نگاه
برش برنامه تحول و پیشرفت
امیر شهرابی؛ مدیرکل برنامه‌و‌بودجه شهرداری تهران
بودجه1402 برش سال دوم برنامه چهارم تحول و پیشرفت شهر تهران است. وزارت کشور میگوید که متناظر با برنامه‌های مدیریت شهری برنامه‌های 4ساله طراحی و اجرا شود. ما سال گذشته برنامه 4ساله شهرداری تهران را طراحی کردیم؛ البته فرایند را از خرداد شروع کردیم و نهایتا در اسفندماه در صحن شورا ارائه شد. برنامه قبلی 2سال و نیم طول کشیده بود، اما ما در 9ماه برنامه چهارم را نه‌تنها نوشتیم، بلکه در صحن هم به تصویب رساندیم. باید ارتباط بودجه با برش سال دوم برنامه چهارم را دید؛ زیرا پیوند ناگسستنی بین این‌دو وجود دارد.
رویکرد برنامه تحول و پیشرفت شهر تهران مسئله‌محور بود و در این زمینه 5مسئله اصلی تعیین شد؛ حمل‌ونقل و ترافیک، محیط‌زیست، اجتماعی و فرهنگی، ایمنی شهری و هوشمند‌سازی این محور‌ها را تشکیل می‌دادند که دیگر فعالیت‌های شهرداری در چارچوب آنها قرار می‌گیرد. یک نمونه قابل بررسی این است که در برنامه چهارم بیشترین بار مالی در بخش حمل‌ونقل و ترافیک قرار دارد و در بودجه1402 هم همین موضوع رعایت شد؛ مانند اینکه در بخش سرمایه‌ای‌ها 66درصد بودجه برای بخش ماموریت ترافیک صرف شد. ماموریت ترافیک به این معنا که هم شامل حوزه معاونت حمل‌ونقل و هم حوزه معاونت عمرانی می‌شود. اکنون حدود دوسوم بودجه شهرداری تهران به بخش ترافیک اختصاص پیدا کرده است. بیشترین بار مالی هم به تبصره 10بودجه تعلق پیدا کرد که شامل خرید اتوبوس و ون و کمک به نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی است و 8هزار میلیارد تومان پشتیبان این تبصره است.
گزارش تفریغ سال1400
گزارش تفریغ بودجه که در شورا اعلام شد مربوط به سال1400 بود؛ یعنی دوره میانی که 5ماه از آن در مدیریت شهری قبلی و 7ماه در مدیریت شهری جدید گذشته است؛ زیرا مدیریت جدید در ابتدای شهریور1400 در شهرداری مستقر شد. در سال1400 بودجه شهرداری تهران 48هزارو800میلیارد تومان بود که در آذرماه 1400با اصلاحیه‌ای که به شورا داده شد، به 37هزارو700میلیارد تومان کاهش پیدا کرد. در این میان یک عدم‌هماهنگی بین حسابرسی شورا و حوزه مالی شهرداری به‌وجود آمده بود؛ چون مکاتبه با حوزه مالی انجام می‌شود و جمع‌بندی‌کننده گزارش برای ارائه به شورا حوزه مالی است و موضوعات سازمانی هم در این گزارش نهایی گنجانده می‌شود. در این مورد به حوزه مالی زمان کوتاهی در حدود 48ساعت برای تهیه گزارش داده شده بود و آن‌هم در پایان اسفندماه قرار داشت که کافی نبود.
در جلسه کمیسیونی که قبل از صحن برگزار شد، ما اعلام کردیم مواردی که به‌عنوان ایراد مطرح می‌شود، ایراد نیست، بلکه شهرداری می‌تواند به همه آنها پاسخ بدهد.
یکی از نکاتی که در شورا بیان شد این بود که گفتند شهرداری تهران ماده28 را رعایت نکرده است. ماده28 آیین‌نامه مالی شهرداری‌ها میگوید که 10درصد اجازه جابهجایی در سطح اختیارات شهردار تهران ذیل برنامه‌ها وجود دارد؛ درصورتی‌که ما بیش از 10درصد جابهجایی در هیچ برنامه‌ای نداشتیم و این را به‌صورت مکتوب هم به حسابرس شورا اعلام کردیم. آقای فروزنده هم در صحن شورا این موضوع را اعلام کردند و خواستند که یک‌ماه فرصت داده شود که شهرداری به این نکات جواب بدهد. دکتر آخوندی به‌عنوان رئیس کمیسیون هم مهلت را تأیید کردند و هنوز هم این مهلت به پایان نرسیده است.
انحراف از بودجه رخ نداده است
در جلسه شورای شهر که برای تفریغ بودجه1400 تشکیل شده بود، اعلام کردند که در بودجه انحراف اتفاق افتاده است، اما ما انحرافی در بودجه نداشتیم و این تصور ناشی از بعضی اشتباهات است؛ مثلا عنوان کردند که بعضی پروژه‌های شهری قرار بود انجام شود، اما انجام نشده است. این انحراف نیست، بلکه بحث عملیات اجرایی است. در کل کشور هم پروژه‌هایی تصویب می‌شود که ممکن است به هر دلیلی اجرا نشود. این انحراف از بودجه تلقی نمی‌شود و در گروه ارزیابی عملکرد و کنترل پروژه قرار می‌گیرد. ممکن است پروژه‌ها به هر دلیلی به تأخیر بیفتند.
یکی از اشکالاتی که به بودجه سال‌های قبل وارد می‌شد، این بود که متناسب با برنامه نبود و در نتیجه مشکلات زیادی به‌وجود می‌آمد. ما امسال تلاش کردیم که بودجه متناسب با برنامه باشد و خودمان را متعهد به صیانت از برنامه کردیم. در همین راستا و برای نخستین‌بار دبیرخانه دائمی برنامه چهارم را راه انداختیم که در اداره کل فعالیت می‌کند.
همچنین باید به این هم توجه کرد که انحراف بودجه در پایان عملکرد سال به‌دست می‌آید و باید تا آخر سال1402 منتظر ارزیابی ماند. هرقدر بتوانیم برنامه را به سیاست‌های شورا و شهردار تهران نزدیک کنیم، قاعدتا باید از انحراف دور شویم. با توجه به اینکه برنامه را همین شورا و همین تیم مدیریت شهری تصویب کرده است و بودجه هم مصوب همین گروه است، امیدواریم که بیشترین تطابق را داشته باشد؛ اگرچه عقبه خوبی از سال1401 هم داریم که مربوط به بهبود قابل توجه تحقق در زمینه درآمد‌ها و مصارف است.
