ضعف مدارس دولتی بی عدالتی محض است

رهبر معظم انقلاب صبح دیروز (سه‌شنبه) در دیدار شمار زیادی از معلمان و فرهنگیان سراسر کشور، معلمان را پرورش‌دهندگان جواهر قیمتی «نسل نوجوان و جوان» و معماران آینده کشور خواندند و با تبیین بایدها و نبایدهای مهم نظام آموزش و پرورش فرمودند: نظام در مقابل توقعات خود از معلمان، باید در قبال مشکلات مختلف آنها، حقیقتا احساس مسئولیت کند.به‌گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام‌معظم‌رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای جامعه معلمان را از بهترین و شریف‌ترین قشرهای کشور دانستند و با سپاس از زحمات این مجاهدان بردبار، سختکوش و متعهد در همه شهرها و روستاهای کشور، افزودند: ارزش و اهمیت پرورش نسلی آگاه، عالم، اهل فکر و منطق، مومن، بااراده و «برخوردار از اخلاق اسلامی و تعهدات ملی» برای ساختن آینده کشور، با هیچ کار دیگری قابل مقایسه نیست.

خطای راهبردی برخی مسئولان گذشته
درک جایگاه عظیم مجموعه آموزش و پرورش در نظام مدیریتی کشور اهمیت ویژه‌ای دارد. خطای راهبردی برخی مسئولان گذشته این بود که متأسفانه قدر، عظمت و قدرت تأثیرگذاری آموزش و پرورش را نمی‌دانستند و به این مجموعه، به‌عنوان مزاحم و مصرف‌کننده‌ بی‌فایده بودجه نگاه می‌کردند. کوچک‌انگاری این دستگاه حیاتی خسارت‌هایی را نیز به‌بار آورده است.

نگاه «مزاحم» به آموزش و پرورش ممنوع
بعضی آموزش و پرورش را به‌صورت یک مزاحم و مجموعه‌ای مصرفی نگاه می‌کردند. اینها را من عرض می‌کنم، چون حرف‌هایی را از خود افراد شنیده‌ام و به بنده می‌گفتند؛ مثلا فرض کنید فلان قدر از بودجه‌ کشور، صرف آموزش و پرورش می‌شود. دنباله‌اش چیست؟ دنباله‌اش «برون‌سپاری» است؛ یعنی به چشم مزاحم به آموزش و پرورش نگاه می‌کردند.

مدرسه، محور گره‌گشایی از مشکلات
بسیاری از صاحب‌نظران و کارشناسان، بر محور بودن مدرسه برای گره‌گشایی از مشکلات کشور اتفاق‌نظر دارند. اگر در ۲۰سال قبل به موضوع مدرسه رسیدگی کرده بودیم، امروز بسیاری از مشکلات وجود نداشت؛ بنابراین چاره کار در برنامه‌ریزی صحیح و همت جدی برای اصلاح مدرسه است و همه مسئولان و آحاد مردم باید اهمیت حیاتی دستگاه آموزش‌وپرورش را درک کنند.

ضرورت زنده کردن شخصیت ملی
زنده کردن احساس «هویت ایرانی-اسلامی و شخصیت ملی» در نوجوانان و جوانان باهوش کشور، وظیفه‌ای اساسی است. دراین روند، مسئله زبان فارسی، پرچم کشور و احساس عزت و افتخار به ایرانی بودن مهم است که البته این مسائل با توصیه و حرف حاصل نمی‌شود، بلکه باید مفاخر و سوابق فرهنگی، علمی و تاریخی را به دانش‌آموز تعلیم حقیقی داد.

لزوم اصلاح مسیر کنونی
مسیر کنونی آموزش و پرورش به‌سمت دانشگاه؛ آیا این ضروری است؟ چند روز قبل از این، در دیدار کارگران گفتم که ما یک تعداد زیادی دیپلمه را تبدیل می‌کنیم به کارشناس‌ها و کارشناس‌های ارشد ناراضی و معترض که حق هم دارند. این همه درس خوانده ‌است و کار مناسب درسش وجود ندارد.

انتقاد از بی‌ثباتی مدیریت
چرا در مدیریت آموزش و پرورش بی‌ثباتی وجود دارد؟ در 10سال اخیر 5وزیر و 4سرپرست سرکار آمدند؛ این موضوع عجیبی است. دستگاهی به این عظمت با تغییر مداوم وزیر، ضربه می‌خورد؛ به‌خصوص اینکه تغییر وزیر گاهی تغییر معاونان، مدیران میانی و حتی مدیران مدارس را هم در پی‌ می‌آورد.

معلم حقیقی و کامل
یاد شهید عزیزمان، مرحوم آیت‌الله مطهری را گرامی می‌دارم که به‌معنای واقعی کلمه، یک معلم بود. همه‌ آن خصوصیاتی که ما در معلمان مدارس‌مان یا مدرسان دانشگاه‌هایمان انتظار داریم، در این مرد وجود داشت. علم، تعهد، دقت، پیگیری، نظم و انضباط در کار داشت؛ بحمدلله شهادت او هم برکاتی برای کشور داشت.

