گزارش
بافت تاریخی زنده می‌شود؟
نگاهی به همکاری وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و میراث فرهنگی برای احیای بافت‌های تاریخی
راحله عبدالحسینی | روزنامه‌نگار
همکاری وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در احیای بافت‌های تاریخی از مدت‌ها پیش مطرح بوده است. درحالی‌که هر دو نهاد در برابر حفظ، احیا و ارتقای کیفیت زندگی در شهرها و محله‌های تاریخی و حفظ میراث تاریخی مسئول هستند، این همکاری چنان که باید و شاید نمود نداشته است. هفته گذشته، وزیر راه و شهرسازی کشور برای همکاری در تهیه طرح‌های مرتبط با حوزه فعالیت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قول مساعد داد و تأکید کرد که باید زندگی اجتماعی بافت تاریخی کشور حفظ شود، نه اینکه صرفا به موزه تبدیل شود. در برنامه تلویزیون اینترنتی همشهری این هفته ، 2 متخصص روبه‌روی هم نشستند و چالش‌های این همکاری را بررسی کردند.
جبران حقوق مالکانه برای مردم
کارشناس میراث فرهنگی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به برخی از چالش‌هایی که سبب می‌شود نتایج حاصل از امضای تفاهمنامه‌ها و همکاری بین وزارتخانه‌های میراث فرهنگی و راه و شهرسازی چندان پررنگ نباشد، اشاره کرد و گفت: «یکی از مهم‌ترین چالش‌ها نبود شیوه عملیاتی برای حل چالش‌های بین این 2 وزارتخانه است. به‌عنوان مثال مهم‌ترین چالش این دو نهاد، جبران حقوق مالکانه یا همان بحث عدم النفع است که برای مالکان بناهای تاریخی و آثار ثبتی ایجاد می‌شود. شخصی که مالک بنایی است که ثبت میراث فرهنگی می‌شود، در زمینه عرصه و حریم ملکش محدودیت دارد. متولی اصلی جبران حقوق مالکانه در برنامه هفتم توسعه، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است اما ذکر شده که با همکاری دستگاه‌های مجری که یکی از این دستگاه‌ها قطعاً وزارت راه و شهرسازی است.» محمدامین گزار در حوزه گردشگری به تخصیص زمین به سرمایه‌گذاران اشاره کرد و گفت: «سکونت مردم در بافت تاریخی فقط به معنی حضور ساکنان نیست. کسب‌وکار، امکانات خدماتی و ورود و خروج گردشگر نیز به آن بافت مطرح است. مسئله مجتمع خدماتی- رفاهی بین راهی هم در اولویت‌های وزارت راه و شهرسازی قرار نگرفته است.»
تقویت سکونت پایدار در بافت تاریخی
سرپرست دفتر راهبری و هدایت طرح‌های بازآفرینی شرکت بازآفرینی شهری ایران در موضوع جبران حقوق مالکانه افراد و همکاری 2 وزارتخانه گفت: «با پهنه ۳۲ هزار هکتاری در 200شهر که مطالعات شناسایی بافت تاریخی دارند، مواجهیم که در این محدوده 2500نفر زندگی می‌کنند. یکی از چالش‌های وزارت راه و شهرسازی یا میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی یا شهرداری و دیگر نهادهای خدماتی این است که برنامه مشترکی نداشتیم. از این رو، لازم است یک بسته عملیاتی مشترک بین نهادها تدوین شود تا به احیا و تقویت بافت تاریخی که در آن سکونت جاری است،برسیم.» محمد کاظم جباری درباره جابه‌جایی ساکنان بافت تاریخی برای احیای بافت نیز گفت: «مهم‌ترین مسئله بافت تاریخی، سکونت ناپایدار است که در یزد، اصفهان و شیراز بسیار مشهود است. هدف اصلی از تمام این برنامه‌ها، مصوبه‌ها و تفاهمنامه‌ها تقویت سکونت پایدار در بافت تاریخی است. اقدامات هم با هدف حفظ سکونت و بعد مهاجرت معکوس ساکنان انجام می‌شود.»
در همینه زمینه :
گشتی در اقتصاد ایران