گردشگری مراقبتی

مهتاب خسروشاهی

صنعت گردشگری چنان سودآور است که بسیاری از کشورهای جهان از کوچک‌ترین امکان جذب گردشگر برای رونق این صنعت استفاده می‌کنند. کافی است سری به کشور کناردستی ما یعنی ترکیه بزنید تا ببینید چطور از هر آب‌انبار و راهی برای رونق گردشگری استفاده می‌کنند. اما بعضی از کشورها، ضوابطی برای حضور گردشگران دارند؛ مثل «جزایر فارو» که حتی ممکن است برای پیدا کردن آن روی نقشه با مشکل مواجه شوید!
نگاه اول، وقتی این جزایر ایجاد شده از سنگ‌های آتشفشانی در اقیانوس اطلس شمالی درمحدوده 300کیلومتری شمال اسکاتلند و 700کیلومتری جنوب غربی ایسلند را روی نقشه پیدا کنید، به‌نظر می‌رسد گردشگری خاصی نداشته باشد. اما این جزایر هر روزه پذیرای پروازهای مستقیم از شهرهای پاریس، کپنهاگ، ایدینبورگ و بعضی دیگر از شهرهای مهم اروپایی است. ویژگی این جزایر، جاده‌های تک‌مسیر، حرکت احشام در مسیرهای مختلف، دریاچه‌های شناور (اصطلاحا مزارع) پرورش ماهی، آبشار، کوه و... است. با همه این ویژگی‌ها، کشور جزایر فارو، سالی یک‌بار در را به روی گردشگران می‌بندد تا بتواند به طبیعت و نظافت آن رسیدگی ‌ و آلودگی‌ها را پاک کند.
در این فاصله زمانی درصورتی گردشگران اجازه حضور در جزیره را دارند که برای پاکسازی آن مشارکت کنند. در سال 2019میلادی زمانی که این طرح اعلام شد، مجمع جهانی اقتصاد آن را یکی از خلاقانه‌ترین طرح‌های صنعت گردشگری شناخت.
به‌گفته مسئولان این جزیره، هدف از ممانعت از ورود گردشگران در یک بازه زمانی مشخص، مدیریت پایدار این منطقه به لحاظ زیست‌محیطی و تامین آرامش، امنیت روانی و زیست‌محیطی ساکنان این جزیره است.
علاوه بر تعطیلی مذکور در همه تعطیلات پایان هفته، 100مکان در طرح داوطلبانه پاکسازی معرفی می‌شود و افراد محلی برای پاکسازی و تعمیر مسیرها، علائم، درها، دیوارها، نردبان‌ها و... اقدام می‌کنند.
این جزیره البته تنها مکانی در جهان نیست که چنین رویکردی درباره گردشگری دارد. در آن سوی کره زمین یعنی در کشور نیوزیلند، گردشگران واردشده به این کشور در برنامه‌های کاشت مجدد گیاهان آسیب‌دیده، کشاورزی ارگانیک و برنامه‌های پرورش پرندگان بومی شرکت می‌کنند. علاوه براین در یکی از جزایر اقیانوس آرامی یعنی پالائو، برنامه‌های دیگری برای گردشگران وجود دارد مانند آموزش‌های مراقبت از طبیعت. در جزیره فارو، از فرودگاه کوچک این کشور، خودروی کوچک برقی‌ای مسافران را جابه‌جا می‌کند. گشت زدن در جزیره نیز توسط همین ناوگان خودرویی یعنی North 62  انجام می‌شود. السا ماریا، مدیر گردشگری این جزیره می‌گوید همه آنچه در این جزیره به اجرا درمی‌آید در راستای حفظ امنیت و آرامش 53هزار نفر ساکن آن است. محدودیت برای ورود به این جزیره( در سال 2019 این کشور پذیرای 140 هزار گردشگر بود یعنی 3برابر جمعیت ساکن آن) برای کنترل شرایط زیست‌محیطی، بهداشتی و سلامت روانی ساکنان است. ماریا می‌گوید حتی برای ساکنان نیز محدودیت‌هایی وجود دارد، به این معنی که اگر شخصی 800گوسفند دارد، موظف است از مراتع مراقبت کند و با چرای گوسفندان به محیط‌زیست آسیب نزند. در این جزیره کوچک تفریحاتی مانند پرواز با کایت، پرواز هواپیماهای بدون سرنشین و هر کاری که آرامش و حریم خصوصی ساکنان را برهم بزند نیز ممنوع است.‌