گزارش
گزارش میدانی همشهری از احداث خط جدید متروی تهران
خط10 به مترو اضافه می‌شود
مهدی اسماعیل‌پور-روزنامه‌نگار
تهران بناست صاحب 10خط مترو شود؛ این خبری است که علیرضا زاکانی، شهردار تهران و محسن هرمزی، مدیرعامل شرکت متروی تهران اعلام کرده بودند. ماجرا از این قرار است که عملیات اجرایی خط ۱۰متروی تهران آغاز و ۳کارگاه مربوط به این خط در میدان اتریش، دریاچه شهدای خلیج‌فارس و جنت‌آباد فعال شده و پس از مونتاژ کامل دستگاه تی‌بی‌ام(دستگاه حفاری مکانیزه تونل) حفاری تونل خط ۱۰ از مرداد‌ماه آغاز خواهد شد. شاید این ماجرا یک خبر خوب و دست اول برای شهروندان تهرانی باشد؛ کسانی که می‌خواهند از شرق به غرب و برعکس تردد کنند و یا حتی افرادی که اطراف خانه‌شان هیچ خط مترویی ندارند، این روزها می‌توانند امیدوار باشند. اما از خط جدید متروی تهران چه می‌دانید؟
تأمین هزینه‌های ساخت خط 10از طریق مولدسازی
نکته بسیار مهم و قابل توجه در مورد خط 10مترو، تامین هزینه‌های آن از طریق مولدسازی است؛ به شکلی که دیگر وابسته به بودجه نقد شهرداری نخواهد بود. یوسفی در این رابطه به همشهری می‌گوید: «نکته بسیار مهمی که در مورد خط 10وجود دارد بحث مولدسازی است. درواقع ما از ظرفیت‌های موجود در این خط استفاده می‌کنیم تا هزینه‌ها و اعتبارات لازم برای احداث این خط را تامین کنیم؛ برای نمونه زمینی به مساحت حدودا 25هکتار را در مروارید شهر برای احداث پایانه تحویل گرفته‌ایم که قرار است در آنجا شهرک‌سازی هم انجام دهیم و یک مشاور شهرک‌سازی درحال مطالعه و کارکردن روی این پروژه است و نزدیک به یک‌میلیون مترمربع فضای مسکونی به همراه سرانه‌های لازم ازجمله مسجد و مدرسه و... درنظر گرفته شده است. این پروژه به نرخ امروز حدود 20هزار میلیارد تومان آورده برای خط 10خواهد داشت و حدود یک‌سوم هزینه‌های پروژه با این طرح تامین خواهد شد. 2مورد مشابه دیگر هم در منطقه21 است که برای تامین هزینه‌های احداث خط 10می‌خواهیم روی آنها کار کنیم. این کاری که برای احداث خط10 انجام می‌شود، بسیار مهم است و دیگر وابسته به بودجه نقد شهرداری نخواهیم بود. همچنین برای خط 10مجتمع‌های ایستگاهی (TOD) هم تعریف و درنظر گرفته شده است.»
کار در عمق ۱۸متری زمین
در کارگاه ایستگاه دریاچه شهدای خلیج‌فارس که در ضلع جنوب‌غربی دریاچه قرار دارد، چند وقتی می‌شود که کارها به شکل جدی آغاز شده و به سرعت درحال انجام است. این کارگاه در یک زمین بایر و در فضایی نسبتا وسیع قرار دارد؛ درست زیر پای برج‌های بلندمرتبه‌ای که چشم‌اندازشان رو به دریاچه آبی شهر تهران است. در پس ورق‌های گالوانیزه سفید و آبی‌رنگی که محیط کارگاه را از خیابان جوزانی جدا و متمایز کرده، از هر سمت صدای ماشین‌آلات سبک و سنگین به گوش می‌رسد؛ از صدای گوشخراش جرثقیل‌های غول‌پیکری که قطعات سنگین را جابه‌جا می‌کنند تا قرقر بیل‌های مکانیکی که مشغول حفاری و تخلیه و جابه‌جایی خاک و نخاله‌های داخل کارگاه هستند. ده‌ها کارگر و عوامل اجرایی در 2شیفت به‌صورت شبانه‌روزی مشغول به‌کار هستند. مونتاژ دستگاه تی‌بی‌ام برای شروع حفاری تونل جریان دارد و چند نفر درحال آماده‌سازی دستگاه هستند؛ حتی گردباد و پراکنده شدن غبار در محیط خاکی کارگاه هم خللی در انجام کارها ایجاد نمی‌کند و کارگاه را از تکاپو نمی‌اندازد. مشابه این حفره یا به اصطلاح شفت، در کارگاه ایستگاه میدان اتریش هم انجام شده است. همچنین در کارگاه جنت‌آباد که قرار است با جانمایی یک دستگاه تی‌بی‌ام، بخشی از حفاری تونل خط ۱۰ از محل این ایستگاه باشد نیز در حال اجراست.