توصیه‌ای به جامعه معلمان
وجود حدود ۵هزار معلم شهید، جلوه‌‌ای از سربلندی جامعه معلمان در آزمون‌های گوناگون ۴۵سال اخیر است. معلمان عزیز، فرزندان ملت را همانگونه که برای فرزند خود آرزو دارند، «خوشبخت، سربلند، عاقل، باسواد و برخوردار از رفتار احترام‌برانگیز» بار بیاورند که این مهم، علاوه بر درس دادن، با رفتار و کردار معلمان تحقق خواهد یافت.

برکات حضور دانش‌آموزان در مدرسه
تشویق دانش‌آموزان به حضور در مراکز برکت‌آفرین، ازجمله مساجد و هیئت‌ها، توقعی دیگر از معلمان است. حضور دانش‌آموزان در مدارس، علاوه بر یادگیری، برکات دیگری دارد که از روش‌های مجازی قابل تحقق نیست؛ ضمن اینکه روند آموزش و پرورش از کرونا، فتنه‌ها، اغتشاشات و ایجاد ناامنی در خیابان‌ها و برخی مسائل دیگر ضربه خورده است.

ایده تخریبی خصوصی‌سازی
در بعضی از مسئولان کشور در گذشته این فکر وجود داشته که بیاییم آموزش و پرورش را از دولت جدا کنیم و بدهیم دست بخش‌های خصوصی و این خرج و بودجه‌ سنگین را از دوش آموزش و پرورش برداریم. دست‌شان درد نکند، برای نابود کردن کشور فکر خوبی است این.

مشکلات معلمان فقط معیشت نیست
احساس مسئولیت همه‌جانبه حاکمیت در قبال جامعه معلمان، ضرورتی واقعی به‌حساب می‌آید. معیشت معلمان خیلی مهم است، اما مشکلات معلمان فقط معیشتی نیست و دایره گسترده‌ای دارد که «مهارت‌آموزی»، «تجربه‌آموزی» و «رسیدگی به دانشگاه فرهنگیان» ازجمله آنهاست.

نقش آموزش و پرورش در پیشرفت کشور
بعضی هنوز قادر نیستند نقش آموزش و پرورش را در پیشرفت همه‌جانبه‌ کشور درک کنند. به‌نظر من، عبور از گردنه‌های دشوار پیشرفت که ما به‌دنبال پیشرفت همه‌جانبه‌ کشور هستیم و در این مسیر گردنه‌های دشواری وجود دارد، بدون کمک آموزش و پرورش ممکن نیست.

ضرورت انطباق ساختار و محتوا با نیازها
انطباق ساختار، محتوا و نظام درسی آموزش و پرورش با نیازهای کشور ضروری است. کشور به همان اندازه که به نیروی متفکر و دانشمند احتیاج دارد، به نیروی ماهر کار هم نیازمند است، اما آیا اکنون نسبت متعادلی بین آموزش‌های رایج در دبیرستان‌ها با آموزش‌های مهارتی، فنی و حرفه‌ای برقرار است؟

آموزش علم نافع
اکنون دالان عبور از مدرسه و دبیرستان برای رسیدن به دانشگاه و نحوه توزیع منابع انسانی در بخش‌های مختلف کشور، مسیری درست است؟ مسئولان درباره مسیر کنونی آموزش و ارزیابی میزان بهره‌وری آن برای کشور تأمل و تجدیدنظر کنند. سیاست اصلی آموزش و پرورش باید آموزش علم نافع و تأمین نیازهای امروز و فردای کشور باشد.

ویژگی کتاب‌های درسی
تألیف جذاب، به‌روز و مبتکرانه کتاب‌های درسی یک ضرورت دیگر است. کتاب‌های درسی در همه رشته‌ها به‌گونه‌ای باشد که یادگیری‌شان نسل جوان را سرشوق بیاورد. گنجاندن مفاهیم اسلامی، معرفی مفاخر اسلامی و ایرانی و سرامدان دانش و اکتشافات علمی در تاریخ ایران، ازجمله کارهای لازم در به‌روز کردن کتاب‌های درسی و متناسب با تغییر زمانه است.

دلیل کمبود معلم
کمبود معلم به‌علت نبود پیش‌بینی‌های درست در گذشته است. معلمان زیادی در سراسر کشور از جان مایه می‌گذارند، اما همچنان با کمبود معلم متعهد و کارآمد روبه‌رو هستیم که راه‌حل آن، تلاش و سرمایه‌گذاری بیشتر روی تقویت زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های دستگاه‌های تربیت معلم، به‌خصوص دانشگاه فرهنگیان و همچنین استفاده از معلمان مجرب، مؤمن و قدیمی است.

ضوابط گزینش کمرنگ نشود
رصد شایستگی‌های حرفه‌ای و عمومی معلم در طول دوران خدمت و اکتفا نکردن به گزینش‌های بدو خدمت نیز ضروری است. ضوابط گزینش نباید کمرنگ شود.


5توصیه درباره سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
1)  سند تحول به‌صورت مستمر تکمیل و به‌روزرسانی شود.
2)  از سند تحول حمایت قاطع و به اجرای آن کمک  شود.
3) برای سند تحول که سندی متقن و خوب است، بدیل و رقیبی درست نشود.
4)  نقشه راه دقیق اجرای سند تحول از ستاد تا مدارس تهیه و در دولت و مجلس از آن حمایت شود.
5)  در نقشه راه، شاخص‌های قابل اندازه‌گیری معین شود که براساس آنها، پیشرفت اجرای سند دائما رصد شود.