آغاز صید میگو در جنوب

سیده زهرا عباسی- روزنامه‌نگار

فصل، فصل خرماپزان است و نخل‌داران در گرما و شرجی جنوب محصول یک سال زحمت‌ بچه‌هایشان را برداشت می‌کنند؛ نخل در فرهنگ جنوب به فرزند می‌ماند. لنج صیادان هم. در همین روزها که نخل‌داران پای نخل‌هایشان چشم‌انداز بار یک‌ساله‌اند، صیادان با لنج‌هایشان به آب زده‌اند تا در میانه آفتاب و دریا طلای صورتی را جمع کنند و به خانه بیاورند. فصل صید میگو در بوشهر و خوزستان آغاز شده است و تا یک‌ماه دیگر هم ادامه دارد؛‌ماه دیگر نوبت به هرمزگانی‌ها و سیستان‌وبلوچستانی‌هاست تا به آب بزنند. براساس بررسی نتایج کارشناسان پژوهشکده میگوی کشور هنگامی که ۷۰درصد جمعیت میگوها در زمان گشایش صید به اندازه بیش از ۱۲سانتیمتر رسیده باشد شناورهای صیادی اجازه صید این آبزی را دریافت می‌کنند.

کاهش صید امسال
مدیرکل دفتر امور صید و صیادی سازمان شیلات ایران از آغاز صید میگوی دریایی خلیج‌فارس در آب‌های محدوده بوشهر و خوزستان از 17مرداد با بیش از هزار شناور صیادی خبر می‌دهد و می‌گوید:‌ «براساس نتایج گشت‌های تحقیقات برای بررسی ذخیره میگو که طی تیر و اوایل مرداد انجام شد درنهایت تاریخ 17مرداد به‌عنوان زمان شروع صید میگوی دریایی خلیج‌فارس در محدوده آب‌های بوشهر و خوزستان اعلام شد.»
«رضا عباسپور نادری» با بیان اینکه صید میگوی دریایی خوزستان در محدوده بحرکان و بحرکان‌سر انجام می‌شود، می‌افزاید: «گونه اصلی و هدف صید در آب‌های بوشهرگونه ببری و در خوزستان گونه ببری و سبز است و بررسی‌های تحقیقاتی حاکی از این است که صید میگوی امسال در مقایسه با سال گذشته با کاهش قابل توجه همراه باشد. البته گزارشی نیز مبنی بر ورود جمعیت جدیدی از میگو به صیدگاه‌های تحت پوشش بوشهر و خوزستان ‌ اعلام شده که اگر اتفاق افتد، تا حدود زیادی پیش‌بینی کاهش صید امسال را جبران خواهد کرد.»‌به‌گفته او، در راستای مدیریت ذخایر میگوی دریایی و جلوگیری از صید غیرمجاز در دوره قبل از شروع صید، یک دوره زمانی خاص با عنوان «دریا بست» اجرا شد که طی این مدت هیچ شناور‌ی مجوز ورود به دریا را نداشت.

9هزار صیاد بوشهری به آب زدند
امسال ۹هزار صیاد در قالب 1042شناور (لنج و قایق) شامل ۴۶۰لنج و ۵۸۲ شناور قایق دارای مجوز کار صید را در آب‌های بوشهر آغاز کردند.  مدیرکل شیلات بوشهر با بیان اینکه سال گذشته صیادان بوشهری توانستند 1350تن میگو از دریا برداشت کنند، می‌گوید: «پیش‌بینی پژوهشکده میگوی کشور مستقر در بوشهر کاهش ۲۴درصدی میگو است، اما انتظار می‌رود امسال نیز به میزان سال گذشته میگو برداشت شود.» به‌گفته «عقیل امینی» بیش از 5منطقه «مُنگُف»، «یروَل»، «جزیره خارگو» و مناطقی در آب‌های دیر و گناوه به‌عنوان زیستگاه و چراگاه مصنوعی آبزیان به شمار می‌روند که تا شعاع 5مایلی این ایستگاه‌ها صید ممنوع است.
او می‌افزاید: «مجوز صید میگو برای قایق‌ها یک‌ روز، برای لنج‌های صیادی 5روز و برای لنج‌های گناوه و دیلم به‌دلیل فاصله از صیدگاه‌ها ۶روزه صادر شده است. هرچند براساس تصمیم کمیته صید، صیادان در بازه زمانی تعیین شده اجازه صید میگو را در پهنه خلیج‌فارس دارند، اما باز هم باید مراقب باشند که ظرفیت ذخایر این آبزی محدود است و برای حفظ آن باید به الزاماتی که از سوی مسئولان کمیته صید تعیین شده مقید باشند.» امینی تأکید می‌کند بنا به مصوبه مدیریت کمیته صید به‌دلیل زادآوری و تخم‌ریزی میگوها صید زیر عمق 5متر برای قایق‌های صیادی ممنوع اعلام شده است. سال گذشته، شیلات بوشهر از برداشت 1340تن میگوی صادراتی توسط صیادان بوشهری در مدت ۴۵روز زمان قانونی صید میگو در تابستان امسال خبر داده و گفته بود این میزان صید، حدود ۳۰درصد کاهش یافته است.

