یادداشت
جهان‌گرمایی و گرمای تهران
حلیا سادات حسینی*
نیمه تابستان است و پایتخت‌نشینان، گرم‌ترین روزهای تهران را سپری می‌کنند و این بار گرما، نه‌تنها پایتخت که سراسر کشور را به تعطیلی کشاند.
گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی به مو‌ضوعی جدی در این روز‌ها تبدیل شده است و مناطق مختلف جهان، شاهد تغییرات اقلیمی ناشی از این موضوع هستند. طبق تازه‌ترین گزارش نهاد اقلیمی سازمان ملل متحد، افزایش دمای متوسط جهانی تا پایان قرن با روال فعلی به بیش از ۳درجه می‌رسد. گرما، یکی از مرگبارترین پدیده‌های جوی است و با افزایش دمای اقیانوس‌ها، توفان‌ها نیز قوی‌تر و مرطوب‌تر شده و می‌توانند باعث مرگ‌های مستقیم و غیرمستقیم شوند. جهان‌گرمایی، رخدادی است که بیش از ۹۵درصد دانشمندان IPCC بر آن مهر تأیید زده و مهم‌ترین عامل بروز آن را انسان معرفی کرده‌اند. براساس مطالعات دانشمندان، روند گرم شدن زمین با سرعتی بی‌امان ادامه دارد که این امر، عمدتاً به‌دلیل انتشار گاز‌های گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های انسانی در طول چند دهه گذشته است. اقلیم بیش از ۸۰ درصد کشور ما در منطقه خشک و نیمه‌خشک قرار دارد و میانگین بارندگی آن تقریبا ۲۵۰میلی‌متر است که کمتر از یک‌سوم میانگین بارش در جهان است.
یکی از اساسی‌ترین تأثیرات گرمایش زمین بر زندگی انسان‌ها، فقر غذایی و سلامت است. بی‌شک، هر چه زمین گرم‌تر شود، فقر غذایی گسترده‌تر می‌شود. اکنون به واسطه تغییرات اقلیمی، تولید غذا و کشاورزی در جهان به نوعی مختل شده و خشکسالی، شرایط کشت و برداشت کشاورزان را تحت تأثیر قرار داده است. این واقعیت که انسان، متهم شماره یک در بروز جهان‌گرمایی است، هم تأمل‌برانگیز و هم خوشایند است، چرا که اگر بشر توانسته چنین بحرانی را با چنین گستره فراخی بیافریند که آثار و پیامدهای آن به‌طور روزانه در سراسر جهان قابل رؤیت است، آن‌قدر قدرت و دانایی هم خواهد داشت که به مقابله با آن برخاسته و در مهارش همت گمارد، اگر چه رهایی از چنین وضعیتی، کار آسانی نیست و تغییر در الگوهای آب‌وهوا، می‌تواند زندگی بشر را در معرض انواع آسیب‌ها و خطرات قرار دهد.
دستیابی به اهداف توسعه پایدار، نیازمند انعطاف‌پذیری آب و هوا و در نتیجه، حمایت از سلامت انسان، اکوسیستم و سیاره است و همچنین رفاه انسان‌ها، مستلزم تغییر مسیر حرکت جامعه و اکوسیستم‌های جمعی به سمت و سوی شرایط انعطاف‌پذیر است. شناخت مخاطرات اقلیمی می‌تواند کاهش سازگاری و فرایندهای ناشی از ریسک مخاطرات را تقویت کند. تدابیر و تمهیدات مالی، دانش‌افزایی، ظرفیت‌سازی، فناوری و مدیریت بحران از مهم‌ترین نکات در شرایط خشکسالی و تغییر اقلیم محسوب می‌شوند و تحول در این زمینه، مستلزم انتقال سیستم است که انعطاف‌پذیری اکوسیستم‌ها و جامعه را تقویت می‌کند.
نسبت بالایی از گونه‌ها در برابر تغییرات آب و هوایی آسیب‌پذیرند و آسیب‌پذیری انسان و اکوسیستم به یکدیگر وابسته است. الگوهای فعلی توسعه ناپایدار، باعث افزایش قرارگرفتن اکوسیستم‌ها و افراد در معرض خطرات آب و هوایی می‌شود و بنابراین ضروری است که تلاش برای توسعه پایدار، به رکن رکین و محور اصلی مجموعه فعالیت‌هایی تبدیل شود که در کشورها، شهرها و حتی جوامع امروز برای حفظ و احیای محیط‌زیست در جریان است.
*مدیرکل محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران
در همینه زمینه :
