تغییر چهره اورژانس تهران از 1403

مریم سرخوش- روزنامه‌نگار

ترافیک تهران، حوزه جغرافیایی و گستردگی شهر، نبود پراکنش صحیح پایگاه‌های اورژانس و مهم‌تر از همه اینها کمبود نیروی انسانی و فرسودگی آمبولانس‌ها، خدمات اورژانسی را در پایتخت‌ با مشکلات زیادی مواجه کرده و حالا منجر به تدبیری جدید از سوی متولیان اورژانس شده. قرار است از سال آینده 100درصد ماموریت‌های اورژانس تهران با موتورلانس‌هایی انجام شود که می‌توانند در کوتاه‌ترین زمان خودشان را به محل حادثه و بر بالین بیماران برسانند. بررسی آمارها نشان می‌دهد که روزانه 10هزار تماس با اورژانس تهران برقرار می‌شود که 3هزار مورد منجر به ماموریت است و تنها 800انتقال به مراکز درمانی صورت می‌گیرد. بنابراین اعزام آمبولانس برای تمامی ماموریت‌ها منطقی نیست و با تغییر چهره ناوگان اورژانس تهران از آمبولانس به موتورلانس، تا زمان تجهیز مناسب این ناوگان، مدیریت بهتری در استفاده از تجهیزات صورت خواهد گرفت.

2چالش اصلی اورژانس
« مدت‌های مدیدی است که شرایط اورژانس خوب نیست و به‌نوعی حالش اورژانسی شده. نهادهای‌ متولی باید برای رفع این مشکلات، اورژانس کشور را یاری کنند». محمداسماعیل توکلی، رئیس مرکز اورژانس تهران با این مقدمه در نشست خبری از اتفاقاتی می‌گوید که پس از تشکیل مرکز اورژانس تهران از ابتدای سال‌جاری رخ داده است. به‌گفته او 25درصد ماموریت‌های کل کشور از سوی این مرکز انجام می‌شود و از ابتدای امسال تاکنون هم 900هزار تماس داشته‌اند که نشان از گستردگی و وسعت کار دارد. به‌گفته این مسئول، کمبود ناوگان آمبولانس و کمبود نیروهای متخصص از مهم‌ترین مشکلات این بخش به شمار می‌رود و بسیار هم جدی است: «بیش از 3هزار آمبولانس فرسوده در کشور وجود دارد و در استان تهران هم 80درصد از آمبولانس‌ها‌ فرسوده هستند. تنها 80دستگاه آمبولانس‌‌ شرایط مطلوبی دارند.» او کمبود نیروی انسانی در حوزه اورژانس را هم 1800نفر اعلام می‌کند و می‌گوید: «مشکل اینجاست که در استخدام‌های جدید وزارت بهداشت 3500سهمیه به اورژانس کشور اختصاص پیدا کرده که از این تعداد 300نیرو برای اورژانس تهران است و پاسخگوی نیاز ما نخواهد بود.» براساس اعلام این مسئول، استاندارد نیروی انسانی در پایگاه‌های اورژانس 15 است اما پایگاه‌های استان تهران اکنون تنها 6نیروی عملیاتی دارند.

زمان انتقال مصدومان از سوی اورژانس
قطعا زمان، یک چالش بزرگ در تهران به شمار می‌رود و بررسی‌ها هم نشان می‌دهد که توسعه اورژانس تهران طی سال‌های اخیر برمبنای سیاست‌های تبیین شده از سوی وزارت بهداشت صورت نگرفته است. این نکته را رئیس اورژانس تهران هم تأیید می‌کند و در توضیح بیشتر می‌گوید: «اورژانس به‌عنوان یک دستگاه حاکمیتی نیازمند مالکیت پایگاه‌هاست، اما تمکن مالی برای این سازمان فراهم نبوده و به همین دلیل هر فضای فیزیکی که فراهم بوده، برای جبران عقب‌ماندگی تبدیل به پایگاه اورژانس شده است. این نبود پراکنش صحیح که نیاز به بازتوزیع مجدد دارد، همراه با کمبود نیرو و فرسودگی ناوگان باعث شده که زمان رسیدن به مصدوم از زمان استاندارد تعیین‌شده از سوی وزارت بهداشت و سازمان اورژانس عقب‌تر باشد.» این مسئول استفاده از ظرفیت موتورلانس‌ها در کاهش این زمان را مؤثر می‌داند و تأکید می‌کند: «ابتدای 1402 زمان رسیدن با ناوگان موتور آمبولانس بالای 17دقیقه بوده که امروز این مدت  به 11دقیقه رسیده است. بر این اساس باید گفت اگر بازتوزیع پایگاه‌ها میسر نیست، بازتوزیع ناوگان تا حدودی مشکلات را رفع می‌کند.»