تکمیل فاز نخست خط 10تا سال 1406
محمود یوسفی، مجری خط ۱۰ مترو درباره آخرین وضعیت این خط به همشهری می‌گوید: «عملیات اجرایی خط ۱۰ مترو در 2فاز شرقی و غربی اجرا می‌شود که اولویت با بخش غربی است. طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته از این ماه (تیر ۱۴۰۲) کار اجرایی خط ۱۰ آغاز می‌شود و فاز نخست پروژه(بخش غربی) سال ۱۴۰۶ تکمیل خواهد شد. برنامه زمانبندی به این صورت است که اگر با مشکل و مانع پیش‌بینی‌نشده‌ای مواجه نشویم و همه کارها طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته پیش برود، ان‌شاءالله در سال ۱۴۰۵ می‌توانیم با بهره‌برداری از ۵ ایستگاه بخش غربی و ۲۰ کیلومتر مسیر(۱۲ ایستگاه عبوری) خط ۱۰ مترو را وارد مدار کنیم. این ۵ ایستگاه دریاچه شهدای خلیج‌فارس، میدان اتریش، کوهسار، میدان کتاب و وردآورد را شامل می‌شود که از این تعداد ۳ایستگاه وردآورد با خط ۵، کوهسار با خط ۶ و همچنین میدان کتاب با خط ۷ ایستگاه‌های تقاطعی هستند. همچنین احتمال دارد ایستگاه میدان المپیک هم به این ۵ ایستگاه اضافه شود و تعداد آنها به ۶ ایستگاه افزایش پیدا کند که البته این موضوع هنوز قطعی نشده و مبنای ما فعلا همان ۵ایستگاهی است که البته ذکر شد. تا آن زمان میزان پیشرفت فیزیکی سایر ایستگاه‌ها به حدود ۷۰درصد خواهد رسید تا قطار بتواند از آنها عبور کند و بعد از بهره‌برداری از این ۵ یا ۶ ایستگاه، سایر ایستگاه‌های باقیمانده فاز یک به مرور تا سال۱۴۰۶ که زمان اتمام بخش غربی خط۱۰ است تکمیل و افتتاح خواهد شد و عملیات اجرایی هر 17ایستگاه بخش غربی امسال آغاز می‌شود.»
ایستگاه متروی پارک وی در اولویت خط ۱۰ قرار می‌گیرد
پارک‌وی یکی از شلوغ‌ترین و پرترافیک‌ترین نقاط تهران است که حوالی آن ایستگاه مترو در دسترس نیست. با توجه به این موضوع احتمالا احداث ایستگاه متروی پارک وی از فاز شرقی به فاز غربی منتقل شده و یکی از نخستین ایستگاه‌هایی خواهد بود که در خط ۱۰ به بهره‌برداری می‌رسد. در این رابطه یوسفی تأکید می‌کند با تکمیل مسیر پارک‌وی تا وردآورد خط ۱۰ کارکرد اصلی خودش را پیدا می‌کند. او در این رابطه می‌گوید: «فاز دوم یعنی بخش شرقی هم سال آینده آغاز می‌شود. بخش شرقی در 2فاز اجرا می‌شود که در فاز نخست ۵ ایستگاه افتتاح خواهد شد. البته احتمال ایجاد تغییراتی در این فاز وجود دارد. بر پایه مطالعات و بررسی‌های انجام شده، احتمال توسعه بخش غربی پروژه وجود دارد. ایستگاه پارک‌وی یکی از ایستگاه‌های مهم و استراتژیک خط ۱۰ مترو محسوب می‌شود و علاوه بر حجم بالای تقاضای سفر در این محدوده، راه‌اندازی ایستگاه متروی پارک‌وی در کاهش ترافیک شهر تأثیر بسیار زیادی دارد. با توجه به این موضوع، احتمالا بخش غربی خط ۱۰ را که هم‌اکنون از میدان کتاب تا وردآورد تعریف شده است از پارک‌وی تا وردآورد توسعه خواهیم داد. طبق برنامه پس از انجام مناقصه و انتخاب پیمانکار، در کنار شروع حفاری تونل، احداث هر 17ایستگاه غربی امسال آغاز می‌شود. از مجموع این 17ایستگاه، درحال حاضر ۳ کارگاه خط ۱۰ شامل دریاچه شهدای خلیج‌فارس، میدان اتریش و جنت‌آباد فعال و زمین ۸کارگاه دیگر نیز تحویل شده و در مرحله تجهیز کارگاه است، اما ظرف یک تا 2ماه آینده یعنی حدودا تا شهریورماه هر 17کارگاه تجهیز خواهند شد. در نیمه دوم سال تمام کارگاه‌های ایستگاه‌های بخش غربی فعالیت اجرایی خود را آغاز می‌کنند. احداث ۲۰ کیلومتر تونل بخش غربی با ۳ دستگاه تی‌بی‌ام حدود ۳سال زمان می‌برد و مدت تکمیل هر ایستگاه از زمان شروع کار نیز حدود ۳ سال است. زمانبندی اعلام شده بر همین مبناست، اما بحث‌هایی مانند تامین اعتبارات و نقدینگی و... می‌تواند در این موضوع تأثیرگذار باشد، ولی به لحاظ اجرایی می‌شود چند ایستگاه خط ۱۰ را در سال ۱۴۰۵ وارد مدار کرد.»
