تثبیت و آرامش بازار در پی آزادسازی منابع ارزی

بهزاد رنجبر- روزنامه‌نگار

آنطورکه کارشناسان اقتصادی می‌گویند آزاد‌سازی‌ منابع ارزی ایران به تداوم تثبیت نرخ‌ها و آرامش در بازار ارز منجر می‌شود.
به گزارش همشهری، بالاخره بعد از چند‌ماه رایزنی روز گذشته منابع ارزی ایران به حساب‌های بانکی در دوحه قطر منتقل شد. این خبر را روز گذشته محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی اعلام کرد و گفت: در تاریخ 19مرداد سال‌جاری همه منابع غیرقابل دسترس ایران در کره‌جنوبی به‌حساب بانک مرکزی سوئیس برای تبدیل به یورو منتقل شد. در این مدت 6بانک ایرانی کشاورزی، سامان، پاسارگاد، گردشگری، کارآفرین و شهر در 2بانک قطری الدخان و الاهلی حساب باز کردند. محمدرضا فرزین با بیان اینکه انجام تمام پرداخت‌ها را کارگزاران بین‌المللی بانک‌های قطری و همچنین سوئیفت صورت خواهند داد، گفت: نامه‌ای رسمی از مقامات قطری دریافت کردیم که براساس آن حساب بانک‌های ایرانی فعال شده و 5میلیارد و 576میلیون و 492هزار یورو به‌حساب 6بانک ایرانی نزد 2بانک الاهلی و الدخان واریز شده است.
محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی با بیان اینکه همه منابع حاصل شده، ذخایر ارزی بانک مرکزی و پشتوانه ریال هستند و بنا به مصالح ملی و در جهت تقویت ریال استفاده خواهند شد، گفت: دسترسی به منابع ارزی کشور در چند کشور دیگر نیز در حال انجام است که با تحقق قطعی، نتایج آن اعلام خواهد شد.
 کارشناسان می‌گویند آزاد‌سازی‌ این منابع می‌تواند آثار مثبتی بر اقتصاد داشته باشد. اگرچه قرار است این منابع صرف تامین کالاهای اساسی شود و دسترسی مستقیم در این‌باره وجود ندارد، اما این اتفاق می‌تواند فشار را بر منابع ارزی فعلی کشور کاهش دهد. درواقع حالا با آزاد‌سازی‌ منابع ارزی بانک مرکزی می‌تواند منابع فعلی ارزی را صرف سایر ضروریات اقتصادی کند و از این جهت آزادسازی 6میلیارد دلار از منابع ارزی می‌تواند تا مدتی بر بازار ارز تأثیر داشته باشد.