چرا موتورلانس‌ها مهم هستند؟
برای کاهش مشکلات برنامه‌ریزی شده و در 1403 تقریبا 100درصد ناوگان اورژانس تهران را موتورلانس تشکیل خواهند داد البته باید با مساعد‌ت‌های دولت همراه و موتورسیکلت‌های مورد نیاز برای اجرای این طرح تامین شوند. توکلی با بیان این مطلب می‌گوید: «امروز در دنیا زمان رسیدن و زمان رساندن بیمار به مراکز درمانی دارای اهمیت زیادی است و این دو بال باید در اورژانس تهران توسعه پیدا کند. برای زمان رسیدن، موتورلانس‌ها مؤثر هستند و اورژانس هوایی هم توسعه پیدا کرده که زمان رساندن را کوتاه‌تر کنند.» او ‌در پاسخ به سؤال همشهری درباره ضرورت استفاده از موتورلانس‌ها بیان می‌کند: «روزانه بیش از 10هزار تماس با اورژانس برقرار و از این تعداد 3هزار ماموریت انجام می‌شود، بیش از 800مورد انتقال هم به بیمارستان صورت می‌گیرد. به همین دلیل به ناوگانی نیاز است که صرفا درگیر انتقال نباشد و بهترین گزینه موتورلانس است که تمام تجهیزات یک آمبولانس را در دل خود دارد. امدادگر آن هم یک فرد متخصص و تحصیل‌کرده در این حوزه است. افزایش موتورلانس زمان رسیدن را کاهش می‌دهد و از سوی دیگر هدفمندی در مدیریت آمبولانس‌ها برای رساندن 800بیمار به مراکز درمانی صورت می‌گیرد.» به‌گفته رئیس اورژانس تهران، این مرکز اکنون 260موتورلانس دارد که البته تنها 170دستگاه آن فعال است و سایر موتورها به دلایلی ازجمله استهلاک  و نبود نیرو استفاده نمی‌شود. براساس نیازسنجی باید تقریبا 100دستگاه جدید اضافه شود که 50دستگاه جایگزین موتورهای فرسوده و 50دستگاه هم به ظرفیت ناوگان اورژانس استان تهران افزوده شود. توکلی درباره ماموریت‌های اورژانس هوایی هم بیان می‌کند: «اورژانس تهران رکورددار انجام ماموریت‌های هوایی است و تنها در هفته گذشته 17پرواز هوایی اورژانس در تهران انجام شده است. حوادث ترافیکی، پیوند اعضا (هر پرواز 3میلیارد هزینه دارد)، سقوط از سطوح غیرهمتراز در دامنه‌های تهران، انتقال بیماران قلبی در موارد خاص و تخلیه اضطراری بیمارستان‌ها جزو خدماتی هستند که از سوی بالگرد اورژانس انجام می‌شود.»



اورژانس به کدام تماس‌ها پاسخ می‌دهد؟
مردم تقریبا برای تمام مشکلات حوزه سلامت با اورژانس تماس می‌گیرند؛ از خوردن یک قرص ساده و مشاوره تا موارد اورژانسی و غیراورژانسی، حتی مشکلات مربوط به حیوانات خانگی. به‌گفته رئیس اورژانس تهران، پرستاران این مرکز هم موظف به پاسخگویی به تمام تماس‌ها هستند. این در حالی است که از زمان شیوع کرونا تماس با اورژانس هم بسیار افزایش پیدا کرده. البته او تأکید می‌کند: «خدمات اورژانس براساس دستورالعمل‌های ابلاغی از سوی وزارت بهداشت ارائه می‌شود. پرستاران اطلاعات دقیق را از فرد می‌گیرند و اگر به جمع‌بندی مورد اورژانسی برسد، ناوگان بر مبنای ضرورت به محل اعزام خواهد شد، البته که تلاش شده اولویت اعزام‌ها با موتورلانس‌ باشد.» او درباره این تصور اشتباه در مردم که با اورژانس راحت‌تر در مراکز درمانی بستری خواهند شد، هم بیان می‌کند: «مردم این آگاهی را دارند که برای همه موارد درخواست آمبولانس نداشته باشند، اما نکته مهم این است که اعزام آمبولانس‌ها به صحنه به هیچ عنوان نشانه انتقال به بیمارستان نخواهد بود، بلکه امدادگران براساس شرایط بالینی بیمار تصمیم‌ می‌گیرند که آیا فرد نیازمند خدمات بیشتر و اعزام است یا خیر. در برخی تماس‌ها هم فرد تصور می‌کند که با مورد اورژانسی مواجه شده اما پس از بررسی‌ها، اورژانسی نبودن وضعیت مشخص می‌شود و به فرد تماس‌گیرنده اعلام می‌شود که شخصا به مرکز درمانی مراجعه کند.»‌



لطفا مزاحم اورژانس نشوید!
نشست خبری رئیس مرکز اورژانس تهران یک نکته عجیب هم داشت؛ 15تماس مزاحم در 40دقیقه ابتدایی برگزاری این مراسم. محمداسماعیل توکلی، رئیس مرکز اورژانس تهران در حاشیه این نشست با گلایه از تماس‌های تلفنی مزاحم با اورژانس ۱۱۵ با ارائه این آمار بیان می‌کند: «در این مدت ۳۱۰تماس با ما برقرار شده که ۱۵تماس مزاحمت بوده است. سال گذشته هم ۲میلیون‌و۶۱۳ هزار تماس با اورژانس استان تهران برقرار شد که از این تعداد ۱۷۰هزار مورد مزاحمت تلفنی بود. در کنار مزاحمت‌های تلفنی، برخی افراد با ۱۱۵تماس گرفته و هتاکی و توهین می‌کنند که شماره این افراد را در اختیار مراجع قضایی قرار داده‌ایم و به‌زودی نتایج برخورد قاطع قضایی را اعلام خواهیم کرد.» به‌گفته این مسئول مزاحمت تلفنی یعنی همکاران ما در تریاژ باید زمانشان را به فردی که نیاز به امداد ندارد و صرفا برای سرگرمی مزاحمت ایجاد کرده، اختصاص دهند و افراد نیازمند به خدمات پشت خط بمانند: «بر این اساس طرحی در دست اجراست که به‌زودی رسانه‌ای خواهد شد. براساس آن، از طریق دستگاه قضایی با مزاحمان اورژانس برخورد می‌شود.»