میوه؛ از گرانی تا گرانفروشی

فرخنده رفائی- روزنامه‌نگار

سبد میوه‌های تابستانه با رسیدن به‌ماه سوم بهار تقریبا کامل شده و مغازه‌های میوه‌فروشی سطح شهر در رنگین‌ترین روزهای خود به‌سرمی‌برند اما قیمت‌های سرسام‌آور میوه‌های فصل دست بخشی از مصرف‌کنندگان را از این چشم‌انداز زیبا کوتاه کرده است. نگاهی به قیمت میوه‌ در میوه‌فروشی‌های مناطق مختلف تهران نشان می‌دهد قیمت بعضی میوه‌های تولید داخل به دوبرابر قیمت موز وارداتی رسیده است.
در دومین هفته خرداد و درحالی‌که تمامی میوه‌های تابستانه به عرضه انبوه رسیده‌اند، گیلاس درجه یک تا ممتاز در مغازه‌های میوه‌فروشی پایتخت بین 120تا195هزار تومان قیمت خورده درحالی‌که هر کیلو موز وارداتی بین 80تا 100هزار تومان به فروش می‌رسد. دیگر میوه‌های تابستانه مثل گیلاس، آلبالو، زردآلو، هلو و شلیل نیز همگی بالای 100هزار تومان قیمت دارند و سیب زرد هم که از اول امسال قیمت آن رو به افزایش بوده، این روزها به 90تا110هزار تومان رسیده است. گزارش‌های رسیده از دیگر شهرهای کشور نشان می‌دهد گرانی میوه تنها محدود به تهران نیست و قیمت در دیگرمناطق کشور نیز کمابیش در همین محدوده است. قیمت میوه‌های تابستانه البته همیشه با توجه به ماندگاری کوتاه‌ آنها نسبت به میوه‌های ماندگار فصل بیشتر بوده است، این موضوع باعث می‌شود مردم در این فصل به خرید میوه‌های به‌صرفه‌تری مثل هندوانه، خربزه و طالبی روی بیاورند اما امسال قیمت میوه‌های جالیزی نیز در مقایسه با پارسال به‌شدت بالاتر است. هر کیلو طالبی پارسال با قیمت 7تا 15هزار تومان به فروش می‌رسید، این قیمت امسال به 30تا 40هزار تومان رسیده و هندوانه هم که سال گذشته کیلویی 7تا 12هزار تومان بود، امسال به 25تا 35هزار تومان رسیده است. یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد یک هندوانه متوسط 5کیلویی برای مصرف‌کنندگان کمتر از 100هزار تومان در نمی‌آید و خرید 2 عدد طالبی متوسط تا 70هزار تومان آب می‌خورد.‌

  صادرات یا تأمین نیاز داخل؟
قیمت بسیار بالای میوه باعث شده بخش زیادی از مصرف‌کنندگان از خرید برخی میوه‌ها صرف‌نظر کنند و درنهایت میوه مورد نیاز خود را فقط از میادین میوه و تره‌بار تهیه ‌کنند؛ مراکزی که در بیشتر ساعات روز پشت بیشتر غرفه‌های آن ازدحام بسیاری مشاهده می‌شود. گذشته از این، گرچه اختلاف قیمت میوه در میادین و مغازه‌های سطح شهر زیاد است اما این نکته را نیز نباید فراموش کرد که اقلام عرضه شده در میادین اغلب از نوع ممتاز ‌انتخاب نمی‌شوند و از میوه‌های مغازه‌ها کیفیت پایین‌تری دارند. قیمت سرسام‌آور میوه‌ ممتاز و درجه یک در شرایطی است که نایب‌رئیس اتحادیه باغداران از رشد چشمگیر تولید محصولات باغی نسبت به سال قبل و ظرفیت بالای صادرات این محصولات خبر داده است. مجتبی شادلو به تازگی اعلام کرد که با توجه به خسارت ناچیز سرمازدگی و تگرگ در زیربخش باغبانی، وضعیت تولید مناسب است و در اکثر محصولات باغی تولید نسبت به‌مدت مشابه سال قبل ۳۵ تا ۵۰درصد رشد داشته است.  به‌گفته این مقام صنفی، با توجه به رشد چشمگیر تولید زیربخش باغبانی ازجمله پسته، نخیلات، سیب، کیوی و همچنین محصولات تابستانی شامل هلو، آلو و دیگر محصولات، حداقل ۵۰درصد ظرفیت صادرات وجود دارد. این در حالی است که آسیب تگرگ به باغات سیب دماوند در زمستان دماوند باعث کاهش 30درصدی تولید سیب نسبت به پارسال شد و قیمت این میوه را به بالای 100هزار تومان رسانده است. در دیگر محصولات باغی نیز گرچه قیمت دلار باعث جذابیت صادرات برای تولیدکنندگان شده اما سؤال این است که اگر ظرفیت 50درصدی برای صادرات وجود دارد چرا نباید میوه باکیفیت با قیمت مناسب به‌دست مصرف‌کنندگان برسد؟

بازه قیمت میوه در میدان بزرگ تهران
رشد هزینه‌های تولید ازجمله نهاده‌ها، دستمزد کارگر و هزینه حمل‌ونقل، قطعا از مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت میوه بوده است اما برخی معتقدند بخش زیادی از گرانی موجود و قیمت‌های سرسام‌آور، نه گرانی بلکه گرانفروشی است.
مقایسه نرخ‌‌های موجود در میوه‌فروشی‌ها با حداکثر قیمت همین اقلام در میدان مرکزی میوه وتره‌بار تهران، از سود 100تا150درصدی خرده‌فروشی‌ها روی بعضی از اقلام میوه حکایت دارد، این در حالی است که سود قانونی و مجاز خرده‌فروشی‌‌ها حداکثر 35درصد تعیین شده است. نایب‌رئیس اتحادیه بارفروشان میوه و تره‌بار تهران در گفت‌وگو با همشهری، حداکثر قیمت هر کیلو شلیل، شبرنگ و هلو را در میدان اصلی میوه‌و تره‌بار، 60هزار تومان اعلام کرد درحالی‌که شلیل در میوه‌فروشی‌ها با 133درصد سود، کیلویی 140هزار تومان به فروش می‌رسد. اکبر یاوری بالاترین قیمت طالبی و ملون را نیز کیلویی 12هزار تومان عنوان کرد درحالی‌که میوه‌فروشی‌ها با 230درصد سود، این میوه را کیلویی 40هزار تومان به فروش می‌رسانند. تا روز گذشته، حداکثر قیمت گیلاس تکدانه ممتاز در میدان اصلی 110هزار تومان، آلبالو و زردآلو 80هزار تومان و هر کیلو هندوانه 12هزار تومان بوده است درحالی‌که قیمت‌ این میوه‌ها در خرده‌فروشی‌ها 70تا150درصد بالاتر است.