شهر هوشمند و الزامات قانونی آن

محمد رحیم مرتضوی؛ شهردارمنطقه9

شهر هوشمند چارچوبی است که عمدتا از فناوری‌های اطلاعات و ارتباطـات(ICT) برای گسـترش و ترویج شـیوه‌های توسـعه پایدار و با هدف رفـع چالش‌های رو به رشـد شهرنشـینی، توسط حکومت‌های مرکزی و محلی در سراسر جهان، ایجاد شده اسـت. درواقع، با افزایش سـطح توقعات و پدیدار‌شدن نیازهای جدید، تنها راهبرد، هوشمندسازی است که با کمک تکنولوژی‌های جدید می‌تواند شـهرها را روزآمدسازی کند.
حرکت بدین سمت‌وسو، به تدوین چارچوب‌هایی برای اداره شهر هوشمند و پُرکردن خلأهای حقوقی در حوزه‌های «قانونگذاری و مقررات‌گذاری»، «سرمایه‌گذاری و دسترسی آسان و مطمئن به سرمایه»، «دسترسی به تحقیق و توسعه و فناوری پیشرفته»، «ظرفیت‌سازی کارآفرینان»، «تنظیم محیط کسب‌وکار در شرایط جدید بازار» و «فرهنگ‌سازی» برای زیستن در سازگاری با بوم‌سازگان جدید شهر هوشمند نیاز دارد. 6 بُعد اساسی شهر هوشمند عبارتند از: اقتصاد هوشمند، مردم هوشمند، حکمرانی هوشمند، تحرک هوشمند، محیط‌زیست هوشمند و زندگی هوشمند. دستیابی به تمامی ابعاد شهر هوشمند میسر نخواهد شد جز با بازبینی، اصلاح یا وضع قوانین و مقررات مورد نیاز، در واقع مقررات شهر از قوانین و قوانین از حقوق حاکم و حقوق حاکم از قرارداد اجتماعی میان سهامداران (شهروندان) ناشی می‌شود. منظور از چارچوب قانونگذاری برای شهر هوشمند، تعیین سیاست‌ها، نظریات و دیدگاه‌های حقوقی-تخصصی قابل اجرایی است که زمامداران، ذینفعان و به طور کلی شهروندان شهر هوشمند را به مشارکت در همه امور شهر هوشمند فرامی‌خواند.
موضوعات چارچوب مقررات‌گذاری نیز عبارتند از: الزام به‌دست‌یافتن به زیرساخت‌های نهادی- قانونی مطلوب، اجرای درست رویکرد «فاوا در خدمت توسعه» و محور قراردادن آن در شهر هوشمند، الزام به ایجاد هماهنگی میان دستگاه‌ها به‌منظور بهره‌برداری‌پذیرکردن متقابل خدمات آنها و یکپارچه‌کردنشان در شهر هوشمند. مطلوبیت شهرهای هوشمند، وابسته به نوع فناوری و میزان هزینه‌کرد سرمایه نیست، بلکه مطلوبیت شهرهای هوشمند، به زمامداری و راهبری خوب، داشتن چشم‌اندازی بلندمدت و همکاری مطلوب میان ذینفعان جامعه است. شهرداری تهران، وزارتخانه‌های نیرو (با 22هزار کیلومتر فیبر نوری)، راه و ترابری (با 11هزار کیلومتر فیبر نوری)، نفت و شرکت مخابرات (با 52هزار کیلومتر فیبر نوری) و... باید با سیاست‌های هماهنگ‌شده، امکانات و تأسیسات فنی خود را به تسهیم بگذارند. بنابراین شهر هوشمند پایدار، شهری نوآورانه است که از فناوری اطلاعات و ارتباطات و دیگر ابزارها برای بهبود کیفیت زندگی، بهینگی عملیات‌های شهری، خدمات و رقابتی‌بودن ‌اسـتفاده می‌کند، درحالی‌که اطمینان حاصل می‌کند که شـهر قادر به تأمین نیازهای حال حاضر و نسـل‌های آینده در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، محیطی و فرهنگی خواهد بود.