کارشناسان چه می‌گویند
وحید شقاقی‌شهری، اقتصاددان: هزینه واردات ایران ۴۵ تا ۵۰ میلیارد دلار است. اگر منابع ارزی موجود آزاد نمی‌شد، ایران باید برای خرید محصولات غیرتحریمی مانند موادغذایی و دارو از منابع ارزی در اختیار خود هزینه می‌کرد، اما با این اتفاق ۶میلیارد دلار از هزینه وارداتی ایران از این طریق تامین شده و دست بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز از طریق منابع در اختیارش بازتر خواهد شد. این اتفاق همچنین علامتی برای کاهش انتظارات تورمی است.
حامد امینی‌مصلح‌آبادی، عضو کمیسیون تسهیل تجارت اتاق بازرگانی ایران: دولت برای تامین کالاهای اساسی به 10میلیارد دلار منابع ارزی نیاز دارد که برای آن مجبور بود از منابع قبلی استفاده کند یا نفت بفروشد، اما حالا می‌تواند بازار ارز را کنترل کرده و تامین ارز برای واردات کالا‌های اساسی را هم از طریق منابع ارزی آزادشده انجام دهد. درواقع حالا دست بانک مرکزی کمی بازتر از قبل شده تا بتواند سیاست تثبیت ارز را اجرا کند.
‌علیرضا سلیمی، عضو هیأت رئیسه مجلس: آزاد‌سازی‌ منابع ارزی ایران به ثبات و آرامش در بازار ارز و به‌دنبال آن ثبات در سایر بازار‌ها ازجمله مسکن و خودرو و طلا منجر می‌شود. در این شرایط است که سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد توجیه پیدا می‌کند.
محمد امیرزاده، عضو اتاق بازرگانی ایران: آزادسازی ۶ میلیارد دلار از منابع ارزی ایران می‌تواند برای چندین ماه، دست بانک مرکزی را برای مدیریت بازار ارز بازتر کند و نقطه اتکای اصلی‌ترین نهاد پولی و ارزی باشد. پیش‌بینی می‌شود اثرات منابع آزاد شده در بازار اسکناس هم از همین هفته مشاهده شود.
موسی آقایی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و ازبکستان: آزادسازی منابع ارزی ایران می‌تواند دست بانک مرکزی را بازتر و بازار اسکناس را نیز با کاهش قیمت مواجه کند.در واقع بانک مرکزی می‌تواند با منابع ارزی قبلی که در اختیار دارد به‌راحتی بازار ارز را مدیریت کند. بدون شک سرعت کاهش قیمت دلار بیشتر خواهد شد.
رحیم زارع، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس: آزادسازی ۶ میلیارد دلار از منابع ارزی ایران در کره‌جنوبی تأثیر مثبتی بر بازار ارز خواهد داشت و نوسانات در این بازار را به حداقل خواهد رساند. این اتفاق مقدمه خوبی برای رونق تولید و کنترل تورم است زیرا به تعادل در عرضه و تقاضای ارز و تامین نیاز‌های خطوط تولید منجر می‌شود.
آرمان خالقی، عضو هیأت مدیره خانه صنعت معدن و تجارت: این اتفاق آثار روانی مثبتی در بازار و اقتصاد ایران دارد و ذهنیت مردم به این سمت و سو تغییر پیدا خواهد کرد که منابع ارزی تامین می‌شود و دولت کمبود منابع ارزی برای خرید مایحتاج عمومی ازجمله کالا‌های اساسی و دارو ندارد.

نرخ ارز متناسب با تورم تعدیل شود
 کامران ندری، اقتصاددان در گفت‌وگو با همشهری به اثر آزاد‌سازی‌ منابع ارزی ایران پرداخت، اما تأکید کرد بانک مرکزی باید یک نظام ارزی شناور را در پیش بگیرد.
آزادسازی منابع ارزی ایران چه تأثیری بر بازار ارز خواهد داشت؟
این اتفاق می‌تواند تأثیر مثبتی داشته باشد؛ البته بازار ارز از پیش این خبر را پیش‌خور کرده است. ثباتی که در حال حاضر در بازار ارز وجود دارد تا حدود زیادی تحت‌تأثیر این خبر است. فعالان بازار قبلا با پیش‌بینی این اتفاق نحوه مواجهه خود را با بازار مشخص کرده بودند و اثر این اتفاق از قبل پیش‌خور شده بود.
با این اتفاق بانک مرکزی باید چه سیاستی را در پیش بگیرد؟
بانک مرکزی می‌تواند با این منابعی که در اختیار دارد یک مقدار بازار را کنترل کند، اما آنچه برای بانک مرکزی مهم است، ثبات بازار از طریق یک نظام نرخ ارزی میخکوب‌شده است. توصیه می‌شود بانک مرکزی یک سیستم ارزی خزنده را دنبال کند؛ به این معنا که اجازه دهد نرخ ارز نه به اندازه تورم، بلکه به مرور کمتر از نرخ تورم تعدیل شود. زمانی که تورم مهار نشده، تثبیت نرخ ارز به مثابه جمع‌شدن فنر است. اگر قیمت متناسب با تورم رشد نکند، بالاخره این فنر جمع‌شده جهش می‌کند و شوک ارزی ایجاد می‌شود.
پیش‌بینی شما از قیمت دلار در روزهای آینده چیست؟
فعلا بانک مرکزی منابع لازم برای کنترل بازار را در اختیار دارد، اما به‌نظر می‌آید که بانک مرکزی به جای اینکه یک سیستم خزنده را انتخاب کند به سمت تثیبت رفته و قصد دارد قیمت ارز را در محدوده 50هزار تومان تثبیت کند، ولی مشکل این است که این 6میلیارد دلار بالاخره تمام می‌شود و ممکن است فنر باز شود و نرخ ارز جهش کند.