده میشود و قطر آن ۴کیلومتر است. هنگامی که عملیاتی شود، نوترینوها را در طول 7.5کیلومترمکعب اسکن میکند. بزرگترین آشکارساز نوترینو درحال حاضر، IceCube، واقع در ایستگاه قطب جنوبی آموندسن-اسکات در قطب جنوب، تنها دارای یک منطقه نظارتی یک کیلومترمکعبی است. تریدنت بهطور قابلتوجهی حساستر خواهد بود و امکان بیشتری برای یافتن نوترینوها خواهد داشت.
دانشمندان میگویند یک پروژه آزمایشی در سال۲۰۲۶ انجام و آشکارسازی کامل در سال۲۰۳۰ آغاز خواهد شد.
تلسکوپ نوترینویی به نام تریدنت در اعماق دریای جنوبی چین، منشأ پرتوهای کیهانی را در جرقههای لحظهای نور زیر سطح اقیانوس جستوجو خواهد کرد