آماده شدن صیادان
«عبدالرسول غریبی» از صیادان کهنه کار بوشهری است که درباره آماده شدن صیادان پیش از شروع صید میگو به «ایرنا» می‌گوید: «صیادان در گام نخست و قبل از هر کاری برای انجام صیدی ایمن شناورهای خود را بالا می‌کشند. به آنها رنگ ضد‌خزه می‌زنند، بدنه را ترمیم و موتور شناورها را آماده‌سازی می‌کنند. زمان صید میگو در فصل گرما و شرجی است و یکی از کارها ایجاد سایه‌بان روی عرشه شناور است که کمتر در معرض نور آفتاب قرار گیرند. همچنین مهم‌ترین کاری که صیادان قبل از رفتن به صید میگو باید انجام دهند نوبت‌گیری برای تامین یخ مورد نیاز شناورهاست چون کمبود و افزایش قیمت یخ همزمان با تعیین زمان برای اعزام شناورها برای صید میگو یکی از معضلات این قشر در این بازه زمانی است. پس از آماده‌سازی شناور تامین تجهیزات صید مهم‌ترین کار صیادانی است که باید خود را برای صید میگو آماده کنند. پس از انجام همه این کارها باید برای تهیه سبدهای خاص برای نگهداری میگو، ایجاد حوضچه‌هایی در خن‌شناور برای نگهداری میگو، تهیه مواد غذایی برای کارگران شناور یا جاشو و درنهایت شست و شوی لنج یا قایق اقدام کنند.»‌

خوزستانی‌ها هم به دریا رفتند
خوزستان با اینکه رتبه چهارم صید بعد از سیستان‌وبلوچستان، هرمزگان و بوشهر را دارد، اما صیادانش به همراه بوشهری‌ها برای صید میگو به آب زده‌اند.
«فلامرز مزارعی» سرپرست معاونت صید و بنادر ماهیگیری شیلات خوزستان هم در این‌باره می‌گوید: «طرح دریابست در صیدگاه‌های استان به‌منظور ایجاد شرایط مناسب برای بازسازی ذخایر آبزیان اجرا می‌شود. امسال هم شناورهای صیادی از سه‌شنبه (۱۰ مرداد) تا زمان آزادی صید میگو اجازه تردد در صیدگاه‌های خوزستان را نداشتند و در این بازه زمانی نیز مجوز صید صادر نمی‌شود. هماهنگی‌های لازم با اداره کل شیلات بوشهر نیز صورت گرفته که در این فاصله زمانی به شناورهای خود اعلام کنند در صیدگاه‌های مشترک با خوزستان تردد و صیدی نداشته باشند.»
سالانه حدود 55هزار تن آبزیان دریایی در صیدگاه‌های خوزستان در شمال غرب خلیج‌فارس صید می‌شود که حدود 3تا 3500تن آن میگوی دریایی است. ماهی و میگو در سبد غذایی خانوارهای خوزستانی به‌ویژه ساکنان مناطق ساحلی از جایگاه ویژه‌ای  برخوردار است.

صید پاییزی در جنوب‌شرق
صید میگو در آب‌های هرمزگان و سیستان‌وبلوچستان با کمی تأخیر و از اواخر شهریور یا اوایل مهر آغاز می‌شود. سیستان و بلوچستان بیش‌از ۶هزار صیاد دارد که در 3 بندر بریس، پسابندر و گواتر این شهرستان مشغول صید و صیادی هستند.
«بابک سعیدی»، رئیس اداره شیلات دشتیاری سیستان و بلوچستان با بیان اینکه میگوی دریایی که ذخایر آن در سواحل سیستان و بلوچستان عمدتا شامل گونه سفید هندی و مقداری نیز گونه ببری در غرب استان است، می‌گوید: «به‌علت محدودیت در ذخایر این آبزی ارزشمند سالانه فقط یک‌بار در سیستان و بلوچستان مجوز صید آن صادر می‌شود که بین ۲۰ تا ۴۰روز در ایام مشخصی از سال و براساس ارزیابی ذخایر آن توسط تیم تحقیقاتی مرکز تحقیقات شیلاتی آب‌های دور چابهار مجوز صید داده می‌شود.»
هرمزگان، جایگاه ویژه‌ای در صید جنوب دارد؛ این استان با صید بیش از ۳۲۱هزار تن توانسته بیش از ۴۴درصد صید آب‌های جنوب کشور را به‌خود اختصاص دهد، اما سال قبل با کاهش برداشت میگو از دریا روبه‌رو بود. ارتزاق بیش از ۳۵هزار خانوار هرمزگانی با فعالیت صید و صیادی در ارتباط است و درمجموع این استان، ۲۰بندر صیادی، ۲۲موج‌شکن مردمی و بیش از ۴۰مرکز تخلیه صید با حدود 5هزار شناور صیادی در قالب ۷۴تعاونی صیادی دارد. صید میگو در این استان معمولا از نیمه مهر آغاز می‌شود و معمولا در هر سال حدود ۲۰۰لنج صیادی میگو گیر و حدود 2500صیاد برای صید میگو به آب می‌زنند. «مسعود بارانی» مدیرکل شیلات هرمزگان در این‌باره به همشهری می‌گوید: «هفته آینده جلسه با جامعه صیادی و پژوهشکده اکولوژیک خلیج‌فارس و دریای عمان برگزار می‌شود تا درباره زمان دریابست و شروع صید تصمیم‌گیری شود، اما پیش‌بینی شروع همان نیمه مهر است.»