برق را به ثروت تبدیل کنیم

بهره‌مندی از انرژی برق یک مزیت برای ایرانیان است اما برق‌خواری بیش از حد بهینه یک فرصت و تهدید خواهد بود و چه بسا اگر از برق بهتر استفاده کنیم، هم آسایش بهتری در زندگی خواهیم داشت و هم اینکه چرخ تولید می‌چرخد و البته سطح اشتغال افزایش می‌یابد. ماجرا چیست؟ آمارهای جهانی نشان می‌دهد که میزان مصرف انرژی در ایران بیش از ۶ برابر پرتغال و ۴ برابر یونان است به این معنا که از برق خود کمتر درآمد داریم و به واقع آن را هزینه می‌کنیم به جای آنکه با افزایش بهره‌وری به اقتصاد کشور و خودمان کمک کنیم.
کافی است همین تابستان امسال را درنظر بگیریم که میزان مصرف برق در روز 19تیرماه به 72هزار و 485مگاوات رسیده است. حال اگر فرض کنیم که بتوانیم مصرف در بخش خانگی را کم‌ کنیم به جای آن برق صرفه‌جویی شده را به بخش‌های تولیدی و خدماتی اختصاص دهیم، نتیجه چه خواهد شد؟ فرض نخست این است که وزارت نیرو برق بیشتری به اقتصاد اختصاص می‌دهد و پول بیشتری می‌گیرد و به خزانه کشور واریز می‌کند و فرض دوم و مهم‌تر هم این است که با برق صرفه‌جویی شده هم تولید ملی افزایش می‌یابد و هم ‌ اشتغال فعلی حفظ خواهد شد و چراغ واحدهای تولیدی و خدماتی خاموش نمی‌شود.
تفاوت مصرف برق در ایران و جهان این است که ما خط قرمز را در سال‌های اخیر تامین برق بخش خانگی قرار داده‌ایم و همین مسئله باعث شده تا از بهره‌وری و کارایی غافل شویم و همین خط قرمز علتی شده که استفاده از وسایل و تجهیزات برقی پرمصرف تشدید شود و حتی ایران از حیث بهره‌وری انرژی در رتبه خوبی قرار نگیرد و سرمایه‌گذاری مطلوبی در حوزه بهره‌وری صورت نگیرد. آمارها نشان می‌دهد ایران اکنون به لحاظ شدت مصرف انرژی در جایگاه ششمین کشور با شدت مصرف انرژی بالا قرار دارد که بیانگر این واقعیت است که مصرف انرژی در ایران به‌شدت ناکارآمد است.
مصرف انرژی به ازای واحد سطح خانه در ایران براساس داده‌های ترازنامه هیدروکربوری ۱۶۵۰ مگاژول محاسبه می‌شود که در هیچ‌یک از کشور‌های عضو آژانس بین‌المللی انرژی، میزان مصرف انرژی با وجود آب و هوایی به‌مراتب سردتر از ایران از هزار مگاژول تجاوز نمی‌کند. به‌طور مثال میزان مصرف انرژی به ازای واحد سطح خانه در کشور پرتغال حدود ۲۵۰ مگاژول، در کشور یونان ۴۰۰ مگاژول، در کشور ایتالیا ۶۰۰ مگاژول و در جمهوری چک ۸۰۰ مگاژول است.
تنها یک تغییر در استراتژی برقی کافی است تا رتبه ایران بهتر شود و می‌توان با اصلاح سیستم‌های روشنایی ۲۵۰ کیلووات ساعت، با تعویض یخچال‌های قدیمی ۶۵۰ کیلووات ساعت، با اصلاح سیستم سرمایشی و تعویض 3 دستگاه کولر گازی رتبه A پلاس، عایق‌بندی ‌و نصب پنجره دوجداره ۴۸۵۰ کیلووات ساعت و با نصب آبگرمکن خورشیدی نیز ۲۵۰ کیلووات ساعت، در مصرف برق سالانه خانوار هرمزگانی ۶هزار کیلووات ساعت صرفه‌جویی کرد.
برنامه هفتم توسعه یک فرصت نادر برای عبور همیشگی از ناترازی برقی و تغییر ریل جدی است به‌گونه‌ای که انتظار می‌رود دولت و مجلس این فرصت را جدی بگیرند و چون گذشته غفلت جایز نیست. دوران تولید برق به هر قیمت و مصرف آن با کارایی کمتر و بازده ضعیف گذشته و وقت آن است که برق را به سمت ثروت‌سازی برای اقتصاد کشور تبدیل کنیم. نیروگاه‌سازی و برق‌خواری در بخش خانگی یک چالش و تهدید ملی است و رفتن به سمت مدیریت مصرف با سرمایه‌گذاری کلان راه را به سمت ثروت‌سازی ملی از مسیر کارایی برقی هموار می‌سازد.