شفافیت در مسیر ماینینگ قانونی

عمادالدین قاسمی‌پناه-روزنامه‌نگار

اخیرا مقرر شده تا پایان   30خرداد‌ماه امسال، همه دارندگان دستگاه‌های استخراج رمزارز دستگاه‌های ماینر خود را در سامانه جامع تجارت ثبت کنند. دارندگان دستگاه‌های ماینر پس از ثبت، شناسه  و کد رهگیری کالا دریافت می‌کنند که به منزله قانونی بودن دستگاه‌های آنهاست. ثبت دستگاه‌های ماینر براساس تبصره 4ماده 18قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز(مورخ اول اسفند 1400) صورت می‌گیرد و پس از 30خرداد برخوردهای قضایی سختگیرانه‌ای با اشخاصی که دستگاه‌های خود را ثبت نکنند، خواهد شد. کارشناسان این اتفاق را در کل مثبت ارزیابی می‌کنند و معتقدند که به این ترتیب در خرید و فروش دستگاه‌ها شاهد شفافیت خواهیم بود.

  ثبت براساس قانون
علی بابک‌نیا، رئیس کارگروه استخراج انجمن بلاکچین در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به مصوبه اول اسفند 1400هیأت وزیران درخصوص ستاد مبارزه با قاچاق کالا می‌گوید: «برخی از کالاها ملزم به ثبت در سامانه جامع تجارت هستند.» بابک‌نیا دستگاه‌های استخراج رمزارز را هم جزو همین دسته‌بندی می‌داند و ادامه می‌دهد: «دارندگان ماینر در حوزه‌های خرید، فروش، حمل، نگهداری یا بهره‌برداری موظفند دستگاه‌های خود را در این سامانه ثبت کنند.»

فروشندگان هم ثبت کنند
رئیس کارگروه استخراج انجمن بلاکچین با اشاره به اینکه فروشندگان هم باید دستگاه خود را در سامانه ثبت کنند، توضیح می‌دهد که اگر شخصی دستگاه خود را به شخص دیگری فروخت باید اطلاعات خریدار را در سامانه ثبت و خریدار هم خرید دستگاه را تأیید‌کند. به گفته بابک‌نیا در نقل و انتقال،  داشتن جواز تاسیس یا پروانه بهره‌برداری مزرعه(فارم) الزامی است.

اتفاق مثبت
رئیس کارگروه استخراج انجمن بلاکچین ثبت دستگاه‌های ماینینگ در سامانه جامع تجارت را برای اشخاصی که دارای جواز و پروانه بهره‌برداری فارم هستند، مثبت ارزیابی می‌کند. به‌گفته بابک‌نیا «این قانون همچنین برای خریداران و فروشندگان دستگاه‌های ماینر شفافیت ایجاد می‌کند. با این حال، متأسفانه آن دسته از اشخاصی که مستندات کافی ندارند یا حین تولید یا خرید و فروش دستگاه‌هایشان تخلفی صورت گرفته، قطعا دچار چالش می‌شوند».

 ثبت دستگاه‌های 3گروه
رئیس کارگروه استخراج انجمن بلاکچین با تأکید بر اینکه وقتی شخصی دستگاهی را در سامانه ثبت می‌کند باید اسناد مثبته داشته باشد، می‌گوید که اسناد مثبته براساس تجهیزات معرفی شده در قانون مبارزه با قاچاق کالا یا مشمول واردات هستند یا تولید داخلی. البته ما در حوزه استخراج، دستگاه‌های دارای گواهی خوداظهاری را هم داریم. یعنی 3گروه از دارندگان دستگاه می‌توانند در این سامانه دستگاه‌های خود را ثبت کنند. گروه اول، افرادی که خودشان دستگاه را وارد کرده‌اند. دوم، گروهی که دستگاه را از تولیدکننده داخلی خریده‌اند و گروه سوم هم کسانی هستند که دستگاه‌های آنها گواهی خوداظهاری دارد.

 ثبت نشود، چه می‌شود؟
رئیس کارگروه استخراج انجمن بلاکچین درباره اشخاصی که دستگاه را ثبت نکنند، می‌گوید: «هر کالایی که مشمول تبصره 4ماده 18قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز باشد، درصورتی که ثبت نشود و افعال خرید، فروش، حمل، نگهداری یا بهره‌برداری در مورد آن صورت بگیرد، مشمول کالای قاچاق و مصادره می‌شود. اگر 3 بار این اتفاق تکرار شود به‌عنوان تکرار فعل قاچاق تلقی و مشمول جرایم سنگین مانند حبس می‌شود.»

تعیین تکلیف دستگاه‌های قدیمی‌تر
علی بابک‌نیا در پاسخ به این پرسش که اگر دستگاهی قبل از تاریخ مصوبه خریداری شده باشد آیا مشمول ثبت در سامانه می‌شود، می‌گوید: «در این مورد فقط ثبت اطلاعات کفایت می‌کند. درواقع، نیاز نیست که مالک عنوان کند که خرید یا فروشی اتفاق افتاده و فقط نام خود را به‌عنوان مالک دستگاه ثبت می‌کند.»
 
دستگاه‌های بدون مدارک
بعضی از مالکان دستگاه‌ها نه گواهی خوداظهاری دارند و نه ثبت سفارش یا از تولیدکننده داخلی خریداری کرده‌اند. رئیس کارگروه استخراج انجمن بلاکچین در این‌باره می‌گوید: «این نوع دستگاه‌ها مشمول کالای قاچاق می‌شوند و به‌دلیل نبود مدارک مثبته برای بارگذاری، امکان ثبت آنها در سامانه وجود ندارد.» به‌گفته بابک‌نیا «برخی تصور می‌کنند دستگاه‌هایی را که بدون مستندات خریده‌اند می‌توانند در سامانه ثبت کنند و سپس عوارض و حقوق قانونی آن را پرداخت می‌کنند و مشکل رفع می‌شود. درحالی‌که چنین نیست و تنها دستگاه‌هایی امکان ثبت در سامانه را دارند که دارای اسناد مثبته باشند».