دانش‌آموزان فیلسوف

حرف از فلسفه که به میان می‌آید خیلی از ما یاد هگل، ارسطو و سقراط و از این قبیل اسامی می‌افتیم که اغلب هم نمی‌شناسیم‌شان و معمولا هم چیزی در چنته نداریم که بخواهیم کمی راجع به فلسفه حرف بزنیم یا اظهارنظر کنیم. به همین مناسبت صحبت کردن در این حوزه را 2دستی واگذار می‌کنیم به آنهایی که در دانشگاه درسش را خوانده‌اند و در این زمینه کاری انجام داده‌اند. با این حال، کارشناسان در سراسر دنیا می‌گویند که فلسفه بخش مهمی از درک و قدردانی از جهان اطراف ماست و لازم است که در موردش بدانیم. فلسفه مهم است؛ زیرا فکر را روشن می‌کند و به ما کمک می‌کند تا در مرزهای آنچه می‌دانیم و می‌خواهیم در علم، دین، سیاست و بسیاری از زمینه‌های تحقیق و زندگی، بدانیم یا بیافرینیم. همان کارشناسان هم معتقدند که آموختن فلسفه برای بهتر زیستن باید از کودکی آغاز شود. محققان کشور خودمان هم در یک مطالعه پژوهشی، بر نقش دوره‌های آموزش فلسفه برای کودکان(فبک) در باز شدن ذهن و افزایش قدرت تحلیل و خلاقیت آنها صحه گذاشته‌اند و توصیه کرده‌اند که دوره‌های آموزش فلسفه باید در برنامه درسی بچه‌ها گنجانده شود.
واقعیت این است که آموزش فلسفه به کودکان به رشد مهم‌ترین جنبه درونی کودکان یعنی تفکر کمک می‌کند. این آموزش به‌عنوان شیوه‌ای مطلوب بر رشد همه جانبه کودک، چندین دهه است که در مرکز توجه اندیشمندان تربیتی قرار گرفته است، چرا که کودکان ازجمله عوامل اساسی در تجدید حیات هر نسل محسوب می‌شوند. برخی محققان بین‌الملل با طراحی و اجرای برنامه‌ای که آن را «آموزش فلسفه به کودکان» نامیده‌اند، تلاش کرده‌اند تا فلسفه را به جایگاه واقعی خویش، آنگونه که سقراط مدنظر داشت بازگردانند. اهمیت و ضرورت داستان‌های فلسفه برای کودکان، از نظر این محققان، آموزش تفکر فلسفی به آنهاست که به کودکان کمک کند تا بیاموزند چگونه فکر کنند. به بیان صاحب‌نظران، این فلسفه، نوعی فلسفه کاربردی است؛ به‌گونه‌ای که سعی می‌کند به کودکان کمک کند تا از حالت عادی به حالت اندیشمندانه، از بی‌تفاوتی به اندیشه‌ورزی و از تفکر معمولی به تفکر انتقادی حرکت کنند. در این روش، رویکرد اکتشافی مورد توجه است. کندوکاو جمعی و استفاده از گفت‌وگوی سقراطی به مثابه روش کار تعیین می‌شود. در این برنامه، دانش‌آموزان به کاوشگرانی خلاق و با مهارت تبدیل می‌شوند. منظور از کاوشگر بودن هم همان جست‌وجوگری فعال و اصرار بر پرسشگری و داشتن هوشیاری خلاق و دائمی برای مشاهده ارتباطات و افتراق‌ها و آمادگی همیشگی برای مقایسه، مقابله، تحلیل و ارائه فرضیه، تجربه، مشاهده، سنجش، امتحان و نوآوری است. بر این اساس هم وارد کردن فلسفه به دوره‌های آموزشی تا حد زیادی در معرفی و ارائه مواد درسی اهمیت دارد.