تهران و زیرساخت‌هایی که هر روز توسعه می‌یابند

عباس شعبانی-معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران

روند اجرای پروژه‌های بزرگراهی و احداث تقاطع‌های غیرهمسطح در تهران، همواره با طیف متنوعی از محدودیت‌های اجرایی مواجه بوده است؛ گاه کمبود منابع مالی و گاه دشواری جابه‌جایی معارضات تاسیساتی و آزادسازی معارضات ملکی.
سال‌هاست که حتی ترافیک 24ساعته معابر بزرگراهی و دشواری‌ اجرای طرح‌های انسداد و انحراف ترافیکی نیز مزید بر علت شده تا در نهایت تمام آنچه تبدیل به نقشه‌های اجرایی شده است، فرصت افزوده شدن به مجموعه زیرساخت‌های این کلانشهر را نیابد. به‌عبارت دیگر، بخش قابل‌توجهی از تقاطعات غیرهمسطح شهر تهران، به‌دلیل تمام آنچه گفته شد دچار فقدان دست‌کم یک یا چند گردش ترافیکی است و وقتی میزان گردش اضافی ناشی از کمبود این مسیرهای دسترسی براساس مفروضات از پیش تعیین شده، تبدیل به شاخص‌های کمی می‌شود، درمی‌یابیم که این شهر در مسیر‌ گذار به توسعه، هنوز راه درازی در پیش دارد.
بررسی‌های انجام شده در معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران، حاکی از کمبود گردش‌های ترافیکی در 98تقاطع بزرگراهی است؛ نواقصی که بالغ بر 730کیلومتر گردش اضافی را به سفرهای درون‌شهری پایتخت‌نشینان تحمیل می‌کنند. اگرچه این شاخص به تنهایی گویا و برجسته است، اما می‌توان در این یادداشت کوتاه به نقش مهم اصلاح تقاطعات در بهبود شاخص‌های برآورد شده در حوزه مصرف بنزین، تولید آلاینده‌ها، تصادفات احتمالی، استهلاک خودروها و مهم‌تر از همه، مدیریت زمان شهروندان نیز اشاره کرد.
یکی از اصلی‌ترین اقدامات عمرانی دوره ششم مدیریت شهری، تلاش برای تکمیل گردش‌های ترافیکی تقاطعات غیرهمسطح است؛ چنانچه طی سال گذشته از 38تقاطعی که به لحاظ تکمیل گردش‌های ترافیکی در دست اجرا بوده اند، 11تقاطع افتتاح شده و امسال نیز حداقل 17تقاطع دیگر به بهره‌برداری می‌رسند تا مجموع تقاطع‌هایی که از گردش‌های ترافیکی کاملی برخوردار هستند به عدد28 برسد. به این ترتیب تهران در سال1402 نیز روند تکمیل گردش‌های ترافیکی تقاطعات غیرهمسطح را ادامه می‌دهد.
این در حالی است که روند تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام عمرانی نیز مغفول نمانده و تمام آنچه از سنوات گذشته و در قالب پروژه‌های احداث معابر بزرگراهی، تقاطعات غیرهمسطح و شبکه جمع‌آوری و هدایت آب‌های سطحی جریان داشته، روزبه‌روز به نقطه پایان نزدیک‌تر می‌شود. پروژه احداث بزرگراه شهید بروجردی که پیش از آغاز دوره فعلی مدیریت شهری حدود 55درصد پیشرفت داشت، اما حالا 93درصد پیشرفت کرده است؛ بازفعال‌سازی پروژه احداث شاخه غربی ادامه بزرگراه یادگار امام(ره) و نیز آغاز عملیات احداث آزادراه شهید شوشتری جملگی شاهدی بر این مدعاست. در این میان و در کنار تمام تلاش‌هایی که برای توسعه زیرساخت‌های عمرانی پایتخت ادامه دارد، بخش مهمی از اقدامات نیز بر مرمت و نگه‌داشت اصولی زیرساخت‌های موجود متمرکز شده است؛ آن‌هم در شرایطی که تهران از نظر سازه‌های زیرساختی تقریبا در حال عبور از میانسالی است و حتی می‌توان گفت پل‌هایی که از دهه 40 و 50 در تهران ساخته شده از سن میانسالی نیز عبور کرده و ورود به کهنسالی را تجربه می‌کنند. هرچه هست مجموعه این امکانات از پل‌های سواره‌رو گرفته تا اجزای مختلف شبکه اصلی آب‌های سطحی و... بیش از 300هزار میلیارد تومان ارزش دارد و این ثروت ارزشمند نیازمند حفظ و نگهداری است.
در همین راستا امسال باید حداقل 6دستگاه از پل‌های سواره‌رو مقاوم‌سازی و بهسازی لرزه‌ای شوند؛ پل‌هایی از قبیل پل تقاطع جاده تلو و بزرگراه شهید بابایی، پل تقاطع بزرگراه شهید همت با رودخانه کن و پل تقاطع بزرگراه‌های شیخ فضل‌الله و شهید همت. عملیات مقاوم‌سازی این پل‌ها آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال‌جاری به اتمام برسد. در کنار تمام آنچه گفته شد باید نیم‌نگاهی نیز به اقدامات در حال اجرا به‌منظور بهبود روکش آسفالت معابر بزرگراهی و غیربزرگراهی شهر تهران انداخت؛ شهری که با داشتن 110میلیون مترمربع معبر، هر ساله به یک‌میلیون‌و700هزار تن آسفالت نیاز دارد؛ از این‌رو در سال گذشته 750هزار تن آسفالت‌ریزی انجام شده و امسال نیز قرار است یک و نیم‌میلیون تن آسفالت در سطح معابر پخش و اجرا شود. براساس برنامه‌ریزی امسال باید آسفالت 20بزرگراه مرمت شود که مرمت آسفالت 12بزرگراه طی 6ماهه نخست سال‌ به سرانجام ‌می‌رسد.